15 Νοε 2013

Μια υπέροχη... Παπαγαλία!

Της Άννας
Δασκάλα, amprakatampra.blogspot.com

Λέμε λέξεις από π. Έχουμε πει πάρα πολλές και έχουμε γεμίσει τον πίνακα. Ένας μαθητής λέει τη λέξη «παπαγαλία». Ρωτάω αν ξέρουν τι σημαίνει και με έκπληξη βλέπω πολλά χεράκια να σηκώνονται. Και να οι απαντήσεις. Να σημειώσω εδώ πως τις βρίσκω 100% σωστές:
  • «Παπαγαλία είναι η χώρα των παπαγάλων»
  • «Παπαγαλία είναι η χώρα που μιλάνε όλοι παπαγαλικά»

Εύχομαι να γνωρίσετε μόνο αυτήν την Παπαγαλία. Τη χώρα των παπαγάλων που όλοι μιλάνε παπαγαλικά...

Σχολικά μαθήματα

28 Σεπ 2013

«Ο Κανόνας του Εσώρουχου» στα ελληνικά!

Μια εκστρατεία για τη σεξουαλική κακοποίηση

Το Συμβούλιο της Ευρώπης έχει δημιουργήσει ένα υλικό ευαισθητοποίησης με στόχο την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης των παιδιών. Πριν δύο χρόνια περίπου το παρουσίασα εδώ σε μετάφραση και επιμέλεια δική μου.

Επιτέλους το υλικό διατίθεται και στα ελληνικά! Πατήστε στην εικόνα και διαβάστε, ανάμεσα σε άλλα, οδηγίες για τους γονείς αλλά και ένα βιβλίο για μικρά παιδιά (3–7 ετών) με τίτλο «Η Κίκο και το Χέρι»:


ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ (02.10.2014): Ο «Κανόνας» παρουσιάζεται και στο παιδικό μου ιστολόγιο. Οι αναρτήσεις ξεκινούν από εδώ.

Σεξουαλική Αγωγή

8 Σεπ 2013

Προστασία από έναν μελλοντικό εθισμό στο διαδίκτυο

Από τη Μονάδα Εφηβικής Υγείας του Πανεπιστημίου Αθηνών
(Νοσοκομείο Παίδων «Παν. & Αγλ. Κυριακού», youth-health.gr)

Συμβουλές προς γονείς παιδιών ηλικίας έως και 10 ετών, προκειμένου να τα προστατεύσουν από μια μελλοντική εξάρτηση από το διαδίκτυο:

1 Από μικρή ηλικία θα πρέπει να τίθενται όρια μέσα στην οικογένεια (για πολλά θέματα) και να τηρούνται. Όταν τα όρια δεν είναι υπερβολικά ή ιδιαιτέρως αυστηρά, κατευθύνουν τα παιδιά, δεν τα καταπιέζουν και δηλώνουν ενδιαφέρον.

2 Τα όρια είναι σημαντικά και για θέματα ασφαλείας. Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, είναι καλό να συζητιούνται τα όρια που ισχύουν και να λαμβάνεται υπόψιν η γνώμη τους. Ο σεβασμός της προσωπικότητας παιδιών και εφήβων από μικρή ηλικία είναι πολύ σημαντικό στοιχείο για την εφαρμογή πειθαρχίας.

3 Αφιερώστε χρόνο και διάθεση, ώστε να ασχοληθείτε με θέματα διαδικτύου μαζί με τα παιδιά.

4 Τοποθετήστε τον υπολογιστή σε κοινόχρηστο χώρο, για να μην μπορούν να απομονωθούν και να υπάρχει έλεγχος.

5 Χρησιμοποιήστε φίλτρα για επιβλαβείς ιστοσελίδες και συμμετέχετε στις επιλογές τους. Αποφύγετε υπερβολές ή⁠/⁠και παράλογες απαγορεύσεις.

6 Ενημερώστε τα παιδιά με απλά λόγια για τα φαινόμενα «εθισμού» και παρενόχλησης.

7 Μη χρησιμοποιείτε το άνοιγμα ή το κλείσιμο του υπολογιστή ως επιβράβευση ή τιμωρία.

8 Εάν παρατηρήσετε υπερβολική χρήση ή συμπεριφορές εθισμού, αναζητήστε αμέσως βοήθεια.

Δείτε στη συνέχεια


Διαδίκτυο

7 Σεπ 2013

Απαντήσεις σε δύσκολες ερωτήσεις

«Οι γονείς έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι με διαφόρων ειδών δύσκολα ερωτήματα που θέτει το παιδί», εξηγεί η κ. Αποστολία Ντέκοβα, κλινική ψυχολόγος. «Οι ερωτήσεις αυτές συχνά τους φέρνουν σε δυσάρεστη θέση, καθώς δε γνωρίζουν πώς να απαντήσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο χωρίς να πληγώσουν τα συναισθήματά του».

Ακολουθεί, με τη βοήθεια της κ. Ντέκοβα, ένας... οδικός χάρτης για το πώς να μιλήσετε στο παιδί σας για το σεξ, το διαζύγιο και την οικονομική κρίση:

Πώς να μιλήσω στο παιδί μου για το σεξ

Στις ερωτήσεις των παιδιών γύρω από το σεξ οι γονείς νιώθουν συχνά αμηχανία, ανησυχία, έκπληξη, θυμό και αρνητικότητα. Τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας θέτουν συνήθως ερωτήσεις για την τεκνοποίηση και τη διαφορετικότητα των δυο φύλων: «Από πού γεννιούνται τα μωρά;» «Γιατί φουσκώνει η κοιλιά της μαμάς;» «Πώς μπαίνουν τα μωρά στην κοιλιά της μαμάς;» «Γιατί η μητέρα είναι διαφορετική από τον πατέρα;».

Σύμφωνα με την κ. Ντέκοβα, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι σε αυτή την ηλικία υπάρχει έντονο ενδιαφέρον του παιδιού προς τα γεννητικά του όργανα και αίσθηση ικανοποίησης όταν τα αγγίζει (αυνανισμός). Ο αυνανισμός του παιδιού δεν έχει τη σεξουαλική χροιά που θα αποκτήσει αργότερα στη ζωή του ατόμου, αλλά δρα καταπραϋντικά από τις διάφορες εσωτερικές και εξωτερικές εντάσεις που τυχόν βιώνει.

Οι γονείς χρειάζεται:
  • Να απαντούν με ειλικρίνεια και ευθύτητα στις ερωτήσεις του παιδιού.
  • Να αποφεύγουν τα μικροψεματάκια ή απλοποιημένες θεωρίες όπως «το αδερφάκι σου το έφερε ο πελαργός».
  • Να ονοματίζουν ορθά τα εξωτερικά όργανα του σώματος (πέος, κόλπος, στήθος).
  • Στην ερώτηση «τι είναι σεξ;» μια πιθανή απάντηση είναι η εξής: «Σεξ είναι όταν δύο άνθρωποι αγαπιούνται και ενώνουν τα σώματά τους. Μ’ αυτόν τον τρόπο δείχνουν την αγάπη τους».
  • Σε περίπτωση που ο γονιός δει το παιδί του να αυνανίζεται σε κάποιον κοινόχρηστο χώρο του σπιτιού θα χρειαστεί να του αποσπάσει την προσοχή με κάποιο παιχνίδι ή λέγοντάς του ότι θα του διαβάσει κάποιο παραμύθι. Στη συνέχεια μπορεί να του εξηγήσει ότι αν θέλει να ασχοληθεί με το σώμα του, θα χρειαστεί να πάει στο δωμάτιό του.

Αντίθετα, στην εφηβεία οι γονείς χρειάζεται:
  • Να συζητούν με σοβαρότητα και ειλικρίνεια για τους σεξουαλικούς προβληματισμούς του εφήβου (σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες, μεθόδους αντισύλληψης, σεξουαλικές λειτουργίες).
  • Να σέβονται την ερωτική ζωή και τα σεξουαλικά ενδιαφέροντά του.

Πώς να μιλήσω στο παιδί μου για το διαζύγιο

Όταν φτάνουν στα πρόθυρα του διαζυγίου, οι γονείς αναρωτιούνται πώς θα μιλήσουν στο παιδί τους για το θέμα χωρίς να το στενοχωρήσουν ή να το πληγώσουν.

Σε αυτήν την περίπτωση θα χρειαστεί:
  • Να αποφεύγουν να διαπληκτίζονται μπροστά στο παιδί.
  • Η ανακοίνωση του διαζυγίου να γίνει ταυτόχρονα και από τους δύο γονείς. Αν πρόκειται για παιδί προσχολικής και σχολικής ηλικίας, η ανακοίνωση καλό είναι να γίνει μία έως δύο εβδομάδες πριν την αποχώρηση. Από την άλλη πλευρά, τα παιδιά που βρίσκονται στην εφηβεία χρειάζονται περισσότερο χρόνο προκειμένου να αποδεχτούν τη νέα κατάσταση. Θα χρειαστεί, επομένως, να ενημερωθούν λίγους μήνες νωρίτερα.
  • Να διαβεβαιώσουν το παιδί ότι εκείνο δεν είναι υπεύθυνο για την κατάσταση του διαζυγίου. Συχνά τα παιδιά, ιδίως της προσχολικής ηλικίας, νιώθουν ενοχές ότι ήταν «κακά παιδιά» ή ότι έκαναν κάποια αταξία και γι’ αυτόν τον λόγο ο γονιός αποχωρεί.
  • Να το διαβεβαιώσουν ότι παρόλο που χωρίζουν, θα συνεχίσουν να είναι δίπλα του και να το στηρίζουν, ο κάθε γονιός με τον δικό του τρόπο.
  • Να ενθαρρύνουν το παιδί να διατυπώνει ερωτήσεις, στις οποίες θα απαντούν με ειλικρινή και ξεκάθαρο τρόπο.
  • Να αποδεχτούν και να σεβαστούν τυχόν αντιδράσεις του (θυμό, αρνητικότητα).
  • Να συζητήσουν μαζί του για τυχόν αλλαγές που μπορεί να προκύψουν στην καθημερινότητά του (αλλαγή διαμονής, αλλαγή σχολείου).

Πώς να μιλήσω στο παιδί μου για την οικονομική κρίση

Στους χαλεπούς καιρούς που διανύουμε η οικονομική κρίση είναι μια λέξη που ακούγεται καθημερινά στον κοινωνικό και σχολικό περίγυρο του παιδιού αλλά και από τα ΜΜΕ. Οι γονείς συχνά διερωτώνται ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να του μεταφέρουν την οικονομική κατάσταση της οικογένειας χωρίς να το τρομοκρατήσουν ή να το αγχώσουν.

Κάποιες μικρές συμβουλές:
  • Να μιλήσουν στο παιδί για την οικονομική κατάσταση με απλά λόγια, χωρίς άγχος και συναισθηματική ένταση.
  • Να το ενημερώσουν σε περίπτωση που η οικονομική κατάσταση της οικογένειας μπορεί να επιφέρει αλλαγές στη ζωή του (μείωση στο χαρτζιλίκι ή στις δραστηριότητές του).
  • Να αποφύγουν εκφράσεις του τύπου «Δε θα έχουμε ψωμί να φάμε» ή «Θα μείνουμε άστεγοι», προκειμένου να εξηγήσουν τη δεινή οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκονται. Αυτός ο τρόπος θα επιφέρει περισσότερο άγχος στο παιδί παρά κατανόηση της κατάστασης.
  • Να μην του αποκρύψουν την αλήθεια σε περίπτωση που κάποιος από τους δύο γονείς μείνει άνεργος.
  • Να του μεταδώσουν την ελπίδα ότι αυτή η κατάσταση είναι προσωρινή, ότι κάποια στιγμή θα μεταβληθεί και πως γι’ αυτό δε χρειάζεται εκείνο να στενοχωριέται.

Πολλές φορές τα παιδιά συντονίζονται με την ψυχική κατάσταση των γονιών τους, με αποτέλεσμα να την απορροφούν. Αυτό μπορεί να έχει επιπτώσεις στην ψυχική και σωματική τους υγεία και να εκδηλωθούν προβλήματα όπως πονοκέφαλοι, διατροφικές διαταραχές ή διαταραχές ύπνου, αδικαιολόγητη απόσπαση της προσοχής, άγχος και μελαγχολία. Σε περίπτωση που οι γονείς παρατηρήσουν κάποια αλλαγή στη συμπεριφορά του παιδιού θα χρειαστεί να απευθυνθούν σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας.

ΔιαζύγιοΣεξουαλική ΑγωγήΨυχική υγεία

Ο ρόλος του πατέρα στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού

Της Αποστολίας Ντέκοβα
Κλινική ψυχολόγος

Οι γονείς τοποθετούν τις πρώτες σταθερές βάσεις στην προσωπικότητα του παιδιού. Παλαιότερα ο ρόλος τους ήταν διακριτός: Η μητέρα αναλάμβανε τη διαπαιδαγώγηση, τη φροντίδα και την ανατροφή των παιδιών, ενώ ο πατέρας ήταν ο «κουβαλητής», εκείνος δηλαδή που μετέφερε τα υλικά αγαθά στην οικογενειακή εστία. Τα τελευταία χρόνια, με τις κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές και την είσοδο της γυναίκας στην αγορά εργασίας, τα δεδομένα αυτά ανατράπηκαν. Σήμερα ο πατέρας συμμετέχει όλο και πιο ενεργά στα οικογενειακά δρώμενα. Αυτό είναι ιδιαίτερα ωφέλιμο για το παιδί, καθώς δέχεται διαφορετικά ερεθίσματα ανάλογα με το φύλο, τις προσωπικές αξίες και τις εμπειρίες του κάθε γονιού.

Ο πατέρας μπορεί να λειτουργήσει ως εξισορροπιστής στη μοναδική δυαδική σχέση που δημιουργείται από την πρώτη στιγμή της γέννησης ανάμεσα στη μητέρα και το παιδί. Βοηθάει να κοπεί ο ομφάλιος λώρος μεταξύ τους και προσφέρει ασφάλεια και προστασία, καθώς στα μάτια του παιδιού είναι σύμβολο δύναμης και εξουσίας. Με τον τρόπο αυτό ολοκληρώνεται ομαλά η κοινωνικοποίηση, η αυτονομία και η ψυχική οργάνωσή του, αφού η συχνή παρουσία του πατέρα το καθιστά ικανό να αποκτήσει εμπιστοσύνη στον εαυτό του και να εξασφαλίζει τη δημιουργία υγιών σχέσεων με τους άλλους.

Η απουσία του πατέρα

Η μητέρα πρέπει να παραχωρήσει χώρο στον πατέρα, ώστε να μπορέσει να παίξει τον καθοριστικό του ρόλο. Σε αντίθετη περίπτωση η πατρική αποστέρηση θα έχει δυσάρεστες επιπτώσεις στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού: Θα παραμείνει προσκολλημένο στη μητέρα και αυτό θα επηρεάζει τη ζωή του, δημιουργώντας ένα αίσθημα προσωπικής αδυναμίας και ανεπάρκειας.

Η απουσία του πατέρα από τη ζωή του αγοριού παρεμποδίζει την ταυτοποίηση μαζί του, διαδικασία η οποία είναι απαραίτητη για την ολοκλήρωση της ταυτότητάς του.

* Για να μπορέσουν να διαχειριστούν τα συναισθήματα της απώλειας, τα αγόρια μπορεί να στρέψουν την επιθετικότητά τους προς τους άλλους και να αναπτύξουν αντικοινωνική ή παραπτωματική συμπεριφορά. Συχνά διακατέχονται από ανασφάλεια και ανωριμότητα, έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, δυσκολεύονται στις σχέσεις με τους συνομηλίκους ή αναζητούν πατρικά υποκατάστατα με λανθασμένη μορφή.

Στα κορίτσια η έλλειψη του πατέρα δημιουργεί διαστρεβλωμένη εικόνα για το αντρικό πρότυπο, με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται στις σχέσεις τους με το άλλο φύλο.

* Τα κορίτσια, σε αντίθεση με τα αγόρια, στρέφουν την επιθετικότητά τους προς τον εαυτό τους. Παρουσιάζουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, νιώθουν φόβο εγκατάλειψης και απόρριψης από το αντίθετο φύλο και αισθάνονται ενοχές όταν η σχέση τους δεν εξελίσσεται σωστά, παρόλο που μπορεί να μην ευθύνονται εκείνα.

Διαπαιδαγώγηση

3 Αυγ 2013

Σωστή εφαρμογή του αντηλιακού

Η επάλειψη με αντηλιακό πρέπει να γίνεται σε όλα τα σημεία του σώματος και με την κατάλληλη ποσότητα:


Αντηλιακή προστασία
ΠΗΓΗ: talcmag.gr

8 Ιουλ 2013

Για γονείς και δασκάλους

Ας μην κόβουμε τα φτερά των παιδιών



Ας τα βοηθήσουμε ν’ ανακαλύψουν τα εργαλεία για μια ουσιαστική ζωή και στο σπίτι...








Και στο σχολείο...





Μα, πάνω απ’ όλα, ας τους επιτρέψουμε να γίνουν αυτό που μπορούν, ας τους επιτρέψουμε να μας ξεπεράσουν.




Διαπαιδαγώγηση

3 Ιουλ 2013

Μην τρελαίνεσαι, μανούλα!

Της maranda
Δασκάλα, xorevountapontikia.blogspot.com

Αγαπητή μαμά,

Με αφορμή την έναρξη των καλοκαιρινών διακοπών θα ήθελα να σου ζητήσω τα εξής:

1 Μην γκρινιάζεις που ξυπνάω αργά! Ξεχνάς πόσο έχω κουραστεί όλο τον χειμώνα;

2 Δείξε λίγη κατανόηση για την κατάσταση που επικρατεί στο δωμάτιό μου. Εσύ μπορεί να το βλέπεις σαν χάος, αλλά εγώ δε θέλω να χαλάσω το πεδίο δράσης που έστησα για τα παιχνίδια μου χτες ώς αργά. Αν κοιτάξεις καλύτερα, θα το δεις: Υπάρχει μια ιστορία εκεί! Θέλεις να σου την πω;

3 Δε χρειάζεται να μου θυμίζεις ότι μου αγόρασες πέντε λογοτεχνικά βιβλία που πρέπει να διαβάσω στις διακοπές. Σκέψου μήπως είναι προτιμότερο να ζήσω κι εγώ κάποιες περιπέτειες παρά να διαβάζω μόνο γι’ αυτές. Όταν νιώσω την επιθυμία να διαβάσω, θα το κάνω επειδή μ’ ευχαριστεί και όχι γιατί πρέπει.

4 Μην επιμένεις να παρακολουθήσω μαθήματα το καλοκαίρι. Δε χρειάζομαι κι άλλες δεξιότητες, χρόνο για παιχνίδι χρειάζομαι!



5 Πάρ’ το απόφαση: Θα πέσω μερικές φορές απ’ το ποδήλατο. Και θα γρατζουνιστώ στους θάμνους. Δεν είναι λόγος αυτός να μη βγαίνω για παιχνίδι. Δεν μπορείς να με προστατεύεις από όλους τους κινδύνους. Μου έχεις μάθει όλα τα σημαντικά πράγματα για την ασφάλειά μου. Προσέχω, στ’ αλήθεια!

6 Μην επιμένεις να αλλάζω ρούχα δεκαπέντε φορές τη μέρα. Όταν παίζω δε μ’ απασχολεί η καθαριότητα των ρούχων μου.

7 Άσε με να τσακωθώ με τ’ αδέρφια μου. Σου υπόσχομαι ότι κι αυτό είναι μέρος του παιχνιδιού μας και δε χρειάζεται ν’ ανησυχείς.

8 Μην επιμένεις να φάω μπάμιες! Τρώω ένα σωρό λαχανικά και φρούτα. Δεν έχω δικαίωμα κι εγώ να μη μου αρέσει κάτι;

9 Όταν πάω στην κατασκήνωση, μη μου τηλεφωνείς πέντε φορές τη μέρα. Χρειάζομαι χρόνο με άτομα της ηλικίας μου. Μην ανησυχείς τόσο, αν μ’ απασχολεί κάτι θα είσαι η πρώτη που θα το μάθεις.

Με αγάπη

Το τέκνο σου

ΥΓ. Το ξέρεις ότι σ’ αγαπώ, έτσι δεν είναι;

ΔιαπαιδαγώγησηΚαλοκαίρι – Σχολικές διακοπές

18 Ιουν 2013

Ανεξίτηλα σημάδια σε αθώες ψυχές

Πολύ πιο συχνό απ’ όσο νομίζουμε είναι το πρόβλημα της παιδικής κακοποίησης. Χιλιάδες παιδιά πέφτουν κάθε χρόνο θύματα σωματικής, συναισθηματικής ή σεξουαλικής κακοποίησης, παραμέλησης ή άλλης εκμετάλλευσης. Σύμφωνα με τη διευθύντρια του Παιδοψυχιατρικού Τμήματος του Σισμανόγλειου Νοσοκομείου Αναστασία Κουμούλα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας περιγράφει τέσσερις κύριες μορφές παιδικής κακοποίησης:

1 Η σωματική κακοποίηση είναι μία πράξη από πρόσωπο φροντίδας που έχει ως αποτέλεσμα, ή έχει μεγάλη πιθανότητα να έχει ως αποτέλεσμα, τη σωματική βλάβη έως και τον θάνατο του παιδιού. Τέτοιες περιπτώσεις είναι οι κλοτσιές, το δάγκωμα, το ταρακούνημα, το μαχαίρωμα ή το γρονθοκόπημα. Το χτύπημα του παιδιού θεωρείται συνήθως πράξη για επιβολή πειθαρχίας, αν και μπορεί να θεωρηθεί ως κακοποίηση όταν προκαλέσει μελανιές ή τραυματισμό.

2 Η σεξουαλική κακοποίηση συνίσταται σε διάπραξη διείσδυσης, παρενόχλησης με επαφή των γεννητικών οργάνων ή άλλες σεξουαλικές πράξεις, με τις οποίες τα παιδιά χρησιμοποιούνται για να προσφέρουν σεξουαλική ικανοποίηση στον δράστη. Ο συγκεκριμένος τύπος κακοποίησης περιλαμβάνει, επίσης, σεξουαλική εκμετάλλευση και παιδική πορνογραφία.

3 Η συναισθηματική και ψυχολογική κακοποίηση είναι ένα επίμονο ή επαναλαμβανόμενο μοτίβο συμπεριφοράς εκ μέρους του γονέα και περιλαμβάνει απόρριψη, απομόνωση, τρομοκράτηση, ταπείνωση, περιορισμό, έκθεση σε οικογενειακή βία, δυνατότητα κατάχρησης ουσιών και συμμετοχής σε εγκληματική δραστηριότητα. Οι πράξεις αυτές έχουν μεγάλη πιθανότητα να βλάψουν τη σωματική και ψυχική υγεία του παιδιού.

4 Μορφή κακοποίησης θεωρείται και η παραμέληση του παιδιού. Πρόκειται για την άρνηση ή την ανικανότητα, από την πλευρά του γονέα ή άλλου φροντιστή, να παρέχει φροντίδα για την καλή υγεία και την ανάπτυξή του. Ο γονιός δεν είναι σε θέση να ικανοποιήσει τις βασικές ανάγκες του παιδιού, όπως τη διατροφή ή την ένδυση, να του προσφέρει ένα ασφαλές καταφύγιο, στοργή και προσοχή. Μπορεί, επίσης, να υπάρχει ανεπαρκής επίβλεψη και εγκατάλειψη. Η παραμέληση μπορεί να είναι σωματική ή και συναισθηματική.

Ολέθριες οι συνέπειες της σεξουαλικής κακοποίησης

Έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις, που μπορεί να οδηγήσουν μέχρι και σε αυτοκτονικές τάσεις, προκαλεί κάθε είδους σεξουαλική παραβίαση κατά την παιδική ηλικία. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε η Αναστασία Κουμούλα σε σχετική ημερίδα του Τμήματος Ψυχιατρικής Παιδιών και Εφήβων του Σισμανόγλειου, ο φόβος, το άγχος, η κατάθλιψη, ο θυμός και η χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι μερικές από τις κυριότερες ψυχολογικές συνέπειες που έπονται της παιδικής κακοποίησης. Ακόμη και ένα άγγιγμα ή η έκθεση ενός ανηλίκου σε πορνογραφικό υλικό επιδρούν καταστροφικά στην ψυχολογία του παιδιού. Στις άμεσες συνέπειες συγκαταλέγονται, επίσης, η χαμηλή επίδοση στο σχολείο, αγχώδεις διαταραχές (φοβίες, εφιάλτες) αλλά και αυτοκτονική συμπεριφορά.

Μελέτες έχουν καταδείξει ότι το 37–53% των παιδιών που υπέστησαν σεξουαλική κακοποίηση πάσχουν από διαταραχή μετατραυματικού στρες, μια ψυχιατρική διαταραχή που εκδηλώνεται μετά από ένα έντονα τραυματικό γεγονός. Η διαταραχή εμφανίζεται με επαναλαμβανόμενους εφιάλτες, επεισόδια επαναβίωσης του τραυματικού γεγονότος, μείωση ενδιαφερόντων και αίσθημα αποξένωσης από τους άλλους, υπερβολικό άγχος και ευερεθιστότητα, που τελικά προκαλούν δυσλειτουργία στο παιδί.

Ενίοτε τα θύματα δεν παρουσιάζουν άμεσα συμπτώματα αλλά επιπτώσεις κατά την ενήλικη ζωή τους. Σε μια πρόσφατη μετα-ανάλυση 37 μακροχρόνιων μελετών διαπιστώθηκε ότι η παιδική σεξουαλική κακοποίηση συνδέεται, μεταξύ άλλων, με αγχώδεις διαταραχές, κατάθλιψη, διαταραχές διατροφής, διαταραχές ύπνου, διαταραγμένες διαπροσωπικές σχέσεις με το άλλο φύλο (που κάποιες φορές λαμβάνουν τη μορφή ενδοοικογενειακών συγκρούσεων και διαζυγίου), απόπειρες αυτοκτονίας. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει συσχετισμό της σεξουαλικής κακοποίησης στην παιδική ηλικία και με σωματικά προβλήματα όπως γαστρεντερικές διαταραχές, χρόνιο κοιλιακό άλγος, ψυχογενείς επιληπτικές κρίσεις και μη ειδικά άλγη.

Κακοποίηση και αποκάλυψη

Ιδιαίτερα δύσκολη και πολύπλοκη είναι η αποκάλυψη της κακοποίησης σύμφωνα με την Όλγα Θεμελή, λέκτορα Εγκληματολογικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Όπως εξηγεί η ίδια, σε μια από τις πρώτες έρευνες που διενεργήθηκαν για το θέμα στις ΗΠΑ τα περισσότερα από τα μισά θύματα δεν ανέφεραν ποτέ κατά τη διάρκεια της ζωής τους την παραβίαση που υπέστησαν, ενώ μεταγενέστερη έρευνα έφερε στο φως ότι το 75% των θυμάτων είχε κρατήσει για πάντα το μυστικό του.

Το μικρό ποσοστό των θυμάτων που αποκαλύπτουν την κακοποίηση το πράττει συνήθως μετά την ενηλικίωσή του. Οι περισσότεροι ανήλικοι, μάλιστα, αρνούνται ότι υπέστησαν σεξουαλική κακοποίηση, ακόμη κι όταν υφίστανται σημαντικά παθογνωμικά ευρήματα και αδιάσειστες αποδείξεις.

Ο ψυχίατρος Roland Summit το 1983 διέκρινε τα πέντε στάδια του «συνδρόμου» της μη αποκάλυψης:
  • Μυστικότητα.
  • Δημιουργία ενός αισθήματος ανημπόριας και αβοηθησίας.
  • Παγίδευση και συμβιβασμός.
  • Καθυστέρηση στην αποκάλυψη.
  • Ανάκληση της αρχικής γνωστοποίησης.

Τα δύο πρώτα στοιχεία, σύμφωνα με την κ. Θεμελή, θεωρούνται θεμελιώδους σημασίας για τη διάγνωση του συνδρόμου της μη αποκάλυψης ενδεχόμενης σεξουαλικής κακοποίησης. Ενίοτε τα παιδιά επιχειρούν με τον δικό τους τρόπο να γνωστοποιήσουν το γεγονός, χωρίς όμως να το κατορθώνουν λόγω διαφόρων ανασταλτικών παραγόντων. Στο σημείο αυτό είναι απαραίτητη η συνδρομή ενός ειδικού, ο οποίος θα χειριστεί το παιδί με τρόπο που θα το ενθαρρύνει να ομολογήσει τη θυματοποίησή του.

Πώς μπορούν οι γονείς να προφυλάξουν τα παιδιά τους

Χρήσιμες πληροφορίες για το πώς μπορούν οι γονείς να προφυλάξουν τα παιδιά τους από πιθανή σεξουαλική κακοποίηση δίνει σε ανακοίνωσή της η αστυνομία. Στην ανακοίνωση αναφέρονται όλα όσα μπορούν να πουν με απλό και κατανοητό τρόπο οι γονείς στα παιδιά τους και είναι τα παρακάτω:

α) Ένας ενήλικος δεν πρέπει ποτέ να ζητάει από ένα παιδί να αγγίξει το ίδιο τα γεννητικά του όργανα.

β) Κανένας ενήλικος δεν πρέπει να αγγίζει τα γεννητικά όργανα των παιδιών, εκτός αν είναι γιατρός στο ιατρείο του.

γ) Κανένας ενήλικος δεν πρέπει να ζητάει από ένα παιδί να κάνει οτιδήποτε μαζί του ενώ είναι είτε εκείνος είτε το παιδί χωρίς ρούχα.

δ) Κανένας ενήλικος δεν πρέπει να ζητάει από ένα παιδί να κρατήσει κάτι κρυφό ή μυστικό από τους γονείς του, κυρίως κάτι που αφορά το ίδιο.

Η συμπεριφορά του παιδιού μετά την κακοποίηση

Σε ομιλία τους σε ημερίδα που διοργανώθηκε στο Σισμανόγλειο με θέμα «Όταν τα παιδικά όνειρα γίνονται εφιάλτες» οι γιατροί Μ. Στρούθος και Ι. Γιαννοπούλου αναφέρθηκαν στα «καμπανάκια» που «χτυπούν» όταν ένα παιδί κακοποιείται σεξουαλικά. «Σε αυτές τις περιπτώσεις παρατηρείται απρόσμενη πτώση στη σχολική επίδοση. Παρατηρούνται επίσης απρόσμενες εναλλαγές συναισθήματος, ευερεθιστικότητα, συναίσθημα κατάθλιψης, χαμηλή αυτοεκτίμηση, γενικευμένο άγχος, κρίσεις πανικού, ανεξήγητοι φόβοι και αποφυγή συγκεκριμένων ατόμων ή τοποθεσιών. Για παράδειγμα, το παιδί δε θέλει να πάει στο σπίτι ενός αγαπημένου θείου ή παππού, αρνείται επίμονα να συμμετάσχει στη γυμναστική ή στο κολύμπι, ενώ παλιά του άρεσε, και φαίνεται φοβισμένο. Επίσης αισθάνεται φόβο προς όλους τους άντρες, καθώς και έντονο θυμό. Εμφανίζει απρόσμενες αλλαγές στη συμπεριφορά, έντονη αντίδραση στο άγγιγμα, προσκόλληση σε κάποιον ενήλικο, καθώς και απομόνωση από τους συνομηλίκους και την οικογένεια».

Τα συμπτώματα που προαναφέρθηκαν δεν αποτελούν παρά μόνο την κορυφή του παγόβουνου:
  • Ένα σεξουαλικά κακοποιημένο παιδί θα εμφανίσει παλινδρόμηση σε προγενέστερα στάδια της ανάπτυξης του: νυχτερινή ενούρηση, πιπίλισμα δαχτύλου κλπ.
  • Θα παρουσιάσει ψυχοσωματικά συμπτώματα (πόνους σε διάφορα σημεία του σώματος), διαταραχές στον ύπνο και στη λήψη τροφής. Ενδέχεται, επίσης, να προσπαθήσει να φύγει από το σπίτι ή να κάνει απόπειρα αυτοκτονίας.

Στην πορεία το παιδί μπορεί να αναπτύξει σε μικρή ηλικία συμπεριφορές που δείχνουν ότι έχει κακοποιηθεί σεξουαλικά. Οι δύο επιστήμονες αναφέρουν ότι:
  • Μπορεί να χρησιμοποιεί σεξουαλικές εκφράσεις που δεν ακούγονται στο σπίτι ή το σχολείο και παράλληλα δεν είναι αναμενόμενες για την ηλικία του.
  • Μπορεί να κάνει ζωγραφιές με ξεκάθαρο σεξουαλικό περιεχόμενο χωρίς να μπορεί να τις ερμηνεύσει.
  • Μπορεί να χρησιμοποιήσει βία ή να δωροδοκήσει άλλα μικρότερα παιδιά για να συμμετάσχουν σε σεξουαλική δραστηριότητα.
  • Μπορεί να αυξηθεί η συχνότητα του αυνανισμού, να γίνεται σε βαθμό τραυματισμού και να συνοδεύεται από λεκτική έκφραση ή κινήσεις σώματος που μιμούνται σεξουαλική πράξη.
  • Όταν το σεξουαλικά κακοποιημένο παιδί φτάσει στην εφηβεία, εμφανίζει πολύ αυξημένη σεξουαλική δραστηριότητα και μπορεί να φτάσει στην εφηβική πορνεία.

Οι κ. Στρούθος και Γιαννοπούλου επισημαίνουν ότι υπάρχουν και προβλήματα καθαρά ιατρικής φύσης που εγείρουν υπόνοιες για σεξουαλική κακοποίηση:
  • Μπορεί να εμφανιστούν σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, ερεθισμός, εκκρίσεις και κνησμός των γεννητικών οργάνων ή του πρωκτού που συνοδεύεται από πόνο.
  • Μπορεί να υπάρχουν τραύματα ή μώλωπες στα γεννητικά όργανα ή το κορίτσι να έχει υποστεί ρήξη του παρθενικού υμένα.
  • Μπορεί το παιδί να αντιδρά έντονα σε ιατρικές ή οδοντιατρικές πράξεις.

ΚακοποίησηΣεξουαλική Αγωγή

Διαβάστηκαν περισσότερο την τελευταία εβδομάδα