ΔιαδίκτυοΚαλοκαίρι – Σχολικές διακοπές
ΕΙΚΟΝΕΣ: hysteria.gr, facebook.com/taexeiola/
30 Ιουλ 2018
29 Ιουν 2018
Για να διαπαιδαγωγούμε σωστά τα «παιδιά του αντίχειρα»
Ο άνθρωπος που το όνομά του είναι συνδεδεμένο με το ηλεκτρονικό έγκλημα και τη διαδικτυακή ασφάλεια μιλάει για την αναγκαιότητα του να μάθουν τα παιδιά τους σωστούς κανόνες στο διαδίκτυο
— Ποια είναι η ασφαλής ηλικία στην οποία μπορούμε να δώσουμε πρόσβαση στα παιδιά μας στο διαδίκτυο;
— Έτυχε να είμαι πριν είκοσι μέρες στο Δουβλίνο, στο οποίο συμμετείχαμε με το ινστιτούτο μου (CSIi – Cyber Security International Institute) σε ένα συνέδριο για την κυβερνοασφάλεια. Ασχοληθήκαμε αποκλειστικά με το κομμάτι της ασφάλειας των παιδιών, σε σχέση πάντα με το διαδίκτυο. Το νεότερο που προέκυψε από αυτό το συνέδριο είναι ότι τα παιδιά πια πρέπει να μαθαίνουν το διαδίκτυο από την ηλικία των 3 με 5 ετών, αλλά πάντα με κανόνες. Πρέπει να μάθουν από αυτή την πολύ μικρή ηλικία ότι το διαδίκτυο δεν είναι παιχνίδι, το κινητό δεν είναι παιχνίδι, το τάμπλετ δεν είναι για να παίζουμε —είναι για άλλες ασχολίες. Mε λίγα λόγια, πρέπει να μάθουμε στα παιδιά μας, μαζί με τους υπόλοιπους βασικούς πρώτους κανόνες της ζωής τους, και το διαδίκτυο.
— Πιστεύετε ότι αυτό θα έπρεπε να γίνει και μάθημα στα σχολεία;
— Βέβαια. Κάποιοι θεωρούν ότι το διαδίκτυο είναι το ίδιο με την πληροφορική. Όμως δεν είναι. Θα έπρεπε να είναι ένα ξεχωριστό μάθημα, γιατί το διαδίκτυο είναι ένα καινούργιο προϊόν στη ζωή μας με ξεχωριστούς κανόνες και που θα πρέπει να εναρμονιστεί μέσα στα μαθήματα. Αυτό που έχω διαπιστώσει και ως ινστιτούτο και ως μέλος της αστυνομίας παλαιότερα, έχοντας δει πάνω από ένα εκατομμύριο μαθητές, είναι ότι τα παιδιά θέλουν να μάθουν κανόνες. Έχουν ελλείμματα στο κομμάτι που λέγεται διαδίκτυο και αναζητούν απαντήσεις. Έτσι, λοιπόν, εμείς κάνουμε έκκληση ότι πρέπει να μπει, να ενσωματωθεί μαζί με την πληροφορική και το διαδίκτυο και να μπορέσουν άνθρωποι εξειδικευμένοι να δείξουν στα παιδιά μέσα από συγκεκριμένη ύλη το κομμάτι αυτό.
— Ποια είναι η σωστή ηλικία που το παιδί χρειάζεται κινητό;
— Πιστεύω ακράδαντα ότι έχουν ανάγκη την ασφάλεια του κινητού. Έτσι, για εμένα κάθε παιδάκι από την ηλικία των 7 και επάνω, που σιγά σιγά μπορεί να είναι σε ένα παιδικό πάρτι ή σε έναν φίλο του χωρίς εμάς, πρέπει να έχει ένα κινητό, για τον απλούστατο λόγο ότι το κινητό βοηθάει σε περίπτωση ανάγκης το παιδάκι μας να μας βρει και να μιλήσει μαζί μας. Είναι ουσιαστικά ένα μηχάνημα εντοπισμού για το πού είναι το παιδί μας. Όμως αναφέρομαι σε ένα απλό κινητό, που μπορεί απλά να κάνει μια κλήση, και όχι σε smartphone που έχει ίντερνετ, παιχνίδια και σόσιαλ μέσα.
— Και σε ποια ηλικία πρέπει το παιδί να μπαίνει στα κοινωνικά δίκτυα;
— Μετά τα 13.
— Tο instagram έχει μεγάλη απήχηση σε μικρούς και μεγάλους. Όμως είναι ένα μέσο το οποίο καλλιεργεί την ωραιοποίηση, την πλαστή εικόνα του εαυτού μας, την έντονη επεξεργασία των χαρακτηριστικών μας. Πόσο επικίνδυνο μπορεί να είναι ένα τέτοιο μέσο για ένα παιδί;
— Θα σας πω ένα παράδειγμα. Πρόσφατα μιλούσα με τα παιδιά ενός σχολείου στην Καλαμπάκα, ηλικίας 11 με 13, μέσω skype. Όταν τους ρώτησα «ποιοι από εσάς έχετε instagram;», απάντησαν όλα θετικά. Με απλά λόγια, παιδιά στην προεφηβεία τους κάνουν χρήση ενός κοινωνικού δικτύου, το οποίο για μένα καλώς υπάρχει, όμως από την άλλη πλευρά αυτό το κοινωνικό δίκτυο εάν δεν ξέρουμε να το δουλέψουμε, δυστυχώς μπορεί να κάνει μεγάλη ζημιά σε τόσο μικρές ηλικίες.
— Διαπιστώνω, συζητώντας με άλλους γονείς που έχουν ενεργή σχέση με το διαδίκτυο και τα σόσιαλ, ότι πολλές φορές πιάνουμε τον εαυτό μας τα παιδιά να μας ξεπερνούν. Υπάρχει ένα χάσμα, που είναι βέβαια φυσικό επόμενο. Με ποιον τρόπο μπορούν οι γονείς να το καλύψουν;
— Για αυτό ακριβώς το χάσμα που λέτε δημιούργησα την Ακαδημία Γονέων. Αυτό το πρώτο εξάμηνο έχουμε εκπαιδεύσει χιλιάδες γονείς. Κάθε Τρίτη βράδυ 7–9 μέσω του web tv του Ant1 κάνουμε μαθήματα στους γονείς με σκοπό να τους καλύψουμε αυτό ακριβώς το έλλειμμα. Το παρακολουθούν από το σπίτι τους, οι περισσότεροι δε μαζί με τα παιδιά τους. Και αν τύχει κάποιος και χάσει το μάθημα, το βρίσκει μετά στη θυρίδα του. Αυτό λοιπόν το μάθημα γίνεται όλο τον μήνα για μια σειρά γονέων, οι οποίοι πρέπει να παρακολουθήσουν τέσσερις κύκλους μαθημάτων και στη λήξη τους λαμβάνουν και τη σχετική πιστοποίηση.
— Με το snapchat τι γίνεται; Είναι μία εφαρμογή, η οποία έχει μεγάλη απήχηση στα παιδιά και ο γονιός δεν μπορεί να μπει να παρακολουθήσει, γιατί το chat γίνεται μέσα σε μια πολύ συγκεκριμένη ομάδα. Εκεί τι κάνουμε;
— Ξέρετε κάτι; Το μόνο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε εμείς οι γονείς για να αντιμετωπίσουμε τη διαδικτυακή ζωή των παιδιών μας είναι ένα: Γινόμαστε φίλοι με το παιδί μας. Το βασικότερο από όλα είναι να μάθεις τα πάντα μέσα από το ίδιο σου το παιδί. Να γίνεις φίλος και κοινωνός, να μην είστε ξένοι μέσα στο ίδιο σπίτι, μέσα στην ίδια οικογένεια. Όταν υπάρχει μια σχέση φιλική και μια σχέση εμπιστοσύνης και με τα παιδιά μας, τότε τα πράγματα αλλάζουνε και τότε όλα έχουν διαφορετική ροή. Οπότε η συμβουλή μου προς όλους τους γονείς είναι να βρούνε τα σωστά σημεία προσέγγισης. Και για να γίνει αυτό πρέπει να αφιερώσουμε χρόνο. Τα παιδιά μας είναι αγριμάκια. Φεύγουνε. Αλλά για μένα δεν υπάρχει «Δεν μπορώ να πλησιάσω το παιδί μου». Απλά, θέλει επιμονή και υπομονή. Πρώτα πρέπει να ασχοληθούμε εμείς οι ίδιοι με τα παιδιά μας και μετά πηγαίνουμε σε ψυχολόγους και ψυχιάτρους. Εδώ οι κακοποιοί βρίσκουν τρόπο να προσεγγίσουν τα παιδιά μας, εμείς δεν μπορούμε να βρούμε; Η δική μου λοιπόν συμβουλή είναι: «Ελάτε κοντά στα παιδιά σας και όλα θα πάνε καλά». Γιατί τα παιδιά μας δεν μπορούμε να τα πάρουμε από τα δίκτυα και να τα βγάλουμε εκτός. Άρα είναι μονόδρομος το παιδί να μάθει τους σωστούς κανόνες του διαδικτύου και να μας έχει πάντα κοντά του.
— Ποια είναι η δικλίδα ασφαλείας για τα online games; Πού ξεκινάει ο εθισμός;
— Πολύ καλή ερώτηση και η απάντηση είναι μόνο μία: Όταν δεις το παιδί σου και αλλάζει συμπεριφορά, τότε αρχίζουνε τα καμπανάκια του κινδύνου. Όταν έχεις ένα παιδί κοινωνικό, ένα παιδί που είναι μια χαρά στις υποχρεώσεις του, που πηγαίνει στον παππού και στη γιαγιά, στους φίλους του, που παίζει με τα παιχνίδια του, παίζει με άλλα παιδιά και ξαφνικά αυτό το παιδάκι το χάσεις και γίνει ένα παιδί που είναι κλεισμένο σε ένα δωμάτιο και αλλάξει συμπεριφορά, τότε υπάρχει πρόβλημα. Ξέρετε, όλα τα παιδιά που εθίζονται και μπαίνουν στο διαδίκτυο για ώρες, και έπειτα για μέρες, επειδή είναι συνέχεια κλεισμένα μέσα, αλλάζει και το χρώμα τους. Είναι παιδιά τα οποία τα καταλαβαίνεις με την πρώτη ματιά. Δε μιλάνε, δεν έχουν όρεξη για τίποτε παρά μόνο για τον υπολογιστή και το διαδίκτυο.
— Υπάρχει κάποιο σημάδι που μπορούμε να αναγνωρίσουμε πριν φτάσουμε στην παραπάνω κατάσταση;
— Το σημείο-κλειδί είναι όταν το παιδί το βλέπεις σιγά σιγά και απομακρύνεται. Από όλα. Κόβει τις αθλητικές του δραστηριότητες, κόβει να παίζει με τα παιχνίδια του, κόβει οτιδήποτε θέλει να το βγάλει από το σπίτι. Αυτό γίνεται σταδιακά, προφανώς. Αλλά όταν το ξεκινάει και κόβει τις κοινωνικές του δράσεις, τότε αυτό είναι ένα καμπανάκι.
— Πόση ώρα χρειάζεται να αφήνουμε τα παιδιά να παίζουν στο διαδίκτυο;
— Μία ώρα την ημέρα. Όταν η μία ώρα γίνουν δύο ή τρεις, τότε αυτομάτως οι δύο ώρες γίνονται εύκολα τέσσερις και οι τέσσερις οκτώ, οπότε εκεί τελειώσαμε. Το χάσαμε το παιχνίδι. Άρα, προσοχή και μέτρο πριν χτυπήσει το καμπανάκι.
— Το να επιτρέπουμε στα παιδιά να παίζουν μόνο μέσα στο Σαββατοκύριακο βοηθάει ή και αυτό είναι παγίδα;
— Κάποιοι γονείς λένε μόνο Σαββατοκύριακο και τα παιδιά το τηρούν. Άλλοι λένε μία ώρα την ημέρα. Εγώ, προσωπικά, προτιμώ να είναι μία ώρα την ημέρα από το να παίζει μόνο το Σαββατοκύριακο, γιατί το πιο πιθανό είναι να καταλήξει τελικά να παίζει όλο το Σάββατο και όλη την Κυριακή. Και εκεί έρχεται ο εθισμός.
— Πιστεύετε ότι στα παιδιά της γενιάς 5–13 ετών η συναισθηματική νοημοσύνη τους είναι διαφορετική; Είναι λιγότερο υγιής; Εκφράζει με πολύ διαφορετικό τρόπο τα συναισθήματά της η νέα γενιά;
— Τα παιδιά τα σημερινά τα ονομάζουμε «παιδιά του αντίχειρα». Είναι μια γενιά, η οποία δυστυχώς ασχολείται όλη μέρα με το διαδίκτυο. Είναι αυτή η γενιά, η οποία βγαίνει ραντεβού και ο καθένας κρατά το κινητό του και μιλάει με τον σύντροφό του που είναι απέναντί του μέσω chat. Αυτό, δυστυχώς, είναι κάτι το οποίο είναι της εποχής μας, είναι μια τάση, είναι φαινόμενο της εποχής. Άρα, το συναίσθημα και η έκφρασή του όπως το ξέραμε παλιά, που δεν υπήρχε η τεχνολογία, δεν υπάρχει με τον ίδιο τρόπο.
— Μπορεί να γίνει σύγκριση γενεών;
— Δεν μπορώ να πω ότι εμείς είμαστε καλύτεροι από αυτούς. Αυτό δεν είναι κριτήριο. Είναι άλλες οι αντιλήψεις του τότε, άλλες του σήμερα. Ίσα ίσα, που τη γενιά αυτή τη θεωρώ πολύ ωραία και πολύ τυχερή, γιατί απολαμβάνουν από πολύ μικρή ηλικία όλα τα gadget, όλη την τεχνολογία και έχουν αυτή την απίστευτη πρόσβαση στον κόσμο που σου δίνει το διαδίκτυο.
— Για τον τρόπο που καταφέρνουν και μπαίνουν άγνωστοι ακόμη και μέσα στα online games που παίζουν σε συγκεκριμένες ομάδες τα παιδιά μας, εκεί τι πρέπει να κάνουμε;
— Η κερκόπορτα του εγκλήματος λέγεται chatroom. Τα εικονικά δωμάτια επικοινωνίας. Εμείς, που είμαστε της δίωξης, λέμε ότι αν κάποιος θέλει να κάνει έγκλημα, μπαίνει σε ένα chat. Θα σας πω μια εμπειρία μου επιγραμματικά. Ήταν ένα πρωί γύρω στις 9 και μία μαμά έφερε το κοριτσάκι της ηλικίας 7 χρονών με τις πιτζάμες στο γραφείο μου. Η γυναίκα φώναζε έξω από το γραφείο μου: «Θέλω να δω τον Σφακιανάκη». Τη δέχτηκα αμέσως και της ζήτησα να μου εξηγήσει τι συνέβη. Και μου λέει: «Κύριε Σφακιανάκη, το πρωί στις 7:30 μπήκα στην τουαλέτα ξαφνικά και βρήκα το παιδί μου μέσα και αγκαλιά με το λάπτοπ και γυμνό. Στη συνέχεια παίρνω το λάπτοπ στο πρόσωπό μου και βλέπω και άλλα παιδάκια μπροστά σε κάμερες γυμνά. Αμέσως έκλεισα τον υπολογιστή και ήρθα σε εσάς».
Ξέρετε τι έδειξε όλο αυτό; Τα παιδάκια αυτά, που ήταν φίλες και στην πραγματική τους ζωή, έπαιζαν ένα διαδικτυακό παιχνίδι όλα μαζί. Στην παρέα τους είχε παρεισφρήσει η μικρή Σοφούλα, μία 8χρονη, την οποία μάλιστα την έλεγαν και αρχηγό. Τελικά, η Σοφούλα ήταν ένας 75χρονος που είχε καταφέρει να πείσει τα υπόλοιπα παιδάκια να γδύνονται μπροστά στον υπολογιστή, να τα καταγράφει κλπ. Τον βρήκαμε, πήγε φυσικά φυλακή, όμως το διά ταύτα είναι ένα: Τα παιδιά μας πρέπει να τα έχουμε κοντά. Τα παιδιά μας δεν πρέπει να τα παρακολουθούμε. Παρακολουθούμε μόνο τους κακοποιούς. Τα παιδιά μας τα επιτηρούμε και είμαστε πάντα δίπλα τους. Τα παιδιά δε θέλουν χωροφύλακες, γιατί τότε το χάσαμε το τρένο. Γιατί αν εγώ φτάσω να αναγκαστώ να παρακολουθήσω να δω τι γράφει η κόρη μου, έχω τελειώσει. Έχω κλείσει σαν πατέρας.
Διαδίκτυο
Συνέντευξη με τον Μανώλη Σφακιανάκη
Ειδικός ερευνητής, τέως επικεφαλής της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, www.csii.gr
— Ποια είναι η ασφαλής ηλικία στην οποία μπορούμε να δώσουμε πρόσβαση στα παιδιά μας στο διαδίκτυο;
— Έτυχε να είμαι πριν είκοσι μέρες στο Δουβλίνο, στο οποίο συμμετείχαμε με το ινστιτούτο μου (CSIi – Cyber Security International Institute) σε ένα συνέδριο για την κυβερνοασφάλεια. Ασχοληθήκαμε αποκλειστικά με το κομμάτι της ασφάλειας των παιδιών, σε σχέση πάντα με το διαδίκτυο. Το νεότερο που προέκυψε από αυτό το συνέδριο είναι ότι τα παιδιά πια πρέπει να μαθαίνουν το διαδίκτυο από την ηλικία των 3 με 5 ετών, αλλά πάντα με κανόνες. Πρέπει να μάθουν από αυτή την πολύ μικρή ηλικία ότι το διαδίκτυο δεν είναι παιχνίδι, το κινητό δεν είναι παιχνίδι, το τάμπλετ δεν είναι για να παίζουμε —είναι για άλλες ασχολίες. Mε λίγα λόγια, πρέπει να μάθουμε στα παιδιά μας, μαζί με τους υπόλοιπους βασικούς πρώτους κανόνες της ζωής τους, και το διαδίκτυο.
— Πιστεύετε ότι αυτό θα έπρεπε να γίνει και μάθημα στα σχολεία;
— Βέβαια. Κάποιοι θεωρούν ότι το διαδίκτυο είναι το ίδιο με την πληροφορική. Όμως δεν είναι. Θα έπρεπε να είναι ένα ξεχωριστό μάθημα, γιατί το διαδίκτυο είναι ένα καινούργιο προϊόν στη ζωή μας με ξεχωριστούς κανόνες και που θα πρέπει να εναρμονιστεί μέσα στα μαθήματα. Αυτό που έχω διαπιστώσει και ως ινστιτούτο και ως μέλος της αστυνομίας παλαιότερα, έχοντας δει πάνω από ένα εκατομμύριο μαθητές, είναι ότι τα παιδιά θέλουν να μάθουν κανόνες. Έχουν ελλείμματα στο κομμάτι που λέγεται διαδίκτυο και αναζητούν απαντήσεις. Έτσι, λοιπόν, εμείς κάνουμε έκκληση ότι πρέπει να μπει, να ενσωματωθεί μαζί με την πληροφορική και το διαδίκτυο και να μπορέσουν άνθρωποι εξειδικευμένοι να δείξουν στα παιδιά μέσα από συγκεκριμένη ύλη το κομμάτι αυτό.
— Ποια είναι η σωστή ηλικία που το παιδί χρειάζεται κινητό;
— Πιστεύω ακράδαντα ότι έχουν ανάγκη την ασφάλεια του κινητού. Έτσι, για εμένα κάθε παιδάκι από την ηλικία των 7 και επάνω, που σιγά σιγά μπορεί να είναι σε ένα παιδικό πάρτι ή σε έναν φίλο του χωρίς εμάς, πρέπει να έχει ένα κινητό, για τον απλούστατο λόγο ότι το κινητό βοηθάει σε περίπτωση ανάγκης το παιδάκι μας να μας βρει και να μιλήσει μαζί μας. Είναι ουσιαστικά ένα μηχάνημα εντοπισμού για το πού είναι το παιδί μας. Όμως αναφέρομαι σε ένα απλό κινητό, που μπορεί απλά να κάνει μια κλήση, και όχι σε smartphone που έχει ίντερνετ, παιχνίδια και σόσιαλ μέσα.
— Και σε ποια ηλικία πρέπει το παιδί να μπαίνει στα κοινωνικά δίκτυα;
— Μετά τα 13.
— Tο instagram έχει μεγάλη απήχηση σε μικρούς και μεγάλους. Όμως είναι ένα μέσο το οποίο καλλιεργεί την ωραιοποίηση, την πλαστή εικόνα του εαυτού μας, την έντονη επεξεργασία των χαρακτηριστικών μας. Πόσο επικίνδυνο μπορεί να είναι ένα τέτοιο μέσο για ένα παιδί;
— Θα σας πω ένα παράδειγμα. Πρόσφατα μιλούσα με τα παιδιά ενός σχολείου στην Καλαμπάκα, ηλικίας 11 με 13, μέσω skype. Όταν τους ρώτησα «ποιοι από εσάς έχετε instagram;», απάντησαν όλα θετικά. Με απλά λόγια, παιδιά στην προεφηβεία τους κάνουν χρήση ενός κοινωνικού δικτύου, το οποίο για μένα καλώς υπάρχει, όμως από την άλλη πλευρά αυτό το κοινωνικό δίκτυο εάν δεν ξέρουμε να το δουλέψουμε, δυστυχώς μπορεί να κάνει μεγάλη ζημιά σε τόσο μικρές ηλικίες.
— Διαπιστώνω, συζητώντας με άλλους γονείς που έχουν ενεργή σχέση με το διαδίκτυο και τα σόσιαλ, ότι πολλές φορές πιάνουμε τον εαυτό μας τα παιδιά να μας ξεπερνούν. Υπάρχει ένα χάσμα, που είναι βέβαια φυσικό επόμενο. Με ποιον τρόπο μπορούν οι γονείς να το καλύψουν;
— Για αυτό ακριβώς το χάσμα που λέτε δημιούργησα την Ακαδημία Γονέων. Αυτό το πρώτο εξάμηνο έχουμε εκπαιδεύσει χιλιάδες γονείς. Κάθε Τρίτη βράδυ 7–9 μέσω του web tv του Ant1 κάνουμε μαθήματα στους γονείς με σκοπό να τους καλύψουμε αυτό ακριβώς το έλλειμμα. Το παρακολουθούν από το σπίτι τους, οι περισσότεροι δε μαζί με τα παιδιά τους. Και αν τύχει κάποιος και χάσει το μάθημα, το βρίσκει μετά στη θυρίδα του. Αυτό λοιπόν το μάθημα γίνεται όλο τον μήνα για μια σειρά γονέων, οι οποίοι πρέπει να παρακολουθήσουν τέσσερις κύκλους μαθημάτων και στη λήξη τους λαμβάνουν και τη σχετική πιστοποίηση.
— Με το snapchat τι γίνεται; Είναι μία εφαρμογή, η οποία έχει μεγάλη απήχηση στα παιδιά και ο γονιός δεν μπορεί να μπει να παρακολουθήσει, γιατί το chat γίνεται μέσα σε μια πολύ συγκεκριμένη ομάδα. Εκεί τι κάνουμε;
— Ξέρετε κάτι; Το μόνο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε εμείς οι γονείς για να αντιμετωπίσουμε τη διαδικτυακή ζωή των παιδιών μας είναι ένα: Γινόμαστε φίλοι με το παιδί μας. Το βασικότερο από όλα είναι να μάθεις τα πάντα μέσα από το ίδιο σου το παιδί. Να γίνεις φίλος και κοινωνός, να μην είστε ξένοι μέσα στο ίδιο σπίτι, μέσα στην ίδια οικογένεια. Όταν υπάρχει μια σχέση φιλική και μια σχέση εμπιστοσύνης και με τα παιδιά μας, τότε τα πράγματα αλλάζουνε και τότε όλα έχουν διαφορετική ροή. Οπότε η συμβουλή μου προς όλους τους γονείς είναι να βρούνε τα σωστά σημεία προσέγγισης. Και για να γίνει αυτό πρέπει να αφιερώσουμε χρόνο. Τα παιδιά μας είναι αγριμάκια. Φεύγουνε. Αλλά για μένα δεν υπάρχει «Δεν μπορώ να πλησιάσω το παιδί μου». Απλά, θέλει επιμονή και υπομονή. Πρώτα πρέπει να ασχοληθούμε εμείς οι ίδιοι με τα παιδιά μας και μετά πηγαίνουμε σε ψυχολόγους και ψυχιάτρους. Εδώ οι κακοποιοί βρίσκουν τρόπο να προσεγγίσουν τα παιδιά μας, εμείς δεν μπορούμε να βρούμε; Η δική μου λοιπόν συμβουλή είναι: «Ελάτε κοντά στα παιδιά σας και όλα θα πάνε καλά». Γιατί τα παιδιά μας δεν μπορούμε να τα πάρουμε από τα δίκτυα και να τα βγάλουμε εκτός. Άρα είναι μονόδρομος το παιδί να μάθει τους σωστούς κανόνες του διαδικτύου και να μας έχει πάντα κοντά του.
— Ποια είναι η δικλίδα ασφαλείας για τα online games; Πού ξεκινάει ο εθισμός;
— Πολύ καλή ερώτηση και η απάντηση είναι μόνο μία: Όταν δεις το παιδί σου και αλλάζει συμπεριφορά, τότε αρχίζουνε τα καμπανάκια του κινδύνου. Όταν έχεις ένα παιδί κοινωνικό, ένα παιδί που είναι μια χαρά στις υποχρεώσεις του, που πηγαίνει στον παππού και στη γιαγιά, στους φίλους του, που παίζει με τα παιχνίδια του, παίζει με άλλα παιδιά και ξαφνικά αυτό το παιδάκι το χάσεις και γίνει ένα παιδί που είναι κλεισμένο σε ένα δωμάτιο και αλλάξει συμπεριφορά, τότε υπάρχει πρόβλημα. Ξέρετε, όλα τα παιδιά που εθίζονται και μπαίνουν στο διαδίκτυο για ώρες, και έπειτα για μέρες, επειδή είναι συνέχεια κλεισμένα μέσα, αλλάζει και το χρώμα τους. Είναι παιδιά τα οποία τα καταλαβαίνεις με την πρώτη ματιά. Δε μιλάνε, δεν έχουν όρεξη για τίποτε παρά μόνο για τον υπολογιστή και το διαδίκτυο.
— Υπάρχει κάποιο σημάδι που μπορούμε να αναγνωρίσουμε πριν φτάσουμε στην παραπάνω κατάσταση;
— Το σημείο-κλειδί είναι όταν το παιδί το βλέπεις σιγά σιγά και απομακρύνεται. Από όλα. Κόβει τις αθλητικές του δραστηριότητες, κόβει να παίζει με τα παιχνίδια του, κόβει οτιδήποτε θέλει να το βγάλει από το σπίτι. Αυτό γίνεται σταδιακά, προφανώς. Αλλά όταν το ξεκινάει και κόβει τις κοινωνικές του δράσεις, τότε αυτό είναι ένα καμπανάκι.
— Πόση ώρα χρειάζεται να αφήνουμε τα παιδιά να παίζουν στο διαδίκτυο;
— Μία ώρα την ημέρα. Όταν η μία ώρα γίνουν δύο ή τρεις, τότε αυτομάτως οι δύο ώρες γίνονται εύκολα τέσσερις και οι τέσσερις οκτώ, οπότε εκεί τελειώσαμε. Το χάσαμε το παιχνίδι. Άρα, προσοχή και μέτρο πριν χτυπήσει το καμπανάκι.
— Το να επιτρέπουμε στα παιδιά να παίζουν μόνο μέσα στο Σαββατοκύριακο βοηθάει ή και αυτό είναι παγίδα;
— Κάποιοι γονείς λένε μόνο Σαββατοκύριακο και τα παιδιά το τηρούν. Άλλοι λένε μία ώρα την ημέρα. Εγώ, προσωπικά, προτιμώ να είναι μία ώρα την ημέρα από το να παίζει μόνο το Σαββατοκύριακο, γιατί το πιο πιθανό είναι να καταλήξει τελικά να παίζει όλο το Σάββατο και όλη την Κυριακή. Και εκεί έρχεται ο εθισμός.
— Πιστεύετε ότι στα παιδιά της γενιάς 5–13 ετών η συναισθηματική νοημοσύνη τους είναι διαφορετική; Είναι λιγότερο υγιής; Εκφράζει με πολύ διαφορετικό τρόπο τα συναισθήματά της η νέα γενιά;
— Τα παιδιά τα σημερινά τα ονομάζουμε «παιδιά του αντίχειρα». Είναι μια γενιά, η οποία δυστυχώς ασχολείται όλη μέρα με το διαδίκτυο. Είναι αυτή η γενιά, η οποία βγαίνει ραντεβού και ο καθένας κρατά το κινητό του και μιλάει με τον σύντροφό του που είναι απέναντί του μέσω chat. Αυτό, δυστυχώς, είναι κάτι το οποίο είναι της εποχής μας, είναι μια τάση, είναι φαινόμενο της εποχής. Άρα, το συναίσθημα και η έκφρασή του όπως το ξέραμε παλιά, που δεν υπήρχε η τεχνολογία, δεν υπάρχει με τον ίδιο τρόπο.
— Μπορεί να γίνει σύγκριση γενεών;
— Δεν μπορώ να πω ότι εμείς είμαστε καλύτεροι από αυτούς. Αυτό δεν είναι κριτήριο. Είναι άλλες οι αντιλήψεις του τότε, άλλες του σήμερα. Ίσα ίσα, που τη γενιά αυτή τη θεωρώ πολύ ωραία και πολύ τυχερή, γιατί απολαμβάνουν από πολύ μικρή ηλικία όλα τα gadget, όλη την τεχνολογία και έχουν αυτή την απίστευτη πρόσβαση στον κόσμο που σου δίνει το διαδίκτυο.
— Για τον τρόπο που καταφέρνουν και μπαίνουν άγνωστοι ακόμη και μέσα στα online games που παίζουν σε συγκεκριμένες ομάδες τα παιδιά μας, εκεί τι πρέπει να κάνουμε;
— Η κερκόπορτα του εγκλήματος λέγεται chatroom. Τα εικονικά δωμάτια επικοινωνίας. Εμείς, που είμαστε της δίωξης, λέμε ότι αν κάποιος θέλει να κάνει έγκλημα, μπαίνει σε ένα chat. Θα σας πω μια εμπειρία μου επιγραμματικά. Ήταν ένα πρωί γύρω στις 9 και μία μαμά έφερε το κοριτσάκι της ηλικίας 7 χρονών με τις πιτζάμες στο γραφείο μου. Η γυναίκα φώναζε έξω από το γραφείο μου: «Θέλω να δω τον Σφακιανάκη». Τη δέχτηκα αμέσως και της ζήτησα να μου εξηγήσει τι συνέβη. Και μου λέει: «Κύριε Σφακιανάκη, το πρωί στις 7:30 μπήκα στην τουαλέτα ξαφνικά και βρήκα το παιδί μου μέσα και αγκαλιά με το λάπτοπ και γυμνό. Στη συνέχεια παίρνω το λάπτοπ στο πρόσωπό μου και βλέπω και άλλα παιδάκια μπροστά σε κάμερες γυμνά. Αμέσως έκλεισα τον υπολογιστή και ήρθα σε εσάς».
Ξέρετε τι έδειξε όλο αυτό; Τα παιδάκια αυτά, που ήταν φίλες και στην πραγματική τους ζωή, έπαιζαν ένα διαδικτυακό παιχνίδι όλα μαζί. Στην παρέα τους είχε παρεισφρήσει η μικρή Σοφούλα, μία 8χρονη, την οποία μάλιστα την έλεγαν και αρχηγό. Τελικά, η Σοφούλα ήταν ένας 75χρονος που είχε καταφέρει να πείσει τα υπόλοιπα παιδάκια να γδύνονται μπροστά στον υπολογιστή, να τα καταγράφει κλπ. Τον βρήκαμε, πήγε φυσικά φυλακή, όμως το διά ταύτα είναι ένα: Τα παιδιά μας πρέπει να τα έχουμε κοντά. Τα παιδιά μας δεν πρέπει να τα παρακολουθούμε. Παρακολουθούμε μόνο τους κακοποιούς. Τα παιδιά μας τα επιτηρούμε και είμαστε πάντα δίπλα τους. Τα παιδιά δε θέλουν χωροφύλακες, γιατί τότε το χάσαμε το τρένο. Γιατί αν εγώ φτάσω να αναγκαστώ να παρακολουθήσω να δω τι γράφει η κόρη μου, έχω τελειώσει. Έχω κλείσει σαν πατέρας.
Διαδίκτυο
28 Ιουν 2018
Χρήση κινητών τηλεφώνων και ηλεκτρονικών συσκευών στις σχολικές μονάδες
Από το Υπουργείο Παιδείας (2018)
Για την εύρυθμη λειτουργία των σχολείων σχετικά με τη χρήση κινητών τηλεφώνων και ηλεκτρονικών συσκευών από μαθητές και εκπαιδευτικούς στον χώρο του σχολείου και λαμβάνοντας υπόψη το Π.Δ. 28/15 (34Α΄) «Κωδικοποίηση διατάξεων για την πρόσβαση σε δημόσια έγγραφα και στοιχεία», τον ν. 2472/1997 (50Α΄) «Περί προστασίας του ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα», καθώς και την με αριθμ. πρωτ. 14/21-04-2016 Πράξη του Δ.Σ. του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, ορίζουμε τα εξής:
1 Οι μαθητές δεν επιτρέπεται να έχουν στην κατοχή τους κινητά τηλέφωνα εντός του σχολικού χώρου.
2 Οι μαθητές δεν επιτρέπεται να έχουν στην κατοχή τους εκτός από κινητά τηλέφωνα και οποιαδήποτε άλλη ηλεκτρονική συσκευή ή παιχνίδι που διαθέτει σύστημα επεξεργασίας εικόνας και ήχου εντός του σχολικού χώρου. Ο ανάλογος εξοπλισμός που τους διαθέτει το σχολείο στο οποίο φοιτούν χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της διδακτικής πράξης και της εκπαιδευτικής διαδικασίας γενικότερα και μόνο υπό την εποπτεία/επίβλεψη του εκπαιδευτικού.
3 Οι εκπαιδευτικοί εκτός από τις διαθέσιμες από το σχολείο ηλεκτρονικές συσκευές (H/Y, λάπτοπ, τάμπλετ, διαδραστικούς πίνακες κλπ.), δύνανται να χρησιμοποιήσουν και τον δικό τους προσωπικό ηλεκτρονικό εξοπλισμό κατά τη διάρκεια της διδακτικής πράξης και για τις ανάγκες αυτής, αλλά και στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας γενικότερα, τηρώντας τους κανόνες ασφάλειας και τις σχετικές διατάξεις περί προστασίας των προσωπικών δεδομένων των μαθητών και των εκπαιδευτικών [νόμοι 2472/1997 (ΦΕΚ 50/τ.Α΄/1997) και 3471/2006 (ΦΕΚ 133/τ. Α΄/2006)].
4 Επισημαίνεται ότι θα πρέπει να αποφεύγεται η ανάρτηση φωτογραφιών και βίντεο με μαθητές στους δικτυακούς τόπους των σχολικών μονάδων. Οι φωτογραφίες αποτελούν δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στη διάταξη του άρθρου 2 στοιχ. α΄ του ν.2472/1997, στο μέτρο που από αυτές δύνανται να προσδιοριστούν, άμεσα ή έμμεσα, τα υποκείμενα των δεδομένων. Σύμφωνα με το άρθρο 5 του ίδιου νόμου, η επεξεργασία και κατά συνέπεια η ανάρτηση, η αποθήκευση σε ψηφιακά μέσα (π.χ. αναμνηστικού τύπου φωτογραφίες, βίντεο και δραστηριότητες της σχολικής ζωής) δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα επιτρέπεται μόνο όταν το υποκείμενο των δεδομένων (οι κηδεμόνες των μαθητριών/μαθητών) έχει δώσει τη συγκατάθεσή του.
► Πρότυπο έντυπο γονικής συναίνεσης όσον αφορά τη γονική συγκατάθεση πριν από την αποθήκευση σε ψηφιακά μέσα και την ανάρτηση εικόνων και βίντεο με μαθητές στις ιστοσελίδες και ιστολόγια του σχολείου, καθώς και άλλο χρήσιμο υλικό που αφορά την ασφάλεια των μαθητών στο διαδίκτυο και την προστασία των προσωπικών δεδομένων των μαθητών μπορείτε να βρείτε στον ενημερωτικό κόμβο του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου «Ασφάλεια στο Διαδίκτυο».
5 Δεν επιτρέπεται η χρήση-λειτουργία καμερών ασφαλείας στους σχολικούς χώρους κατά τη διάρκεια λειτουργίας του σχολείου, σύμφωνα και με την υπ’ αρ. Γ/Ξ/2274/31.3.2011 (ΦΕΚ 548/τ. Β΄/7-4-2011) οδηγία της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και ειδικότερα το άρθρο 18, παρ. 2, που ορίζει επιπλέον ότι οι ώρες λειτουργίας του συστήματος θα πρέπει να αναγράφονται με σαφήνεια σε σχετικές ενημερωτικές πινακίδες, έτσι ώστε να γνωρίζουν όλοι οι μαθητές και φορείς της εκπαιδευτικής κοινότητας ότι κατά τη διάρκεια της παρουσίας τους στο σχολείο δεν παρακολουθούνται.
Σχολική λειτουργία
5 Ιουν 2018
Σκέψεις για την παιδεία του 21ου αιώνα
Του Νίκου Δήμου
Συγγραφέας και blogger
Ποια θα ήταν η καλύτερη παιδεία; Πρόταση: να καταργήσουμε τη μάθηση (και φυσικά την απομνημόνευση) και να καλλιεργήσουμε δύο πράγματα:
- κριτική σκέψη (με μπόλικη αμφισβήτηση) και
- ευαισθησία (άνοιγμα στην τέχνη).
Η μεγάλη επανάσταση της Νέας Παιδείας θα αφορά τη φιλοσοφία της. Για πρώτη φορά στην ιστορία του ανθρώπου η παιδεία δεν έχει κανένα λόγο να είναι μάθηση, δεδομένου ότι τα γνωστικά αντικείμενα είναι όλα συνεχώς παρόντα και θα αρκεί το πάτημα ενός κουμπιού (η και μια φραστική εντολή) για να πληροφορηθούμε το σημείο τήξεως του αργύρου ή την ημερομηνία της μάχης του Μαντζικέρτ.
Η τεχνολογία έχει κάνει την πληροφορία προσιτή και φθηνή. Αν υπάρχει σήμερα κίνδυνος, δεν είναι από έλλειψη γνώσεων αλλά, αντίθετα, από τον υπερβολικό πληθωρισμό τους. Αυτό που προφανώς μας χρειάζεται είναι περισσότερη κρίση.
Στο σχολείο του 21ου αιώνα, ο δάσκαλος-εξουσία πρέπει να μετεξελιχθεί σε δάσκαλο-σύντροφο· ο δάσκαλος-αυθεντία σε δάσκαλο-ερευνητή. Όταν ο κάθε μαθητής θα έχει στο θρανίο (ή στο χέρι του) ένα τερματικό με πρόσβαση στο διαδίκτυο, η απόκτηση γνώσεων θα είναι πανεύκολη. Αυτό που θα έχει σημασία θα είναι η επιλογή, αξιολόγηση, επεξεργασία και αξιοποίηση της πληροφορίας. Άρα ο δάσκαλος δε θα είναι η πηγή αλλά το φίλτρο της γνώσης.
Σήμερα το σχολείο γεμίζει τα παιδιά γνώσεις, είτε άχρηστες είτε άκαιρες, που δεν είναι σε θέση να αφομοιώσουν και να χρησιμοποιήσουν. Πώς θα ήταν αν, αντί για περιεχόμενο, τα μαθαίναμε να αναζητούν;
Βλέπω τα σημερινά παιδιά —και μάλιστα τα προνομιούχα, αυτά που προέρχονται από οικογένειες με οικονομική άνεση— να επιδίδονται σε έναν ανηλεή αγώνα μάθησης, σε έναν μαραθώνιο σχολικών και ιδιωτικών μαθημάτων, που δεν τους αφήνει χρόνο ούτε να σκεφθούν ούτε να έρθουν σε επαφή με την πραγματικότητα. Αν όμως το νέο παιδί δε βρίσκει χρόνο να αποκτήσει εμπειρίες και να τις οργανώσει με τη σκέψη του, όσα πτυχία και να αποκτήσει θα παραμείνει ένας πολυμαθής ηλίθιος. Τη βασική πρόκληση της ζωής —την επίλυση προβλημάτων— δε θα μπορεί να την αντιμετωπίσει.
«Life is problem solving» είχε γράψει ο Karl Popper. Στον δαρβινικό αγώνα της ζωής η επιβίωση (των καλύτερων) γίνεται με την επίλυση των προβλημάτων και την προσαρμογή στις καταστάσεις. Όταν παρουσιαστεί το πρόβλημα δεν ωφελεί σε τίποτα να του παρουσιάσεις ένα πτυχίο...
Το βασικό χαρακτηριστικό της αυριανής κοινωνίας θα είναι ο ανοιχτός χαρακτήρας της. Ανοιχτός για το καλύτερο και για το χειρότερο. Οι παραδοσιακές δομές, οι κατεστημένες τάξεις, οι ιεραρχίες θα ανατρέπονται και θα αναθεωρούνται κάθε στιγμή. Η βασική απαιτούμενη αρετή για την επιβίωση θα είναι η κινητικότητα. Όσοι μένουν ακίνητοι θα καταποντίζονται. Ήδη ζούμε αυτή την εξέλιξη.
Η ανοιχτή σκέψη είναι προϋπόθεση επιβίωσης στην ανοιχτή κοινωνία. (Ανοιχτή σκέψη: σκέψη χωρίς προϋποθέσεις, χωρίς παραδοχές, χωρίς δογματικές αγκυλώσεις.)
Πρέπει να αντλήσουμε ένα νέο εκπαιδευτικό πρότυπο από την επιστήμη και την τέχνη, που συνεχώς πειραματίζονται, αμφισβητούν, δημιουργούν και διορθώνουν. Το πρότυπο αυτό δε θα βασίζεται στη μάθηση αλλά στην άσκηση της κριτικής και προσληπτικής ικανότητας. Δε θα θεσπίζει κλειστά πλαίσια αλλά, αντίθετα, θα διευκολύνει το άνοιγμα νέων. Δε θα είναι στατικό αλλά δυναμικό. Δε θα εδράζεται στη βεβαιότητα αλλά θα κάνει ανεκτή την αβεβαιότητα. Θα ενθαρρύνει την αναζήτηση, την απορία, την αμφισβήτηση.
Μόνο ένα τέτοιο πρότυπο μπορεί να βοηθήσει τον νέο άνθρωπο να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις της σημερινής και της αυριανής κοινωνίας.
Εκπαίδευση
16 Μαΐ 2018
Πώς τα πάτε με την ύλη;
Της Έλενας Λαζαρίδου
Δασκάλα, protaodaskalos.blogspot.com
Τι γίνεται, συνάδελφοι; Πώς τα πάτε με την ύλη; Ολοκληρώνετε με τα βασικά;
- Μάθανε να ζητάνε συγνώμη όταν κάνουν λάθη;
- Ορθώνουν το ανάστημά τους όταν έχουν δίκιο;
- Ακούνε τη γνώμη του συμμαθητή τους;
- Πετάνε τα σκουπίδια τους στον κάδο;
- Επιστρέφουν στη θέση του αυτό που δανείστηκαν;
- Έδωσαν τον λόγο στον συμμαθητή τους όταν είδαν ότι είχε σηκώσει χέρι νωρίτερα;
- Ήρθαν να σας πουν ιδιαιτέρως ότι εκείνα έσπασαν το τζάμι;
- Σταμάτησαν τα ψέματα για να τη γλιτώσουν;
- Ρωτάνε εκτός από το να ακούνε;
- Αποδέχτηκαν το παιδάκι που διέφερε από αυτούς;
- Έδωσαν συγχαρητήρια στην αντίπαλη ομάδα που νίκησε;
- Αμφισβητούν ό,τι τους δίνεται ως δεδομένο;
- Καταδικάζουν τα κακώς κείμενα από τα οποία βομβαρδίζονται;
- Συμπόνεσαν έναν κατατρεγμένο άνθρωπο;
- Τάισαν ένα αδέσποτο ζώο;
- Ξεχωρίζουν το καλό από το κακό;
- Υπερασπίζονται τον αδύναμο;
Ένας μήνας απέμεινε, βάλτε τα δυνατά σας! Πρέπει να παραδώσετε στους επόμενους «καλό υλικό» ή, με άλλα λόγια, ανθρώπους!
Εκπαίδευση
Το αλφαβητάρι του γονιού
Της Παναγιώτας Σταμάτη
Μαμά, newagemama.com
Αποφάσισε τώρα, συνειδητά, πως η ζωή με τα παιδιά είναι ωραία.
Βασίσου στη διαίσθησή σου, σε αυτή την εσωτερική φωνή που ξέρει καλύτερα από κάθε ειδικό τι είναι καλύτερο για σένα και την οικογένειά σου.
Γέλα όσο πιο συχνά μπορείς, με κάθε αφορμή, ακόμη και αν χρειάζεται να διαβάζεις ανέκδοτα ή να βλέπεις κωμωδίες. Το γέλιο είναι βάλσαμο.
Δώσε την ενέργειά σου σε ό,τι αληθινά επιθυμείς (και όχι σε ό,τι σε φοβίζει, σε αδειάζει, σε κλείνει στο καβούκι σου).
Επικεντρώσου στα θετικά χαρακτηριστικά και επιτεύγματα των παιδιών σου, στις μικρές και μεγάλες καθημερινές νίκες τους. Mε τον τρόπο αυτό τα βοηθάς να βρουν τη δική τους θέση στον ήλιο.
Ζήτα βοήθεια! Υπάρχουν γύρω σου φίλοι, συγγενείς, ειδικοί, επαγγελματίες, συνάδελφοι, άνθρωποι που μπορούν να συνεισφέρουν —αρκεί να το ζητήσεις όταν χρειάζεται.
Ηρέμησε συνειδητά τον νου σου όταν φλυαρεί και ρίχνει λάδι στη φωτιά των χειρότερων φόβων σου. Συνειδητοποίησε πόσο συχνά τρομοκρατείς τον εαυτό σου βομβαρδίζοντάς τον με σενάρια καταστροφής κάθε είδους. Η καλλιέργεια του φόβου είναι μια ακόμη παγίδα και δεν έχει σχέση με την πραγματικά ρεαλιστική δράση και προετοιμασία.
Θυμήσου ποια/ποιος ήσουν πριν γίνεις μαμά/μπαμπάς και ποια/ποιος πραγματικά είσαι πέρα από το να είσαι γονιός.
Ισορρόπησε την ανάγκη σου να ελέγχεις τα παιδιά και τις καταστάσεις στην οικογενειακή ζωή με μια γερή δόση χιούμορ και αυτοσαρκασμού.
Κράτα ζωντανή τη φλόγα του έρωτα ανάμεσα σε σένα και τον σύντροφό σου. Είναι το καλύτερο δώρο για τα παιδιά σου. Aν είσαι μόνος ή μόνη, δώσε στον εαυτό σου το δικαίωμα να ερωτευθεί ξανά.
Λύσε χωρίς ενδοιασμούς τα δεσμά που σε κρατούν ακινητοποιημένο σε αρνητικές πεποιθήσεις, καταστάσεις από το παρελθόν, παρωχημένα στερεότυπα, «πρέπει» και αντιλήψεις ξένες προς τις αρχές και τις αξίες σου.
Μείνε σταθερός στον λόγο σου. Το «όχι» σου να είναι πραγματικό «όχι», όπως και το «ναι» σου να είναι πραγματικό «ναι». Τα παιδιά θα λατρέψουν τη σταθερότητα και την αξιοπιστία σου, ακόμη και αν διαφωνούν μαζί σου.
Νιώσε τα συναισθήματά σου, όποια και αν είναι, χωρίς να κρύβεσαι πίσω από το δάχτυλό σου. Μετά απελευθερώσου συγχωρώντας τον εαυτό σου και τους άλλους και προχώρα παρακάτω.
Ξεβολέψου για τα καλά όταν πρόκειται να μάθεις στα παιδιά σου, έμπρακτα, με την ίδια σου τη στάση, μια δεξιότητα ή συμπεριφορά που θα τα βοηθήσει στην πορεία της ζωής τους. Αν θέλεις να πιστέψουν στα οφέλη της γυμναστικής, σήκω από τον καναπέ και γυμνάσου πρώτος εσύ. Αν θέλεις να γίνουν δημιουργικά και δραστήρια, πρώτος εσύ κλείσε την τηλεόραση και κάνε κάτι δημιουργικό.
Οραματίσου την οικογενειακή ζωή όπως θα ήθελες να είναι και μετά σήκωσε τα μανίκια για να κάνεις τη φαντασία σου πραγματικότητα.
Πάρε τα μαθήματα που σου φέρνει η ζωή και τα ίδια σου τα παιδιά, ακόμη και αν ο εγωισμός σου κλονίζεται. Παραδέξου τα λάθη σου, ζήτα συγνώμη, άλλαξε συμπεριφορά και συνέχισε τη ζωή ανανεωμένος.
Ρύθμισε με μαεστρία τον χρόνο σου για να προσφέρεις αποκλειστικά στον εαυτό σου μερικές στιγμές μοναχικότητας και ηρεμίας μέσα στην καθημερινότητα: λίγες βαθιές αναπνοές, ένα κομμάτι από την αγαπημένη σου σοκολάτα, μια βολτίτσα...
Συνδέσου οπωσδήποτε με ανθρώπους που έχουν κοινά ενδιαφέροντα και ανησυχίες με σένα, γίνε μέλος σε ένα ευρύτερο δίκτυο (φυσικό και ψηφιακό) και —βεβαίως— γίνε συνδρομητής στο Newagemama.com και στη σελίδα μας στο fb. Είναι δωρεάν και σε βοηθούν να κρατάς ανοιχτή την πύλη προς το καινούργιο και το καλύτερο.
Ταξίδεψε όπου μπορείς με τα παιδιά, για να γνωρίσετε μαζί τη χαρά της περιπέτειας και της ανακάλυψης του καινούργιου.
Υπερασπίσου ενεργά, όπου χρειάζεται, τα δικαιώματα των παιδιών σου. Κάνε το έμπρακτα και μπροστά τους. Θα θυμούνται πάντα ότι η οικογένειά τους τα υποστηρίζει.
Φρόντισε τον εαυτό σου με αγάπη και σεβασμό όπως φροντίζεις και τα παιδιά σου. Μέρος της φροντίδας είναι και η αποδοχή πως δεν υπάρχουν τέλειοι γονείς.
Χόρεψε με τα παιδιά και τον σύντροφό σου μέχρι να βγει στην επιφάνεια χαρούμενο και ευχαριστημένο το παιδί που κρύβεις μέσα σου.
Ψάξε να βρεις την άκρη σε ό,τι σε απασχολεί αντλώντας πληροφορίες από πηγές, ρωτώντας τους κατάλληλους ανθρώπους, αναπτύσσοντας δραστηριότητα για να βελτιώσεις την ποιότητα της ζωής σου. Με τη στάση σου αυτή μαθαίνεις στα παιδιά να είναι δραστήρια και δυναμικά, όχι παθητικά και μεμψίμοιρα.
Ώθησε τα παιδιά σου προς την ανεξαρτησία και την προσωπική τους ολοκλήρωση, ακόμη και αν δε συμφωνείς με τις επιλογές τους. Αυτή είναι η πιο ακλόνητη απόδειξη σεβασμού στην προσωπικότητά τους.
Γονείς
ΠΗΓΗ: newagemama.com (09.08.2013)
ΕΙΚΟΝΑ: wallpaper2018.org
ΕΙΚΟΝΑ: wallpaper2018.org
13 Μαΐ 2018
Τα καταπληκτικά πράγματα που κάνουν οι καταπληκτικοί γονείς
Της Λίζας Βάρβογλη
Ψυχολόγος, συγγραφέας
Οι καταπληκτικοί γονείς κάνουν καταπληκτικά πράγματα. Και δεν εννοώ περίπλοκα, δύσκολα ή κάτι τέτοιο, αλλά πράγματα που έχουν καταπληκτική επίδραση στα παιδιά τους:
1. Τονώνουν την αυτοπεποίθηση του παιδιού
Τι πιο καταπληκτικό πράγμα για ένα παιδί από το να ακούσει τον γονιό του να του λέει «πιστεύω σε εσένα!». Θα μου πείτε «σιγά το πράγμα»; Δοκιμάστε να το πείτε στο παιδί σας, και να το εννοείτε, και θα δείτε το χαμόγελό του, τη σιγουριά στον εαυτό του και τη διαφορά στη συμπεριφορά του. Αν το κάνετε κάθε μέρα, το παιδί σας θα γίνεται όλο και καλύτερο.
2. Καθοδηγούν, ενθαρρύνουν και υποστηρίζουν
Δεν πιέζουν διαρκώς το παιδί. Όλοι οι γονείς επιθυμούν να δουν το παιδί τους καλό μαθητή, επιτυχημένο στη ζωή του, αλλά δε χρησιμοποιούν όλοι τη σωστή μέθοδο. Συχνά πολλοί γονείς που έχουν κουραστεί να παρακαλάνε το παιδί τους να διαβάσει καταφεύγουν σε απειλές, τιμωρίες ή δωροδοκίες. Οι τακτικές αυτές μπορεί να έχουν κάποιο αποτέλεσμα, στο τέλος όμως παύουν να έχουν ισχύ και να λειτουργούν και το παιδί απλώς δε μαθαίνει να διαβάζει ή να κάνει αυτό που πρέπει και, βέβαια, δε μαθαίνει να νιώθει καλά για τον εαυτό του.
3. Επιτρέπουν στο παιδί να έχει κάποιον έλεγχο στη ζωή του και μια δόση ανεξαρτησίας
Οι καταπληκτικοί γονείς επιβλέπουν τις εργασίες για το σπίτι (αλλά δεν τις κάνουν οι ίδιοι), επιτρέπουν στο παιδί να διαλέξει τους φίλους του, το αφήνουν να κάνει μια δραστηριότητα που αγαπάει και του δίνουν επιλογές. Φυσικά δεν είναι πάντα εύκολο να βρει κανείς τη χρυσή τομή ανάμεσα στο «βοηθώ» και στο «αφήνω το παιδί ανεξάρτητο». Πάντα υπάρχουν παράγοντες που πρέπει να λάβει κανείς υπόψη, όμως, σε γενικές γραμμές, η ιδέα είναι να βοηθά και να παρεμβαίνει ο γονιός τόσο όσο χρειάζεται για να διδάξει στο παιδί να κάνει κάποιο πράγμα μόνο του.
4. Διδάσκουν στο παιδί με τις πράξεις και τη συμπεριφορά τους, όχι με τα λόγια τους
Οι καταπληκτικοί γονείς ξέρουν ότι αν θέλουν το παιδί τους να μη χτυπάει το μικρό του αδερφάκι, δε θα πρέπει οι ίδιοι να το χτυπούν για τιμωρία. Αν θέλουν το παιδί τους να είναι ευγενικό, δεν αρκεί να του υπενθυμίζουν να λέει «ευχαριστώ» και «παρακαλώ», θα πρέπει οι ίδιοι να είναι ευγενικοί με τους ανθρώπους γύρω τους. Η συμπεριφορά του γονιού έχει μεγαλύτερη δύναμη στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς του παιδιού απ’ ό,τι τα λόγια του.
5. Σέβονται το παιδί και του φέρονται καλά
Αυτό σημαίνει ότι δε μειώνουν, δεν ακυρώνουν, δεν υποβιβάζουν ούτε κοροϊδεύουν ή φέρονται με κακό τρόπο στο παιδί. Ωστόσο, αν ο γονιός νευριάσει και βάλει τις φωνές, θα πρέπει να θυμηθεί ότι αυτό είναι ανθρώπινο και να εξηγήσει στο παιδί πως η δική του συμπεριφορά τον επηρέασε και τον έκανε να βάλει τις φωνές και ότι στο τέλος έγινε αυτό που έπρεπε. Ο γονιός που σέβεται το παιδί θα πρέπει να του πει: «Δεν είναι καλύτερα να συνεννοούμαστε με λόγια και να γίνονται αυτά που πρέπει με ωραίο και ήρεμο τρόπο, χωρίς φωνές; Ας συνεργαστούμε για να το καταφέρουμε!».
6. Δείχνουν την αγάπη τους στο παιδί καθημερινά
Κανένα παιδί δεν το έβλαψε η πολλή αγάπη. Η έλλειψη ορίων βλάπτει και η υπερπροστασία. Οι καταπληκτικοί γονείς θυμούνται να λένε στο παιδί τους «σε αγαπώ», να το αγκαλιάζουν, να το φιλάνε ή να του δείχνουν με διάφορους μικρούς τρόπους ότι το νοιάζονται και το αγαπάνε.
7. Ξέρουν πότε πρέπει να πουν συγνώμη
Ακόμα και οι γονείς μπορεί να κάνουν λάθος, να παρασυρθούν από τα νεύρα τους, να ξεφύγουν σε κάτι. Μην το κουκουλώσετε, μην παραστήσετε ότι δε συνέβη. Ζητήστε από το παιδί συγγνώμη. Με αυτό τον τρόπο του δείχνετε ότι το σέβεστε, ότι αναλαμβάνετε την ευθύνη των πράξεών σας, αλλά γίνεστε και πρότυπο σωστής συμπεριφοράς, για να την υιοθετήσει και το ίδιο σε ανάλογες περιπτώσεις.
8. Βάζουν όρια
Οι καταπληκτικοί γονείς ξέρουν να βάζουν όρια. Να θυμάστε ότι άλλο πράγμα η τιμωρία, άλλο η οριοθέτηση. Τα όρια πάνε χέρι χέρι με την τάξη και την πειθαρχία, ιδιότητες που χρειάζεται το παιδί σε όλη του τη ζωή για να πετύχει. Για να γίνει κάποιος πετυχημένος καλλιτέχνης, επιστήμονας, ηθοποιός, αθλητής ή οτιδήποτε επιλέξει στη ζωή του, θα πρέπει να μάθει να βάζει όρια, να πειθαρχεί και να κάνει αυτό που πρέπει να κάνει. Δεν υπάρχει καλύτερη ηλικία για να μάθει κανείς αυτά τα πράγματα από την παιδική ηλικία. Βάζοντας όρια, εξάλλου, τα παιδιά δε γίνονται κακομαθημένα, μαθαίνουν να αισθάνονται χαρά και ευγνωμοσύνη, έχουν φίλους, έχουν καλύτερους τρόπους και γίνονται πιο ευτυχισμένοι ενήλικες.
9. Γνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες του παιδιού
Οι καταπληκτικοί γονείς ξέρουν ότι το σημαντικό είναι να δώσουν προσοχή στις ανάγκες του παιδιού τους και όχι στο τι θέλουν οι ίδιοι για το παιδί. Μπορεί ο γονιός να επιθυμεί το παιδί του να είναι το πιο κοινωνικό στην τάξη (όπως ήταν ο ίδιος μικρός), αλλά το παιδί μπορεί να είναι δειλό και κλειστό. Σε αυτή την περίπτωση ο γονιός βλέπει ποια είναι η ανάγκη του παιδιού και πορεύεται σε αυτή την κατεύθυνση. Εδώ όμως ισχύει αυτό που έγραψα παραπάνω για την ενθάρρυνση και την υποστήριξη: ο γονιός βοηθάει το παιδί να βγει από το καβούκι του, να κάνει ένα βήμα παραπάνω, να δοκιμάσει κάτι το οποίο φοβάται.
10. Γνωρίζουν τους φίλους, τις δραστηριότητες, τα ενδιαφέροντα, τις επιθυμίες και τα άγχη του παιδιού
Με λίγα λόγια, οι καταπληκτικοί γονείς ξέρουν τι γίνεται στην κοινωνική και συναισθηματική ζωή του παιδιού τους και δεν περιμένουν να ενημερωθούν τυχαία από δασκάλους ή άλλους γονείς. Ήδη από τις μικρές ηλικίες καλό είναι να γνωρίζουν τους φίλους του παιδιού και τις οικογένειές τους, κάτι που είναι ακόμα πιο σημαντικό καθώς το παιδί μπαίνει στην εφηβεία.
11. Διδάσκουν στο παιδί τη χαρά της ζωής, ευγένεια, σεβασμό, ευγνωμοσύνη, κατανόηση για τους άλλους
Πέρα από το να είναι καλός μαθητής ή καλή μαθήτρια, ένα παιδί χρειάζεται και άλλες ιδιότητες που θα καθορίσουν την ποιότητα της ζωής του καθώς μεγαλώνει. Φυσικά χρειάζονται οι καλοί βαθμοί, τα πτυχία, τα μετάλλια, οι διακρίσεις, όμως χρειάζεται και ο καλός και πλούσιος κόσμος για να είναι το παιδί ευτυχισμένο και να γίνει ένας ισορροπημένος και ευτυχισμένος ενήλικας.
12. Αφιερώνουν χρόνο στο παιδί
Οι καταπληκτικοί γονείς, όσο πολυάσχολοι και αν είναι, αφιερώνουν ποιοτικό χρόνο στο παιδί τους: χρόνο για αγκαλιές, φιλιά, «πάλη» και γαργαλητό, φαγητό στο ίδιο τραπέζι, συζήτηση, παιχνίδι, ταινία, οτιδήποτε, όσο λίγη ώρα και αν κρατάει. Περνώντας χρόνο μαζί, εντείνεται ο συναισθηματικός δεσμός γονιού-παιδιού και αυτό είναι σημαντικό για την ψυχική υγεία του παιδιού είτε σήμερα που είναι μικρό είτε αύριο που θα είναι έφηβος και μεθαύριο ενήλικας.
13. Καλή επικοινωνία
Οι καταπληκτικοί γονείς έχουν καλή επικοινωνία με το παιδί τους. Θυμούνται να το ρωτήσουν κάθε μέρα πώς πέρασε στο σχολείο, τι έκανε, με ποιον έπαιξε, πώς πήγε σε κάποιο δύσκολο μάθημα, τι ωραίο έγινε. Δεν αφήνουν την ερώτηση στο γενικό και αόριστο «πώς πήγε το σχολείο σήμερα;», που θα φέρει την αναπόφευκτη μονολεκτική απάντηση «καλά». Οι καταπληκτικοί γονείς ξέρουν να κάθονται ήρεμα, χωρίς να ασχολούνται με το τηλέφωνο, το τάμπλετ ή τον υπολογιστή τους, και ακούνε τι έχει να πει το παιδί χωρίς να διακόπτουν. Ξέρουν να προσέχουν τι λέει και να μην του κάνουν κήρυγμα όλη την ώρα.
14. Διδάσκουν στο παιδί να διαχειρίζεται το στρες και το άγχος του
Οι καταπληκτικοί γονείς δε λένε «βλακείες, δεν υπάρχει λόγος να αγχώνεσαι», επειδή, για να το λέει το παιδί, προφανώς υπάρχει λόγος που φοβάται ή αγχώνεται. Ρόλος του γονιού είναι να αναγνωρίσει τι είναι αυτό που το στρεσάρει και να το βοηθήσει να διαχειριστεί το πρόβλημα, ώστε να μην έχει στρες. Σημαντικό ρόλο σε αυτό παίζουν ο καλός ύπνος, η σωστή διατροφή, η άσκηση και η κίνηση, καθώς και διάφορες τεχνικές χαλάρωσης (βαθιές αναπνοές, η μουσική, η ζωγραφική κ.ά.).
Διαπαιδαγώγηση
12 Μαΐ 2018
Η διδασκαλία και η μάθηση πρέπει να δημιουργούν χαρά
Η ανάγκη των παιδιών για ελεύθερο χρόνο και μη δομημένο παιχνίδι
Της Ελένης Σίγκου
Ψυχολόγος, Msc – Ειδίκευση στις Μαθησιακές Δυσκολίες, parentshelp.gr
Σε μια προσπάθεια βελτίωσης των σχολικών και ακαδημαϊκών επιδόσεων πολλές χώρες μελετούν και εφαρμόζουν μια σειρά μεταρρυθμίσεων όπως η επιμήκυνση της σχολικής ημέρας, η μείωση του χρόνου διακοπών και οποιαδήποτε άλλη παρέμβαση κρίνεται απαραίτητη για να βελτιωθούν οι βαθμολογίες στα τεστ και τις εξετάσεις. Το ερώτημα όμως είναι τι χάνεται όταν η ζωή ενός παιδιού γίνεται όλο και πιο προγραμματισμένη;
Έρευνα έδειξε πως τα παιδιά σήμερα έχουν τον μισό ελεύθερο χρόνο από αυτόν που είχαν πριν 30 χρόνια. Περνούν σχεδόν το σύνολο του χρόνου τους στο σχολείο, στη μελέτη και σε οργανωμένες δραστηριότητες με αποτέλεσμα να έχουν ελάχιστες ευκαιρίες για να είναι δημιουργικά ή να ανακαλύψουν τα δικά τους ενδιαφέροντα. Στον αντίποδα αυτών που θέλουν τα παιδιά να μεγαλώνουν με όσο γίνεται περισσότερο οργανωμένο πρόγραμμα, υπάρχουν ερευνητές που τονίζουν πως αν θέλουμε ευτυχισμένα παιδιά που να μπορούν να παράγουν και να έχουν ήθος, θα πρέπει να τους δίνουμε περισσότερο ελεύθερο χρόνο για δημιουργική έκφραση και παιχνίδι, όχι λιγότερο.
Τα περισσότερα προβλήματα στη ζωή δεν μπορούν να λυθούν με μαθηματικούς τύπους ή με την απομνημόνευση κειμένων που μάθαμε στο σχολείο. Απαιτούν σωστή κρίση, σοφία και δημιουργική ικανότητα, πράγματα που προέρχονται από τις εμπειρίες της ζωής. Για τα παιδιά αυτές οι εμπειρίες ενσωματώνονται στον ελεύθερο χρόνο και στο παιχνίδι.
Η σημασία του ελεύθερου χρόνου και του αδόμητου παιχνιδιού
Όλο και περισσότερες έρευνες τονίζουν τη σημασία που έχει στην κοινωνική, συναισθηματική και γνωστική ανάπτυξη των παιδιών ο ελεύθερος χρόνος και το μη δομημένο παιχνίδι. Τις τελευταίες δεκαετίες πολλά παιδιά στερούνται ελεύθερο χρόνο και παιχνίδι γιατί υπερφορτώνονται με δραστηριότητες που, αν και έχουν σχεδιαστεί για να τους κάνουν καλό, αρκετά συχνά καταλήγουν να έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα.
Ως κοινωνία έχουμε δημιουργήσει την πεποίθηση ότι πρέπει να κάνουμε κάτι κάθε στιγμή, κάθε λεπτό, και κύριος αποδέκτης αυτής είναι τα παιδιά. Οι γονείς αισθάνονται υποχρεωμένοι να δίνουν στα παιδιά τους κάθε πλεονέκτημα (ακόμα και παραπάνω από αυτό που μπορούν να αντέξουν οικονομικά) για να γεμίσουν τις ώρες και τις μέρες τους με δραστηριότητες, ώστε να αποφύγουν τον μύθο που λέει «το να μην κάνεις τίποτα είναι χαμένος χρόνος».
Στην πραγματικότητα, όμως, ο ελεύθερος χρόνος για τα παιδιά είναι εξαιρετικά παραγωγικός και ουσιαστικός. Τις ελεύθερες ώρες τους τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να εξερευνήσουν τον κόσμο με τον δικό τους ρυθμό, να αναπτύξουν τα προσωπικά τους ενδιαφέροντα, να συμμετέχουν σε πράγματα που τα ίδια επιθυμούν να ακολουθήσουν, να δημιουργήσουν τη δική τους ευτυχία και να διαχειρίζονται λογικά τον χρόνο τους. Παράλληλα, το μη κατευθυνόμενο παιχνίδι βοηθά τα παιδιά να εργάζονται από κοινού, να μοιράζονται, να διαπραγματεύονται, να επιλύουν συγκρούσεις και να μαθαίνουν σημαντικές κοινωνικές δεξιότητες.
Από την άλλη πλευρά, όταν ο χρόνος και το παιχνίδι ελέγχεται από τους ενήλικες, τα παιδιά πρέπει να ακολουθούν τους κανόνες των ενηλίκων και να συμμερίζονται τις δικές τους ανησυχίες. Έτσι χάνουν κάποια από τα οφέλη που τους προσφέρει ο ελεύθερος χρόνος και το αδόμητο παιχνίδι όπως είναι η ανάπτυξη της δημιουργικότητας και της φαντασίας. Ο απρογραμμάτιστος χρόνος και το μη δομημένο παιχνίδι αποτελούν σημαντικές συνιστώσες της κοινωνικής και συναισθηματικής μάθησης και προστατεύουν τα παιδιά από τις συνέπειες της πίεσης και του άγχους.
Ο ελεύθερος χρόνος των παιδιών είναι αυτός που δε σχεδιάζεται από κάποιον ενήλικα και είναι διαφορετικός από τις παθητικές δραστηριότητες αναψυχής (βιντεοπαιχνίδια, τηλεόραση) ή τις δομημένες εξωσχολικές δραστηριότητες και τα σπορ. Είναι οποιαδήποτε αδόμητη δραστηριότητα ενθαρρύνει τα παιδιά να χρησιμοποιήσουν τη φαντασία τους όπως είναι το παιχνίδι με τα λέγκο, τις κούκλες ή το ποδόσφαιρο στην αυλή από μια ομάδα παιδιών χωρίς την επίβλεψη ή την καθοδήγηση ενός προπονητή ή ενήλικα.
Ειδικοί στον χώρο της υγείας αναφέρουν πως όταν ένα παιδί ζει έναν εσπευσμένο τρόπο ζωής, ενώ την ίδια στιγμή στερείται ελεύθερο χρόνο, τότε μπορεί να γίνει πιο αγχωμένο, ανήσυχο, ακόμη και να παρουσιάσει σημάδια κατάθλιψης. Μπορεί να παρουσιάσει μια σειρά συμπτωμάτων όπως πονοκεφάλους, στομαχόπονους, αδυναμία συγκέντρωσης στο σχολείο και προβλήματα ύπνου. Μακροπρόθεσμα μπορεί να δυσκολεύεται να πάρει αποφάσεις για το τι θέλει να κάνει ή να μην έχει αυτοπεποίθηση. Ίσως το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι στερείται κάτι πολύ ιδιαίτερο: τη χαρά του να είναι απλώς παιδί...
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς
Η πρόκληση για τους γονείς είναι να βρουν την ισορροπία που επιτρέπει στα παιδιά να ανακαλύψουν τις δυνατότητές τους χωρίς να πιέζονται για να αποδώσουν καλά. Να καθοδηγούνται από τα πράγματα που τους αρέσουν να κάνουν παρά από το τι κάνουν στον ελεύθερο χρόνο τους τα άλλα παιδιά.
Τα παιδιά, όπως και οι ενήλικες, έχουν τα δικά τους όρια στο άγχος και στην πίεση. Μερικά χειρίζονται πιο εύκολα τις πολλές δραστηριότητες, ενώ άλλα καταρρέουν γιατί δε θέλουν να περνούν τη ζωή τους από τη μια δραστηριότητα στην άλλη. Η συμμετοχή των παιδιών στο πώς θα γεμίσουν τον χρόνο τους είναι ιδιαίτερα σημαντική. Οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν πώς αισθάνεται το παιδί με το πρόγραμμά του. Υπάρχουν μέρες που αισθάνεται υπερφορτωμένο; Εύχεται να είχε περισσότερο χρόνο για να παίξει με τους φίλους του ή απλά να χαλαρώσει μετά το σχολείο;
Όταν οι γονείς μοιράζονται μη προγραμματισμένο και αυθόρμητο χρόνο με τα παιδιά τους για παιχνίδι, συμβάλλουν με έναν υποστηρικτικό και παραγωγικό τρόπο στην ανάπτυξή τους, όπως θα συνέβαινε αν συμμετείχαν σε πολλά αθλήματα ή και άλλες δραστηριότητες υπό την επίβλεψη ενηλίκων.
Επειδή η κοινωνία που μεγαλώνουν τα παιδιά σήμερα υποτιμά τον ελεύθερο χρόνο, δε σημαίνει πως πρέπει να τους τον στερούμε κι εμείς οι ίδιοι. Οι γονείς πρέπει να θυμούνται πως τα παιδιά χρειάζονται χρόνο για να φορτίσουν τις μπαταρίες τους και να επεξεργαστούν αυτά που έχουν μάθει. Ο ελεύθερος χρόνος είναι αυτός που τους επιτρέπει να εξερευνούν, να μελετούν στην πράξη, να ονειροπολούν, να δημιουργούν και να καινοτομούν. Με λίγα λόγια, δεν πρέπει να ξεχνάμε να αφήνουμε τα παιδιά να είναι παιδιά!
Ελεύθερος χρόνος
ΠΗΓΗ: parentshelp.gr
9 Μαΐ 2018
Οι 20 καλύτερες συμβουλές για γονείς σύμφωνα με κορυφαίους παιδοψυχολόγους
Ένας από τους μεγαλύτερους ιστότοπους, το iVillage του δικτύου NBC, ζήτησε από τους καλύτερους Αμερικανούς παιδοψυχολόγους να επιλέξουν την πιο σημαντική συμβουλή που δίνουν στους γονείς-πελάτες τους. Έτσι δημιουργήθηκε η ακόλουθη λίστα:
1. Προσπαθήστε να καταλάβετε τι είναι αυτό που σας λέει το παιδί
«Ο νούμερο 1 κανόνας είναι να θυμόμαστε ότι τα παιδιά εκφράζουν ό,τι σκέφτονται, νιώθουν και χρειάζονται μέσα από τη συμπεριφορά τους», σύμφωνα με τη δρα Σάρα Κλάγκσμπουργκ, ψυχοθεραπεύτρια στη Ν. Υόρκη. Ακόμα κι όταν κάνουν το αντίθετο από αυτό που ζητήσαμε, κάτι θέλουν να μας πουν. Δουλειά του γονιού είναι να ανακαλύψει τι κρύβεται πίσω από κάθε συμπεριφορά.
2. Κλείστε το κινητό σας όταν μπαίνετε στο σπίτι
«Όταν περνάτε χρόνο με το παιδί, κάντε ό,τι είναι δυνατό για να είστε πραγματικά κοντά του —ακόμα και αν διαθέτετε μόνο ένα λεπτό», λέει ο δρ Ντέιβις. Το πιο πολύτιμο πράγμα που μπορείτε να προσφέρετε στα παιδιά σας είναι η προσοχή και ο χρόνος σας.
3. Να θυμάστε το «φαινόμενο του σπασμένου μπισκότου»
Για έναν ενήλικα το να σπάσει ένα μπισκότο δεν είναι και τίποτα σημαντικό. Για τα παιδιά όμως είναι μια ένδειξη ότι ο κόσμος έχει γυρίσει ανάποδα. Δεν το περιμένουν, δεν το επιθυμούν και δεν έχουν τον τρόπο να το διαχειριστούν. Σκεφτείτε το κάθε φορά που σπεύδετε να υποτιμήσετε τα συναισθήματα των παιδιών σας.
4. Βοηθήστε το παιδί να εκφράζει με λέξεις αυτό που νιώθει
Αντί να πείτε «γιατί πέταξες κάτω το παιχνίδι;», πείτε «πέταξες κάτω το παιχνίδι σου για να τραβήξεις την προσοχή της μαμάς; Ξέρω ότι θέλεις να παίξουμε μαζί αλλά πρέπει να περιμένεις λίγο μέχρι να αλλάξω πάνα στο αδερφάκι σου». Όταν το παιδί διαπιστώνει ότι αντιλαμβάνεστε τι ακριβώς του συμβαίνει, νιώθει ότι είστε κοντά του και το στηρίζετε.
5. Ρίξτε τους ρυθμούς
«Προσπαθήστε να επικρατούν στο σπίτι σας χαλαροί ρυθμοί», λέει η δρ Γιοχάνα Έργουιτζ, σύμβουλος γονέων στη μη κερδοσκοπική οργάνωση Resources for Infant Educators. Γιατί πρέπει να αλλάξετε πάνα στο μωρό μέσα σε μισό λεπτό; Αφιερώστε χρόνο σε ό,τι κάνετε, εξηγώντας στο παιδί τι συμβαίνει σε κάθε βήμα της διαδικασίας και περιμένοντας τη δική του αντίδραση. Με αυτό τον τρόπο, ακόμα και μια βαρετή δουλειά του σπιτιού μπορεί να γίνει μια ευκαιρία να δεθείτε με τα παιδιά σας και να τα κάνετε να σας εμπιστεύονται.
6. Μην αγχώνεστε όταν κλαίει
Το κλάμα δεν είναι κάτι κακό. Είναι ο τρόπος που έχουν τα παιδιά να αντιμετωπίζουν τις ορμόνες του στρες. Γι’ αυτό συνήθως νιώθουν πιο ήρεμα μετά από ένα κλάμα. Αντί να το παρακαλάτε να σταματήσει, εξηγήστε του ότι μπορεί να κλάψει, εάν αυτό θέλει, και ότι θα περιμένετε μέχρι να ηρεμήσει.
7. Σταματήστε να προσπαθείτε να γίνετε η «σούπερ μαμά»
«Ο τέλειος γονιός απλά δεν υπάρχει, γι’ αυτό αν προσπαθείτε να γίνετε τέλεια μαμά θα καταλήξετε να νιώθετε απογοητευμένη τόσο από τον εαυτό σας όσο και από το παιδί σας», λέει η Σούζαν Λάντον, οικογενειακή θεραπεύτρια στο Λος Άντζελες. Αποδεχτείτε ότι θα κάνετε λάθη και θα μαθαίνετε από αυτά. Σταματήστε να συγκρίνετε τον εαυτό σας με άλλες μαμάδες. Ούτε εκείνες είναι τέλειες, όπως νομίζετε.
8. Αρχίστε να συνηθίζετε να ζείτε με ενοχές
Το να μεγαλώνεις παιδιά είναι άθλημα αντοχής, όχι ταχύτητας. Αν επιλέξετε να πιείτε καφέ με τις φίλες σας αντί να πάτε το παιδί να δει τη νέα ταινία της Disney, αποδεχτείτε το και φροντίστε να αναπληρώσετε την επόμενη μέρα ή έστω... κάποια μέρα! Μην ξεχνάτε ότι η δική σας ευτυχία είναι εξίσου σημαντική.
9. Παραδεχτείτε τα λάθη σας
Αν πιστεύετε ότι βάλατε τις φωνές χωρίς λόγο, τραβήξατε το παιδί από το χέρι πολύ απότομα ή είπατε κάτι που δεν έπρεπε, δώστε λίγο χρόνο στον εαυτό σας να ηρεμήσει και μετά εξηγήστε στο παιδί τι ακριβώς συνέβη. Αν θέλετε να λέει «συγνώμη» όταν κάνει λάθη, θα πρέπει πρώτα να το ακούσει από εσάς.
10. Αφήστε το παιδί να αναπτύξει τη δική του προσωπικότητα
Αντί να επιδιώκετε να «χτίσετε» τον χαρακτήρα του παιδιού σας, προσπαθήστε να ανακαλύψετε ποιος είναι και αποδεχτείτε τον, ακόμα κι αν δεν είναι αυτό ακριβώς που είχατε στον νου σας.
11. Δώστε του τον έλεγχο σε κάποια πράγματα
Τα παιδιά έχουν την ανάγκη να νιώθουν ότι κρατούν το τιμόνι της ζωής τους. Κάποια στιγμή, μάλιστα, θα πρέπει να το κάνουν στ’ αλήθεια, γι’ αυτό βοηθήστε τα να προετοιμαστούν. Δώστε τη δυνατότητα στο παιδί να διαλέγει, αλλά μέσα από έναν μικρό αριθμό επιλογών (π.χ. «θέλεις αύριο να φάμε αρακά ή φασολάκια;»). Η ηλικία του παιδιού θα καθορίσει πόση «εξουσία» θα του αφήσετε.
12. Διδάξτε του πώς να διαχειρίζεται την απογοήτευση
Η ζωή είναι γεμάτη απογοητεύσεις και το παιδί πρέπει να το μάθει αυτό από μικρή ηλικία. Ακόμα κι αν σας είναι δύσκολο να το βλέπετε να πικραίνεται, αφήστε το να το βιώσει. Αν, για παράδειγμα, ο πύργος που φτιάχνει με τα τουβλάκια του γκρεμιστεί, κατανοήστε πόσο δυσάρεστο είναι για το παιδί (βλ. Νο 3), αφήστε το να κλάψει εάν θέλει (βλ. Νο 6) και δείξτε του με ποιον τρόπο μπορεί να τον ξαναφτιάξει πιο γερό!
13. Ο ύπνος είναι σημαντικός
Ο ύπνος είναι απαραίτητος για την εξέλιξη του εγκεφάλου, τη συγκέντρωση, την ανάπτυξη και την ξεκούραση του παιδιού.
14. Ποτέ μην προσπαθήσετε να εξαπατήσετε ένα παιδί
Μην του πείτε ότι πηγαίνετε στον παιδότοπο ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται να πάτε στον οδοντίατρο. Ακόμη κι αν η αλήθεια το αναστατώσει, είναι πιο σημαντικό να ξέρει ότι μπορεί πάντα να σας εμπιστεύεται, αλλά και να προετοιμάζεται ψυχολογικά για ό,τι πρόκειται να αντιμετωπίσει.
15. Οι εκρήξεις θυμού δε σημαίνουν ότι κάνετε κάτι λάθος
Να θυμάστε ότι η συμπεριφορά του παιδιού δεν αντικατοπτρίζει σε κάθε περίπτωση τη δική σας δουλειά ως γονιό. Ακόμη κι αν χτυπιέται στο πάτωμα στον διάδρομο του σουπερμάρκετ ή αρνείται πεισματικά να βγει από το αυτοκίνητο μπροστά σε όλο τον κόσμο, κανείς δε σκέφτεται ότι είστε κακή μαμά. Ίσως απλώς να πεινάει ή να νυστάζει.
16. Κάποια πράγματα πρέπει να είναι σταθερά
Το καθημερινό πρόγραμμα και η ρουτίνα κάνουν τα παιδιά να νιώθουν ασφάλεια, γιατί έχουν ανάγκη να ξέρουν ότι κάποια πράγματα είναι απολύτως προβλέψιμα. Το ίδιο ισχύει και σε ό,τι αφορά τα θέματα πειθαρχίας. Τα παιδιά πρέπει να ξέρουν ποιοι είναι οι κανόνες και ότι ισχύουν κάθε φορά.
17. Διαλέξτε ποιες μάχες θα δώσετε
Πειράζει πραγματικά αν θέλει να βάλει πάλι το ίδιο μπλουζάκι; Ή αν πιάσει την πίτα με το χέρι στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι με τα πεθερικά; Σκεφτείτε πότε κάτι είναι τόσο σημαντικό που σηκώνει αντιρρήσεις και πότε μπορείτε απλώς να αφήσετε το παιδί να κάνει ό,τι το ευχαριστεί.
18. Μη λέτε σε ένα παιδί τι πρέπει να νιώθει
Πόσες φορές δε λέμε «δεν έχεις τίποτα», ενώ έχει μόλις πέσει και χτυπήσει; Συνήθως το κάνουμε με την ελπίδα ότι υποβιβάζοντας τη σημασία ενός γεγονότος θα βοηθήσουμε το παιδί να το χειριστεί πιο εύκολα. Έτσι, όμως, δε θα μάθουμε ποτέ τι πραγματικά νιώθει το παιδί μας.
19. Μην τα παίρνετε όλα σοβαρά
Οι πιο πολλοί γονείς διαπιστώνουν ότι όλα κυλούν πιο εύκολα με το δεύτερο παιδί τους, επειδή έχουν λιγότερο άγχος και αγωνία για ό,τι γίνεται και περισσότερη διάθεση να απολαύσουν κάθε στιγμή μαζί του. Θυμηθείτε: ποτέ δεν υπάρχει ο σωστός ή ο λάθος τρόπος. Πάρτε μια βαθιά ανάσα και φροντίστε να περνάτε καλά κάθε μέρα σας ως γονιός.
20. Οι αγκαλιές και τα φιλιά κάνουν μόνο καλό
Αν θέλετε το παιδί σας όταν θα βγει μόνο του στον κόσμο να νιώθει ασφάλεια, ενθουσιασμό και αυτοεκτίμηση, μην ξεχνάτε ποτέ να κάνετε κάθε μέρα τέσσερα πράγματα: να το κοιτάτε στα μάτια, να το αγκαλιάζετε, να το φιλάτε και να του λέτε «σ’ αγαπώ».
Διαπαιδαγώγηση
1. Προσπαθήστε να καταλάβετε τι είναι αυτό που σας λέει το παιδί
«Ο νούμερο 1 κανόνας είναι να θυμόμαστε ότι τα παιδιά εκφράζουν ό,τι σκέφτονται, νιώθουν και χρειάζονται μέσα από τη συμπεριφορά τους», σύμφωνα με τη δρα Σάρα Κλάγκσμπουργκ, ψυχοθεραπεύτρια στη Ν. Υόρκη. Ακόμα κι όταν κάνουν το αντίθετο από αυτό που ζητήσαμε, κάτι θέλουν να μας πουν. Δουλειά του γονιού είναι να ανακαλύψει τι κρύβεται πίσω από κάθε συμπεριφορά.
2. Κλείστε το κινητό σας όταν μπαίνετε στο σπίτι
«Όταν περνάτε χρόνο με το παιδί, κάντε ό,τι είναι δυνατό για να είστε πραγματικά κοντά του —ακόμα και αν διαθέτετε μόνο ένα λεπτό», λέει ο δρ Ντέιβις. Το πιο πολύτιμο πράγμα που μπορείτε να προσφέρετε στα παιδιά σας είναι η προσοχή και ο χρόνος σας.
3. Να θυμάστε το «φαινόμενο του σπασμένου μπισκότου»
Για έναν ενήλικα το να σπάσει ένα μπισκότο δεν είναι και τίποτα σημαντικό. Για τα παιδιά όμως είναι μια ένδειξη ότι ο κόσμος έχει γυρίσει ανάποδα. Δεν το περιμένουν, δεν το επιθυμούν και δεν έχουν τον τρόπο να το διαχειριστούν. Σκεφτείτε το κάθε φορά που σπεύδετε να υποτιμήσετε τα συναισθήματα των παιδιών σας.
4. Βοηθήστε το παιδί να εκφράζει με λέξεις αυτό που νιώθει
Αντί να πείτε «γιατί πέταξες κάτω το παιχνίδι;», πείτε «πέταξες κάτω το παιχνίδι σου για να τραβήξεις την προσοχή της μαμάς; Ξέρω ότι θέλεις να παίξουμε μαζί αλλά πρέπει να περιμένεις λίγο μέχρι να αλλάξω πάνα στο αδερφάκι σου». Όταν το παιδί διαπιστώνει ότι αντιλαμβάνεστε τι ακριβώς του συμβαίνει, νιώθει ότι είστε κοντά του και το στηρίζετε.
5. Ρίξτε τους ρυθμούς
«Προσπαθήστε να επικρατούν στο σπίτι σας χαλαροί ρυθμοί», λέει η δρ Γιοχάνα Έργουιτζ, σύμβουλος γονέων στη μη κερδοσκοπική οργάνωση Resources for Infant Educators. Γιατί πρέπει να αλλάξετε πάνα στο μωρό μέσα σε μισό λεπτό; Αφιερώστε χρόνο σε ό,τι κάνετε, εξηγώντας στο παιδί τι συμβαίνει σε κάθε βήμα της διαδικασίας και περιμένοντας τη δική του αντίδραση. Με αυτό τον τρόπο, ακόμα και μια βαρετή δουλειά του σπιτιού μπορεί να γίνει μια ευκαιρία να δεθείτε με τα παιδιά σας και να τα κάνετε να σας εμπιστεύονται.
6. Μην αγχώνεστε όταν κλαίει
Το κλάμα δεν είναι κάτι κακό. Είναι ο τρόπος που έχουν τα παιδιά να αντιμετωπίζουν τις ορμόνες του στρες. Γι’ αυτό συνήθως νιώθουν πιο ήρεμα μετά από ένα κλάμα. Αντί να το παρακαλάτε να σταματήσει, εξηγήστε του ότι μπορεί να κλάψει, εάν αυτό θέλει, και ότι θα περιμένετε μέχρι να ηρεμήσει.
7. Σταματήστε να προσπαθείτε να γίνετε η «σούπερ μαμά»
«Ο τέλειος γονιός απλά δεν υπάρχει, γι’ αυτό αν προσπαθείτε να γίνετε τέλεια μαμά θα καταλήξετε να νιώθετε απογοητευμένη τόσο από τον εαυτό σας όσο και από το παιδί σας», λέει η Σούζαν Λάντον, οικογενειακή θεραπεύτρια στο Λος Άντζελες. Αποδεχτείτε ότι θα κάνετε λάθη και θα μαθαίνετε από αυτά. Σταματήστε να συγκρίνετε τον εαυτό σας με άλλες μαμάδες. Ούτε εκείνες είναι τέλειες, όπως νομίζετε.
8. Αρχίστε να συνηθίζετε να ζείτε με ενοχές
Το να μεγαλώνεις παιδιά είναι άθλημα αντοχής, όχι ταχύτητας. Αν επιλέξετε να πιείτε καφέ με τις φίλες σας αντί να πάτε το παιδί να δει τη νέα ταινία της Disney, αποδεχτείτε το και φροντίστε να αναπληρώσετε την επόμενη μέρα ή έστω... κάποια μέρα! Μην ξεχνάτε ότι η δική σας ευτυχία είναι εξίσου σημαντική.
9. Παραδεχτείτε τα λάθη σας
Αν πιστεύετε ότι βάλατε τις φωνές χωρίς λόγο, τραβήξατε το παιδί από το χέρι πολύ απότομα ή είπατε κάτι που δεν έπρεπε, δώστε λίγο χρόνο στον εαυτό σας να ηρεμήσει και μετά εξηγήστε στο παιδί τι ακριβώς συνέβη. Αν θέλετε να λέει «συγνώμη» όταν κάνει λάθη, θα πρέπει πρώτα να το ακούσει από εσάς.
10. Αφήστε το παιδί να αναπτύξει τη δική του προσωπικότητα
Αντί να επιδιώκετε να «χτίσετε» τον χαρακτήρα του παιδιού σας, προσπαθήστε να ανακαλύψετε ποιος είναι και αποδεχτείτε τον, ακόμα κι αν δεν είναι αυτό ακριβώς που είχατε στον νου σας.
11. Δώστε του τον έλεγχο σε κάποια πράγματα
Τα παιδιά έχουν την ανάγκη να νιώθουν ότι κρατούν το τιμόνι της ζωής τους. Κάποια στιγμή, μάλιστα, θα πρέπει να το κάνουν στ’ αλήθεια, γι’ αυτό βοηθήστε τα να προετοιμαστούν. Δώστε τη δυνατότητα στο παιδί να διαλέγει, αλλά μέσα από έναν μικρό αριθμό επιλογών (π.χ. «θέλεις αύριο να φάμε αρακά ή φασολάκια;»). Η ηλικία του παιδιού θα καθορίσει πόση «εξουσία» θα του αφήσετε.
12. Διδάξτε του πώς να διαχειρίζεται την απογοήτευση
Η ζωή είναι γεμάτη απογοητεύσεις και το παιδί πρέπει να το μάθει αυτό από μικρή ηλικία. Ακόμα κι αν σας είναι δύσκολο να το βλέπετε να πικραίνεται, αφήστε το να το βιώσει. Αν, για παράδειγμα, ο πύργος που φτιάχνει με τα τουβλάκια του γκρεμιστεί, κατανοήστε πόσο δυσάρεστο είναι για το παιδί (βλ. Νο 3), αφήστε το να κλάψει εάν θέλει (βλ. Νο 6) και δείξτε του με ποιον τρόπο μπορεί να τον ξαναφτιάξει πιο γερό!
13. Ο ύπνος είναι σημαντικός
Ο ύπνος είναι απαραίτητος για την εξέλιξη του εγκεφάλου, τη συγκέντρωση, την ανάπτυξη και την ξεκούραση του παιδιού.
14. Ποτέ μην προσπαθήσετε να εξαπατήσετε ένα παιδί
Μην του πείτε ότι πηγαίνετε στον παιδότοπο ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται να πάτε στον οδοντίατρο. Ακόμη κι αν η αλήθεια το αναστατώσει, είναι πιο σημαντικό να ξέρει ότι μπορεί πάντα να σας εμπιστεύεται, αλλά και να προετοιμάζεται ψυχολογικά για ό,τι πρόκειται να αντιμετωπίσει.
15. Οι εκρήξεις θυμού δε σημαίνουν ότι κάνετε κάτι λάθος
Να θυμάστε ότι η συμπεριφορά του παιδιού δεν αντικατοπτρίζει σε κάθε περίπτωση τη δική σας δουλειά ως γονιό. Ακόμη κι αν χτυπιέται στο πάτωμα στον διάδρομο του σουπερμάρκετ ή αρνείται πεισματικά να βγει από το αυτοκίνητο μπροστά σε όλο τον κόσμο, κανείς δε σκέφτεται ότι είστε κακή μαμά. Ίσως απλώς να πεινάει ή να νυστάζει.
16. Κάποια πράγματα πρέπει να είναι σταθερά
Το καθημερινό πρόγραμμα και η ρουτίνα κάνουν τα παιδιά να νιώθουν ασφάλεια, γιατί έχουν ανάγκη να ξέρουν ότι κάποια πράγματα είναι απολύτως προβλέψιμα. Το ίδιο ισχύει και σε ό,τι αφορά τα θέματα πειθαρχίας. Τα παιδιά πρέπει να ξέρουν ποιοι είναι οι κανόνες και ότι ισχύουν κάθε φορά.
17. Διαλέξτε ποιες μάχες θα δώσετε
Πειράζει πραγματικά αν θέλει να βάλει πάλι το ίδιο μπλουζάκι; Ή αν πιάσει την πίτα με το χέρι στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι με τα πεθερικά; Σκεφτείτε πότε κάτι είναι τόσο σημαντικό που σηκώνει αντιρρήσεις και πότε μπορείτε απλώς να αφήσετε το παιδί να κάνει ό,τι το ευχαριστεί.
18. Μη λέτε σε ένα παιδί τι πρέπει να νιώθει
Πόσες φορές δε λέμε «δεν έχεις τίποτα», ενώ έχει μόλις πέσει και χτυπήσει; Συνήθως το κάνουμε με την ελπίδα ότι υποβιβάζοντας τη σημασία ενός γεγονότος θα βοηθήσουμε το παιδί να το χειριστεί πιο εύκολα. Έτσι, όμως, δε θα μάθουμε ποτέ τι πραγματικά νιώθει το παιδί μας.
19. Μην τα παίρνετε όλα σοβαρά
Οι πιο πολλοί γονείς διαπιστώνουν ότι όλα κυλούν πιο εύκολα με το δεύτερο παιδί τους, επειδή έχουν λιγότερο άγχος και αγωνία για ό,τι γίνεται και περισσότερη διάθεση να απολαύσουν κάθε στιγμή μαζί του. Θυμηθείτε: ποτέ δεν υπάρχει ο σωστός ή ο λάθος τρόπος. Πάρτε μια βαθιά ανάσα και φροντίστε να περνάτε καλά κάθε μέρα σας ως γονιός.
20. Οι αγκαλιές και τα φιλιά κάνουν μόνο καλό
Αν θέλετε το παιδί σας όταν θα βγει μόνο του στον κόσμο να νιώθει ασφάλεια, ενθουσιασμό και αυτοεκτίμηση, μην ξεχνάτε ποτέ να κάνετε κάθε μέρα τέσσερα πράγματα: να το κοιτάτε στα μάτια, να το αγκαλιάζετε, να το φιλάτε και να του λέτε «σ’ αγαπώ».
Διαπαιδαγώγηση
ΠΗΓΗ: dinfo.gr (23.04.2018)
2 Μαΐ 2018
Μια γόμα και μια ξύστρα
Συνέντευξη με τον Ευγένιο Τριβιζά
Συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας, καθηγητής Εγκληματολογίας στο πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ στην Αγγλία
— Γιατί βαριούνται τα παιδιά στην τάξη;
— Επειδή τα μαθήματα είναι ως επί το πλείστον κουραστικά και βαρετά. Η διαδικασία της μάθησης θα μπορούσε να γίνει πολύ πιο ελκυστική αν μπολιαζόταν με χιούμορ και φαντασία.
— Τι κάνει ο δάσκαλος όταν βλέπει ορθογραφικά λάθη;
— Σκέφτεται ότι σοβαρότερα από τα ορθογραφικά είναι τα λάθη της ζωής και από αυτά πρέπει να προφυλάξει κυρίως τους μαθητές του.
— Σε μια σχολική κασετίνα τι υλικά θα βάζατε;
— Μια γόμα που σβήνει τα δάκρυα και μια ξύστρα για ουρανοξύστες.
— Το πιο πολύτιμο δώρο για τα παιδιά;
— Ο χρόνος που τους αφιερώνουμε.
— Τι συμβαίνει όταν πεθαίνει η παιδικότητα;
— Δεν πεθαίνει. Κρύβεται ντροπιασμένη ή φοβισμένη και περιμένει τη στιγμή που θα απαλλαγούμε από την έπαρση της σοβαροφάνειας.
— Όλοι κρύβουμε ένα παιδί μέσα μας;
— «Όταν η παιδικότητα πεθαίνει, το πτώμα της το αποκαλούμε ενηλικίωση», είχε σχολιάσει κάποιος. Το τραγικό είναι ότι συχνά χάνουμε την παιδικότητά μας χωρίς να αποκτήσουμε ωριμότητα. Ευτυχώς ποτέ δεν είναι αργά να απαλλαγούμε από τις παρωπίδες τις σοβαροφάνειας και να ξαναγίνουμε παιδιά. Να ξαναβρούμε δηλαδή τη φρεσκάδα της ματιάς, την πίστη ότι πάντα υπάρχει ελπίδα, ότι μπορούμε να νικήσουμε τους δράκους που μας απειλούν και τους γίγαντες που μας δυναστεύουν. Κι αυτό επειδή οι αναμνήσεις, τα σκιρτήματα, τα πρωτόγνωρα συναισθήματα της παιδικής μας ηλικίας δεν είναι πουκάμισο φιδιού το οποίο αποβάλλουμε όταν ενηλικιωνόμαστε, αλλά ένας θησαυρός που μας συνοδεύει σε όλη μας τη ζωή. Μπορεί τον θησαυρό να τον έχουμε παραμελήσει, αγνοήσει ή λησμονήσει, αυτό όμως δε σημαίνει ότι δεν εξακολουθεί να υπάρχει και να περιμένει τη στιγμή που θα τον ξαναβρούμε.
ΓονείςΕκπαίδευση
28 Απρ 2018
Η κριτική σκέψη και η αναγκαιότητά της
Του Νικόλαου Πετρουλάκη
Επίτιμος σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Το πρόβλημα της «κριτικής σκέψης» απασχολεί τα τελευταία χρόνια τους παιδαγωγούς, οι οποίοι καταβάλλουν προσπάθεια να πείσουν τους δασκάλους (και τους εξεταστές) να αποφύγουν την παραδοσιακή νοοτροπία και να μη ζητούν από τους μαθητές μόνο προϊόντα απομνημόνευσης. Πολύς λόγος γίνεται σήμερα για προσέγγιση της γνώσης με κριτική σκέψη, για γόνιμη σκέψη, για δημιουργική σκέψη, για διδακτικές προσεγγίσεις της κριτικής σκέψης, για διδακτικές τεχνικές που καλλιεργούν την κριτική σκέψη κ.ο.κ. Τα παραπάνω τονίζονται λόγω της ανάγκης ο μαθητής, αυριανός πολίτης του 21ου αιώνα, να είναι ικανός να αντιμετωπίζει το πλήθος των προβλημάτων που θα συναντήσει και να βρίσκει πάντα τη λογική λύση.
Η κριτική σκέψη (μια καθαρά ανώτερη διανοητική λειτουργία) εξετάζεται σήμερα σε συνδυασμό με τα πορίσματα των νευροεπιστημόνων, σύμφωνα με τα οποία η κινητήρια δύναμη μέσα στον ανθρώπινο εγκέφαλο δεν είναι μόνο η νοημοσύνη αλλά και το συναίσθημα. Στη λήψη αποφάσεων έχουμε συνεργασία νοημοσύνης και συναισθημάτων. Το συναίσθημα προηγείται της νοητικής λειτουργίας, γι’ αυτό ο σκεπτόμενος νους είναι πλήρης συναισθημάτων. Μέχρι τώρα υποστηρίζαμε πως η λήψη των αποφάσεων είναι μια παιδαγωγική αλήθεια. Τώρα συμπληρώνουμε την απαίτηση αυτή της παιδαγωγικής και ζητούμε τη συνενέργεια συναισθήματος και λογικής για τη λήψη της σωστής απόφασης.
Μια δημιουργία του σκεπτόμενου νου
Οι διαστάσεις της κριτικής σκέψης προσδιορίζονται στον νοητικό χώρο. Δε διδαχθήκαμε ωστόσο πώς να αποτιμούμε τη σκέψη μας ή τη σκέψη των μαθητών μας στο πλαίσιο της νόησης και του συναισθήματος. Αν θέλουμε να προαγάγουμε τη σκέψη των μαθητών μας δεν πρέπει να επαναπαυόμαστε όταν τα παιδιά σκέφτονται απλώς τα πράγματα χωρίς να αναζητούν ενδείξεις και αποδείξεις, χωρίς να δικαιολογούν τα πράγματα αυτά. Συχνά οι δάσκαλοι δεν είναι ενήμεροι της διαφοράς αυτής. Πολλοί δάσκαλοι αφήνουν τους μαθητές τους να γράφουν ή να μιλούν με ευχέρεια και γλαφυρότητα και θεωρούν το γεγονός αυτό καλή σκέψη. Όμως ακόμη κι αν ο μαθητής παρουσιάζει σειρά γεγονότων, αυτό δε συνιστά σκέψη επί των πραγμάτων· ακόμη κι αν το παιδί εκθέτει τα γεγονότα με ζωηρότητα και ζωντάνια, πάλι αυτό δεν είναι καλή σκέψη. Όταν ο μαθητής εκφράζει απλώς συναισθηματικές του καταστάσεις, υποκειμενικές του θέσεις, χωρίς να αιτιολογεί τις απόψεις του ή να παρουσιάζει αποδείξεις για την αλήθεια τους, χωρίς να αναφέρεται σε πιθανές αντίθετες θέσεις, χωρίς να εκφράζει ποικιλία άλλων απόψεων, δε σκέφτεται με κριτικό τρόπο.
Στη διαδικασία της σκέψης ο κάθε άνθρωπος συνενώνει υπάρχοντα στοιχεία, αξιοποιεί τις δεξιότητες και ικανότητές του, στην προσπάθεια να λύσει κάποιο πρόβλημα. Αν δεν υπάρχει πρόβλημα, δεν υπάρχει κριτική σκέψη. Η κριτική σκέψη, επειδή συνεπάγεται νοητική εργασία και συναισθηματική εγρήγορση επί ενός συγκεκριμένου θέματος και επειδή είναι το συνολικό προϊόν της πείρας μας, των ιδεών μας, της κοσμοθεωρίας μας, θεωρείται δημιουργία, μια παραγωγική εργασία, μια καινούργια γνώση, μια οικοδομή. Η κριτική σκέψη είναι, με λίγα λόγια, μια δημιουργία του σκεπτόμενου νου και όταν η δημιουργία αυτή ενταχθεί στον γνωστικό μας πλούτο, αφομοιούμενη, θα είναι ένα επιπλέον όπλο στη διάθεσή μας για να λύσουμε μελλοντικά προβλήματα.
Επικοινωνία και συνεργασία
Η κριτική σκέψη υποβοηθά την επικοινωνία μας με τους άλλους ανθρώπους. Κριτικός συνομιλητής είναι εκείνος ο οποίος προσπαθεί να συμβιβαστεί θετικά ή αρνητικά με το αντικείμενο κάθε συζήτησης. Ο άνθρωπος χωρίς κριτική σκέψη δεν είναι καλός ομιλητής ούτε καλός αναγνώστης κειμένου. Ο καλός συνομιλητής ή αναγνώστης ή ακροατής πρέπει την ίδια στιγμή που ενεργεί με τις ιδιότητες αυτές να λύνει κάποιο πρόβλημα επικοινωνίας και τότε πετυχαίνει την αποτελεσματική επικοινωνία. Επικοινωνία, επομένως, είναι μια συναλλαγή ανάμεσα σε δυο τουλάχιστον λογικά όντα. Στην ανάγνωση, για παράδειγμα, υπάρχει επικοινωνία ανάμεσα στη λογική-συναισθηματική σκέψη του συγγραφέα και στη λογική-συναισθηματική σκέψη του αναγνώστη. Ο κριτικός αναγνώστης αναδομεί (και έτσι μεταφράζει) τη λογική και το συναίσθημα του συγγραφέα στη λογική και το συναίσθημά του. Τούτο συνεπάγεται ανώτερη πνευματική λειτουργία και το αποτέλεσμα αυτής της δραστηριότητας είναι μια καινούργια παραγωγή. Έτσι, για πρώτη φορά η λογική και το συναίσθημα του συγγραφέα υπάρχουν μέσα στον νου και στον συναισθηματικό κόσμο του αναγνώστη.
Η κριτική σκέψη είναι επίσης απαραίτητη στη συνεργατική μάθηση. Χωρίς την κριτική σκέψη η συνεργατική μάθηση είναι μια ψευτομάθηση. Ό,τι ακούμε ή ό,τι διαβάζουμε πρέπει να τα θέτουμε στον έλεγχο της κριτικής σκέψης και να μη γινόμαστε θύματα των επιτήδειων απατεώνων ή των κερδοσκόπων διαφημιστών.
Νέος κόσμος, νέες απαιτήσεις
Τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του κόσμου στον οποίο θα εισέλθουν οι μαθητές μας είναι η συνεχώς αυξανόμενη αλλαγή σε όλες της περιοχές της ανθρώπινης δραστηριότητας και των κοινωνικών φαινομένων, ο πολλαπλασιασμός καθημερινώς των πληροφοριών, που γρήγορα θεωρούνται απαρχαιωμένες, και η καθημερινή αναδόμηση, επανεξέταση και δοκιμασία των ιδεών. Στον κόσμο αυτό κανείς δεν μπορεί να ζήσει επιμένοντας στον πάγιο τρόπο του σκέπτεσθαι, ο καθένας πρέπει συνεχώς να προσπαθεί να αντιμετωπίσει τις σκέψεις των άλλων και να πάρει ανάλογη θέση, ο καθένας οφείλει να σέβεται την ανάγκη για ακρίβεια, ορθότητα, ακόμη και σχολαστικότητα, στην αντιμετώπιση των παρουσιαζόμενων προβλημάτων και ο κάθε εργαζόμενος οφείλει να παρακολουθεί τις εξελίξεις της επιστήμης ή της τέχνης του και να τελειοποιείται ενόψει της συνεχούς αλλαγής στη μορφή των επιστημών και των επαγγελμάτων.
Τέτοιο πρόβλημα δε συνάντησε ο άνθρωπος στη διάρκεια των χιλιετιών που πέρασαν. Η εκπαίδευση δεν είχε αντιμετωπίσει τέτοιο πρόβλημα ποτέ κατά το παρελθόν, να προπαρασκευάσει δηλαδή τους μαθητές για μια τόσο δυναμική διακύμανση, για μια τέτοια αναταραχή, για έναν τέτοιο αναβρασμό, για μια τέτοια σύγχυση, για μια τέτοια αοριστία για το τι θα γίνει και για το τι θα κάνει ο καθένας εξαιτίας της απουσίας προβλεψιμότητας για το μέλλον. Το λειτούργημα του εκπαιδευτικού βρίσκεται μπροστά σε μια χωρίς προηγούμενο πρόκληση. Οι δάσκαλοι σήμερα καλούνται να κάνουν εκείνο το οποίο καμιά προηγούμενη γενιά εκπαιδευτικών δεν είχε κάνει. Ας ελπίσουμε πως οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων θα έχουν τη διορατικότητα και τη γενναιότητα να εννοήσουν τα πράγματα ως έχουν και να μεταρρυθμίσουν αναλόγως την όλη σχολική ζωή. Η κριτική σκέψη, όμως, πρέπει να είναι η καρδιά της καλώς εννοούμενης εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, γιατί βρίσκεται στην καρδιά των αλλαγών του 21ου αιώνα.
Εκπαίδευση
1 Απρ 2018
Πώς να μεγαλώσετε ένα αγόρι που θα σέβεται τις γυναίκες
Πώς μπορούμε να μάθουμε το αγόρι μας να σέβεται τις γυναίκες; Τι μηνύματα θέλουμε να του περάσουμε, ώστε να εξασφαλίσουμε την προοπτική ενός άντρα που θα αντιμετωπίζει το γυναικείο φύλο με εκτίμηση; Η ψυχολόγος κ. Αθανασιάδου Μαρία γράφει χαρακτηριστικά:
«Είναι πολλά τα περιστατικά ενήλικων ανδρών που ασκούν λεκτική, σωματική και σεξουαλική κακοποίηση εις βάρος των γυναικών: Εργοδότες που χρησιμοποιούν τη θέση τους και παρενοχλούν ερωτικά τις υφισταμένες τους, σύντροφοι που σηκώνουν χέρι στη γυναίκα τους επειδή δεν μπορούν να ελέγξουν το συναίσθημα του θυμού τους, σεξουαλικά διεστραμμένοι άντρες που επιλέγουν τον βιασμό για να ικανοποιήσουν τις αρρωστημένες τους επιθυμίες. Και αυτά είναι μόνο οι ακραίες αντιδράσεις. Στην καθημερινότητα συναντάμε γύρω μας ανθρώπους που μέσα από τη συμπεριφορά τους αναδεικνύουν συνεχώς την έλλειψη σεβασμού που υπάρχει ως προς το γυναικείο φύλο και την πλήρη υποτίμηση αυτού.
»Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι συγκεκριμένοι ενήλικοι άντρες ήταν κάποτε παιδιά. Μεγάλωσαν σε ένα οικογενειακό περιβάλλον, στο οποίο προφανώς δεν υπήρξαν ούτε παραδείγματα ανάλογου σεβασμού ούτε κατάλληλα μαθήματα εκ μέρους των γονέων. Δε γίνεται ένα αγόρι πέντε ετών να βλέπει τον πατέρα του να βρίζει υποτιμητικά τη μητέρα του και να αντιμετωπίζει τις γυναίκες, γενικότερα, ως εργαλεία σεξουαλικής ηδονής και αυτό το παιδί να γίνει αργότερα ένας άντρας που θα εκτιμήσει τη σύντροφό του πέρα από το ωραίο σώμα της και τη δυνατότητα να γίνεται σάκος του μποξ στα νεύρα του».
Η κ. Αθανασιάδου δίνει συγκεκριμένες συμβουλές για αυτό το μάθημα ζωής που κάθε γονιός οφείλει να δώσει:
Σεξουαλική Αγωγή
«Είναι πολλά τα περιστατικά ενήλικων ανδρών που ασκούν λεκτική, σωματική και σεξουαλική κακοποίηση εις βάρος των γυναικών: Εργοδότες που χρησιμοποιούν τη θέση τους και παρενοχλούν ερωτικά τις υφισταμένες τους, σύντροφοι που σηκώνουν χέρι στη γυναίκα τους επειδή δεν μπορούν να ελέγξουν το συναίσθημα του θυμού τους, σεξουαλικά διεστραμμένοι άντρες που επιλέγουν τον βιασμό για να ικανοποιήσουν τις αρρωστημένες τους επιθυμίες. Και αυτά είναι μόνο οι ακραίες αντιδράσεις. Στην καθημερινότητα συναντάμε γύρω μας ανθρώπους που μέσα από τη συμπεριφορά τους αναδεικνύουν συνεχώς την έλλειψη σεβασμού που υπάρχει ως προς το γυναικείο φύλο και την πλήρη υποτίμηση αυτού.
»Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι συγκεκριμένοι ενήλικοι άντρες ήταν κάποτε παιδιά. Μεγάλωσαν σε ένα οικογενειακό περιβάλλον, στο οποίο προφανώς δεν υπήρξαν ούτε παραδείγματα ανάλογου σεβασμού ούτε κατάλληλα μαθήματα εκ μέρους των γονέων. Δε γίνεται ένα αγόρι πέντε ετών να βλέπει τον πατέρα του να βρίζει υποτιμητικά τη μητέρα του και να αντιμετωπίζει τις γυναίκες, γενικότερα, ως εργαλεία σεξουαλικής ηδονής και αυτό το παιδί να γίνει αργότερα ένας άντρας που θα εκτιμήσει τη σύντροφό του πέρα από το ωραίο σώμα της και τη δυνατότητα να γίνεται σάκος του μποξ στα νεύρα του».
Η κ. Αθανασιάδου δίνει συγκεκριμένες συμβουλές για αυτό το μάθημα ζωής που κάθε γονιός οφείλει να δώσει:
1 Θέλω το αγόρι μου να παρακολουθεί ένα υγιές πρότυπο άντρα μέσα στο σπίτι. Ο μπαμπάς, ο παππούς, ο θείος, ο φίλος, άντρες που είναι σημαντικά πρόσωπα της οικογένειας, μπορούν να αποτελέσουν καλά παραδείγματα. Η στάση τους απέναντι στη γυναίκα πρέπει να ενέχει εκτίμηση και αναγνώριση.
2 Θέλω το αγόρι μου να καταλάβει ότι το σωματικό εκτόπισμα και η δύναμή του δεν το καθιστούν ελεύθερο να τα χρησιμοποιεί ως εργαλείο υποταγής των αδυνάτων. Είναι καλό να μάθει πως και οι λέξεις έχουν δύναμη, πώς όταν χρησιμοποιούνται κατάλληλα έχουν και θεραπευτική αξία, ενώ με τα επιχειρήματά του θα μπορεί να βάζει οποιονδήποτε στη θέση του. Όταν αδικείται θα πρέπει να υπερασπίζεται τον εαυτό του χωρίς να επιδιώκει την καθήλωση του άλλου.
3 Θέλω το αγόρι μου να μην αξιολογεί μια γυναίκα μόνο μέσα από την εμφάνισή της, αλλά να κοιτάει και τον εσωτερικό της κόσμο, την προσωπικότητά της. Πέρα από ένα καλλίγραμμο σώμα και ένα όμορφο παρουσιαστικό, επιθυμώ να μάθω στο αγόρι μου τη σημαντικότητα αξιών όπως είναι η ειλικρίνεια, η ευγένεια, η δημιουργικότητα, η εξυπνάδα, η καλοσύνη κ.ο.κ.
4 Θέλω το αγόρι μου να μάθει να είναι ευγνώμων και να λέει ευχαριστώ ακόμη και για μικρά πράγματα. Είναι πολύ σημαντικό να εκτιμά την όποια προσφορά της γυναίκας και να μην την υποτιμά, ακόμη κι αν εκείνη δεν εργάζεται ή δε διαθέτει ένα ανεβασμένο μορφωτικό ή κοινωνικοοικονομικό επίπεδο. Και μια νοικοκυρά εργάζεται και αυτό που παρέχει στο σπίτι της είναι πολύτιμο και καθόλου αυτονόητο. Όλοι οι άνθρωποι έχουν την προσωπική τους αξία. Αυτή δεν περιορίζεται στο χρήμα ή σε μια εντυπωσιακή εμφάνιση.
5 Θέλω το αγόρι μου να μάθει να ακούει σε μια συζήτηση και να εκφράζει τα συναισθήματά του. Αυτό είναι κάτι που θα το βοηθήσει στην επικοινωνία, θα αποκτήσει ενσυναίσθηση και σεβασμό στη διαφορετική άποψη. Δεν πρέπει να απειλείται όταν υπάρχει διαφωνία· στόχος του πρέπει να είναι πάντα η εύρεση μιας κοινής πορείας και όχι η διάλυση.
6 Θέλω το αγόρι μου να μη φοβάται να έχει ευαισθησίες. Η ευαισθησία θα το κάνει να έρχεται σε επαφή με τα συναισθήματα της γυναίκας, δε θα είναι σκληρός και άκαμπτος, θα μπορεί να καλλιεργεί μέσα του την ανάγκη της κατανόησης και της συμπόνιας, πάντα βέβαια με οριοθέτηση και με την κατάλληλη προστασία και του ίδιου του εαυτού του.
7 Θέλω το αγόρι μου να μπορεί να είναι μέλος μιας ομάδας. Αυτό σημαίνει ότι θα μάθει να μην κοιτάει μόνο την πάρτη του αλλά και τις ανάγκες και τις επιθυμίες των άλλων. Θα μάθει πως δεν περιστρέφεται ο κόσμος γύρω από αυτόν.
8 Θέλω το αγόρι μου να μάθει ότι μόνο δύναμη δηλώνει για τον άντρα το να φροντίζει τη γυναίκα του. Η φροντίδα προς τη γυναίκα δεν ταυτίζεται με αδυναμία ή έλλειψη αρρενωπότητας. Ο άντρας που μπαίνει στη θέση μιας γυναίκας για να σκεφθεί τι της αρέσει, τι την ευχαριστεί, είναι αρκετά έξυπνος. Και το κυριότερο που θέλω να μάθει το αγόρι μου είναι πως τις πιο πολλές φορές αρκεί μια ζεστή και μεγάλη αγκαλιά για να νιώσει η γυναίκα γλυκά προς το πρόσωπό του.
9 Θέλω το αγόρι μου να μάθει να βοηθά στις δουλειές του σπιτιού. Το νοικοκυριό δεν είναι κληρονομική υποχρέωση της γυναίκας. Το να αναλαμβάνει κάποιες δουλειές μέσα στο σπίτι δηλώνει στοργή, τρυφερότητα και κατανόηση στον πολλαπλό ρόλο που έχει εκείνη μέσα σε μια οικογένεια.
1
0 Θέλω το αγόρι μου να μάθει να αγαπάει τη δέσμευση και να την καλλιεργεί. Αυτό μπορεί να σημαίνει πως δεν υπάρχει λόγος να φοβάται την απώλεια της ελευθερίας του στο πλαίσιο μιας σχέσης. Το να είναι πιστός δηλώνει σεβασμό απέναντι στον εαυτό του και φυσικά απέναντι στη γυναίκα με την οποία σχετίζεται. Η σχέση δε συνεπάγεται τον εγκλωβισμό και τη στέρηση του όποιου δικαιώματος έχουμε ως άνθρωποι. Ίσα ίσα, είναι καλό να ενισχύει ένα αγόρι την προσωπική εξέλιξη μιας γυναίκας σε κάθε επίπεδο και αυτό να ισχύει και αντιστρόφως.
Σεξουαλική Αγωγή
31 Μαρ 2018
Τάμπλετ, γόμα και παπαγαλία
Του Απόστολου Λακασά
Δημοσιογράφος
Πειράματα που εκπονήθηκαν στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον και στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στις ΗΠΑ έδειξαν ότι οι φοιτητές που χρησιμοποιούν φορητούς υπολογιστές ή ταμπλέτες κατά τη διάρκεια της διάλεξης ενός καθηγητή μαθαίνουν λιγότερα σε σχέση με εκείνους που ακούν τον διδάσκοντα και κρατούν σημειώσεις. Και αυτό διότι αποδείχθηκε πως τα λόγια του διδάσκοντος περνούσαν μηχανικά στα δάχτυλα του φοιτητή σε αντίθεση με τις σημειώσεις, οι οποίες «ανάγκαζαν» τους φοιτητές να προχωρούν σε μια πρώτη, γρήγορη αξιολόγηση όσων έλεγε ο καθηγητής, ώστε να καταγράφουν —έστω στενογραφημένα— εκείνα που θεωρούσαν πιο σημαντικά. Την πρόσληψη της γνώσης, μάλιστα, επηρεάζει και η ταχύτητα της πληκτρολόγησης από κάθε φοιτητή. Οι γρήγοροι φοιτητές, δηλαδή, ενίσχυαν τη μηχανιστική πρόσληψη της διάλεξης, η οποία ουσιαστικά κατέληγε σε παπαγαλία. Βέβαια και οι δύο περιπτώσεις φοιτητών μπορούν αργότερα να καταφύγουν στη βιβλιογραφία του μαθήματος, ώστε να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του καθηγητή.
Οι έρευνες στις ΗΠΑ φέρνουν νέα δεδομένα στην εκπαίδευση. Μέχρι τώρα εθεωρείτο άνευ όρων ότι η χρήση της τεχνολογίας κάνει το μάθημα πιο ελκυστικό για τον μαθητή, ο οποίος χρησιμοποιεί εργαλεία της καθημερινότητάς του (π.χ. το τάμπλετ του) για να μελετήσει τα μαθήματα που έχει. Με τις έρευνες σε Πρίνστον και Καλιφόρνια αποδεικνύεται είτε ότι πρόκειται για μηχανιστικό διάβασμα είτε πως μέσω της τεχνολογικής καταγραφής η παπαγαλία βρίσκει τις ρωγμές εκείνες για να εισχωρήσει στις μαθησιακές πρακτικές.
Άρα επιστρέφουμε στο μολύβι και στο χαρτί; Αν κρίνω από τη γοητεία που ακόμη προκαλεί η μυρωδιά του χαρτιού και της γραφικής ύλης, και κυρίως αυτή που αφήνει πίσω της η γόμα που αναλώνεται στην επιδιόρθωση των μαθητικών λαθών, πολλοί θα συμφωνούσαν.
Η ουσία του θέματος παραμένει διαχρονικά ίδια: Ένα παιδί αποκτά κριτική σκέψη και στέρεα γνώση εάν μπορεί να παρατηρεί τον κόσμο, να ακούει ιστορίες, να συνδυάζει τις γνώσεις, να οδηγείται σε συμπεράσματα, να φτιάχνει τις δικές του ιστορίες και να τις ακολουθεί. Η γνωσιακή ωριμότητα είναι αποτέλεσμα μακράς παιδαγωγικής διαδικασίας, που ξεκινά από τα πρώτα παιδικά χρόνια με ένα χαρτί, ένα μολύβι και μια γόμα.
Σχολικά μαθήματα
1 Μαρ 2018
Αξιολόγηση μαθητών του Δημοτικού Σχολείου
Από το Υπουργείο Παιδείας
Άρθρο 1: Έννοια και σκοπός αξιολόγησης
Αξιολόγηση του μαθητή είναι η συνεχής παιδαγωγική διαδικασία με την οποία παρακολουθείται η πορεία της μάθησης, προσδιορίζονται τα τελικά αποτελέσματα και εκτιμώνται συγχρόνως και άλλα χαρακτηριστικά τα οποία σχετίζονται με το έργο του σχολείου. Πρώτος στόχος της είναι η συνεχής βελτίωση της διδασκαλίας αλλά και η συνεχής ενημέρωση εκπαιδευτικών και μαθητών για τα αποτελέσματα των προσπαθειών τους, ώστε να επιτυγχάνονται τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.
Σε καμιά περίπτωση δεν έχει χαρακτήρα ανταγωνιστικό για τον μαθητή του Δημοτικού Σχολείου και δεν αναφέρεται μόνο στην επίδοση στα μαθήματα του Ωρολογίου Προγράμματος αλλά και σε άλλα χαρακτηριστικά του, όπως είναι η προσπάθεια που καταβάλλει, το ενδιαφέρον του, οι πρωτοβουλίες που αναπτύσσει, η δημιουργικότητά του, η συνεργασία με τους συμμαθητές του και ο σεβασμός του κανονισμού λειτουργίας του σχολείου.
Άρθρο 3: Διδακτικό έτος
Το διδακτικό έτος για τους μαθητές χωρίζεται σε τρία (3) τρίμηνα. Το πρώτο τρίμηνο αρχίζει στις 11 Σεπτεμβρίου και λήγει στις 10 Δεκεμβρίου, το δεύτερο τρίμηνο αρχίζει στις 11 Δεκεμβρίου και λήγει στις 10 Μαρτίου και το τρίτο τρίμηνο αρχίζει στις 11 Μαρτίου και λήγει στις 15 Ιουνίου.
Άρθρο 4: Διαδικασία αξιολόγησης
Στις Α΄ και Β΄ τάξεις Δημοτικού προβλέπεται μόνο προφορική περιγραφική αξιολόγηση. Ο δάσκαλος της τάξης με τη λήξη κάθε τριμήνου ενημερώνει τους γονείς των μαθητών για την πρόοδό τους.
Στις Γ΄ και Δ΄ τάξεις Δημοτικού προβλέπεται περιγραφική αξιολόγηση σε συνδυασμό με κλίμακα βαθμολογίας ως ακολούθως: Άριστα (Α), Πολύ καλά (Β), Καλά (Γ), Σχεδόν καλά (Δ).
Στις Ε΄ και Στ΄ τάξεις Δημοτικού προβλέπεται περιγραφική αξιολόγηση σε συνδυασμό με κλίμακα βαθμολογίας, που είναι λεκτική και αριθμητική, ως ακολούθως: Άριστα (9–10), Πολύ καλά (7–8), Καλά (5–6), Σχεδόν καλά (˂5).
Αν κατά την εξαγωγή του μέσου όρου της ετήσιας επίδοσης μαθητή κατά μάθημα όσο και του γενικού μέσου όρου όλων των μαθημάτων προκύψει κλάσμα ίσο ή μεγαλύτερο από το μισό της ακέραιας μονάδας, τότε αυτό λογίζεται ως ακέραια μονάδα και προστίθεται στο ακέραιο μέρος του μέσου όρου. Το κλασματικό αυτό υπόλοιπο παραλείπεται αν είναι μικρότερο από το μισό της ακέραιας μονάδας.
Άρθρο 5: Προαγωγή μαθητών – Επανάληψη τάξης
Οι μαθητές των Α΄ και Β΄ τάξεων προάγονται εφόσον κατά την κρίση του δασκάλου ανταποκρίνονται στα στοιχεία της αξιολόγησης, όπως αυτά αναφέρονται στο Π.Δ. 8/95. Σε αντίθετη περίπτωση επαναλαμβάνουν την τάξη.
Οι μαθητές των Γ΄ και Δ΄ τάξεων προάγονται εφόσον υπερισχύουν σε αριθμό οι χαρακτηρισμοί Α, Β και Γ. Όταν στους τελικούς μέσους όρους υπερισχύουν οι χαρακτηρισμοί Δ, ο μαθητής επαναλαμβάνει την τάξη.
Οι μαθητές των Ε΄ και Στ΄ τάξεων προάγονται εφόσον ο γενικός μέσος όρος είναι μεγαλύτερος του 4,5 (>4,5), σύμφωνα με την περ. γ, του άρθρου 4 της παρούσης Απόφασης. Όταν ο γενικός μέσος όρος είναι μικρότερος από 4,5 (˂4,5), ο μαθητής επαναλαμβάνει την τάξη.
Σε περιπτώσεις δικαιολογημένης απουσίας για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από το μισό του διδακτικού έτους, ο μαθητής μπορεί να προαχθεί εφόσον με τη σύμφωνη γνώμη του γονέα του υποβληθεί σε σχετική εξέταση εντός του α΄ 10ημέρου του Ιουνίου ή του α΄ 10ημέρου του Σεπτεμβρίου.
Άρθρο 6: Τελικές Διατάξεις
Η επίδοση της βαθμολογίας με την ολοκλήρωση του κάθε τριμήνου, σύμφωνα με το άρθρο 3 της παρούσης Υ.Α., γίνεται εντός δέκα (10) ημερών από τη λήξη του τριμήνου, εκτός διδακτικού ωραρίου και εντός του εργασιακού ωραρίου των εκπαιδευτικών με απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων και σε χρόνο που επιτρέπει τη μεγαλύτερη συμμετοχή των γονέων/κηδεμόνων, σύμφωνα με την παρ. 8 του άρθρου 13 του Ν. 1566/1985.
Σχολική λειτουργία
25 Φεβ 2018
Πορνογραφία, ένα διαφορετικό σχολικό μάθημα
Η πορνογραφία είναι μια σύγχρονη μάστιγα για τα παιδιά εφηβικής ηλικίας. Στις ΗΠΑ καταβάλλεται προσπάθεια τα παιδιά να μάθουν να διαχειρίζονται καλύτερα το πορνογραφικό υλικό.
O Ντριου ήταν οκτώ χρόνων όταν ψάχνοντας τα κανάλια της τηλεόρασης ανακάλυψε την εκπομπή «Τα κορίτσια τρελάθηκαν». Λίγα χρόνια αργότερα ανακάλυψε το «μαλακό» πορνό του τηλεοπτικού δικτύου HBO. Στη συνέχεια, στη Γ΄ Γυμνασίου, βρήκε πορνογραφικές σελίδες στο τηλέφωνό του. Τα βίντεο ήταν καλά για αρχή και αποτελούσαν πηγή έμπνευσης για στάσεις στο σεξ με μελλοντικές συντρόφους. Από τα πορνό έμαθε ότι οι άντρες πρέπει να είναι γεροί και κυρίαρχοι στο κρεβάτι και να κάνουν πράγματα όπως να αναποδογυρίζουν τα κορίτσια την ώρα του σεξ. Τα κορίτσια στενάζουν πολύ και φτιάχνονται με οτιδήποτε κάνει ένας άντρας γεμάτος αυτοπεποίθηση. Μια ιδιαίτερη πορνογραφική σκηνή τού κόλλησε στο μυαλό: Μια γυναίκα βαριόταν το τρυφερό σεξ και εκστασιάστηκε με έναν πολύ πιο επιθετικό τύπο. Ωστόσο, στη Δ΄ Γυμνασίου, ο Ντριου κατάλαβε ότι τα πορνογραφικά σάιτ επηρέαζαν τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόταν για τα κορίτσια στο σχολείο του. Άραγε ήταν τα στήθη τους όπως αυτά στις ταινίες; Θα τον κοίταζαν τα κορίτσια όπως οι γυναίκες στα ερωτικά φιλμ κατά τη διάρκεια της ερωτικής επαφής; Θα του έκαναν αυτά τα πράγματα που έβλεπε να κάνουν στις πορνοταινίες;
Δίπλα στον Ντριου καθόταν ο Κιου. Ήταν 15 ετών, καλός μαθητής και φίλαθλος και ήταν επίσης μπερδεμένος σχετικά με το πώς μεταφράζεται το πορνό στην πραγματική ζωή. Ο Κιου δεν είχε κάνει σεξ, δεν είχε σύντροφο και έτσι δεν ήταν σε θέση να ρωτήσει τα κορίτσια τι τους αρέσει. Ωστόσο, δεν ήταν μόνο τα πορνό που τον μπέρδευαν αλλά και οι άγριες εικόνες σε snapchat, facebook και τα άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Όπως η εικόνα που είχε δει ενός άντρα να πιέζει μια γυναίκα στον τοίχο, κάτω από την οποία ένα κορίτσι είχε σχολιάσει «θέλω έναν τύπο σαν κι αυτόν».
Τα αγόρια ετοιμάστηκαν προκειμένου να παρακολουθήσουν ένα πρόγραμμα «γνώσης πορνό» που ονομάζεται «Η αλήθεια για την πορνογραφία για τους μαθητές των γυμνασίων», ένα πρόγραμμα που στοχεύει στον περιορισμό της σεξουαλικής βίας. Εκεί οι μαθητές μαθαίνουν για τις υγιείς σχέσεις, τη βία κατά τη διάρκεια των ραντεβού και τα θέματα της ΛΟΑΤ κοινότητας μέσα από ομαδικές συζητήσεις, παίξιμο ρόλων και άλλες ασκήσεις. Για δύο ώρες κάθε εβδομάδα, επί πέντε εβδομάδες, οι μαθητές συμμετέχουν στην τάξη για τη γνώση της πορνογραφίας, που στοχεύει να τους κάνει σοφότερους και πιο επικριτικούς καταναλωτές της, εξετάζοντας πώς απεικονίζονται στην πορνογραφία το φύλο, η σεξουαλικότητα, η επιθετικότητα, η συναίνεση, η φυλή, οι σχέσεις και οι εικόνες του σώματος.
Κατά μέσο όρο τα αγόρια είναι 13 ετών και τα κορίτσια 14 όταν έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με την πορνογραφία. Σύμφωνα με το πρόγραμμα γνώσης της πορνογραφίας, το μάθημα δεν έχει σχεδιαστεί για να τρομάζει τα παιδιά ώστε να πιστέψουν πως τα πορνό είναι εθιστικά και θα καταστρέψουν τη ζωή τους. Αντιθέτως, βασίζεται στην πραγματικότητα ότι οι περισσότεροι έφηβοι βλέπουν πορνό και τους βοηθάει να μάθουν να αναλύουν τα μηνύματα της πορνογραφίας, κάτι που είναι πολύ πιο αποτελεσματικό από το να ευχόμαστε να ζουν τα παιδιά μας σε έναν κόσμο χωρίς πορνό.
O Ντριου ήταν οκτώ χρόνων όταν ψάχνοντας τα κανάλια της τηλεόρασης ανακάλυψε την εκπομπή «Τα κορίτσια τρελάθηκαν». Λίγα χρόνια αργότερα ανακάλυψε το «μαλακό» πορνό του τηλεοπτικού δικτύου HBO. Στη συνέχεια, στη Γ΄ Γυμνασίου, βρήκε πορνογραφικές σελίδες στο τηλέφωνό του. Τα βίντεο ήταν καλά για αρχή και αποτελούσαν πηγή έμπνευσης για στάσεις στο σεξ με μελλοντικές συντρόφους. Από τα πορνό έμαθε ότι οι άντρες πρέπει να είναι γεροί και κυρίαρχοι στο κρεβάτι και να κάνουν πράγματα όπως να αναποδογυρίζουν τα κορίτσια την ώρα του σεξ. Τα κορίτσια στενάζουν πολύ και φτιάχνονται με οτιδήποτε κάνει ένας άντρας γεμάτος αυτοπεποίθηση. Μια ιδιαίτερη πορνογραφική σκηνή τού κόλλησε στο μυαλό: Μια γυναίκα βαριόταν το τρυφερό σεξ και εκστασιάστηκε με έναν πολύ πιο επιθετικό τύπο. Ωστόσο, στη Δ΄ Γυμνασίου, ο Ντριου κατάλαβε ότι τα πορνογραφικά σάιτ επηρέαζαν τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόταν για τα κορίτσια στο σχολείο του. Άραγε ήταν τα στήθη τους όπως αυτά στις ταινίες; Θα τον κοίταζαν τα κορίτσια όπως οι γυναίκες στα ερωτικά φιλμ κατά τη διάρκεια της ερωτικής επαφής; Θα του έκαναν αυτά τα πράγματα που έβλεπε να κάνουν στις πορνοταινίες;
Δίπλα στον Ντριου καθόταν ο Κιου. Ήταν 15 ετών, καλός μαθητής και φίλαθλος και ήταν επίσης μπερδεμένος σχετικά με το πώς μεταφράζεται το πορνό στην πραγματική ζωή. Ο Κιου δεν είχε κάνει σεξ, δεν είχε σύντροφο και έτσι δεν ήταν σε θέση να ρωτήσει τα κορίτσια τι τους αρέσει. Ωστόσο, δεν ήταν μόνο τα πορνό που τον μπέρδευαν αλλά και οι άγριες εικόνες σε snapchat, facebook και τα άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Όπως η εικόνα που είχε δει ενός άντρα να πιέζει μια γυναίκα στον τοίχο, κάτω από την οποία ένα κορίτσι είχε σχολιάσει «θέλω έναν τύπο σαν κι αυτόν».
Τα αγόρια ετοιμάστηκαν προκειμένου να παρακολουθήσουν ένα πρόγραμμα «γνώσης πορνό» που ονομάζεται «Η αλήθεια για την πορνογραφία για τους μαθητές των γυμνασίων», ένα πρόγραμμα που στοχεύει στον περιορισμό της σεξουαλικής βίας. Εκεί οι μαθητές μαθαίνουν για τις υγιείς σχέσεις, τη βία κατά τη διάρκεια των ραντεβού και τα θέματα της ΛΟΑΤ κοινότητας μέσα από ομαδικές συζητήσεις, παίξιμο ρόλων και άλλες ασκήσεις. Για δύο ώρες κάθε εβδομάδα, επί πέντε εβδομάδες, οι μαθητές συμμετέχουν στην τάξη για τη γνώση της πορνογραφίας, που στοχεύει να τους κάνει σοφότερους και πιο επικριτικούς καταναλωτές της, εξετάζοντας πώς απεικονίζονται στην πορνογραφία το φύλο, η σεξουαλικότητα, η επιθετικότητα, η συναίνεση, η φυλή, οι σχέσεις και οι εικόνες του σώματος.
Κατά μέσο όρο τα αγόρια είναι 13 ετών και τα κορίτσια 14 όταν έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με την πορνογραφία. Σύμφωνα με το πρόγραμμα γνώσης της πορνογραφίας, το μάθημα δεν έχει σχεδιαστεί για να τρομάζει τα παιδιά ώστε να πιστέψουν πως τα πορνό είναι εθιστικά και θα καταστρέψουν τη ζωή τους. Αντιθέτως, βασίζεται στην πραγματικότητα ότι οι περισσότεροι έφηβοι βλέπουν πορνό και τους βοηθάει να μάθουν να αναλύουν τα μηνύματα της πορνογραφίας, κάτι που είναι πολύ πιο αποτελεσματικό από το να ευχόμαστε να ζουν τα παιδιά μας σε έναν κόσμο χωρίς πορνό.
Κρατώντας τις σχολικές τσάντες «ομήρους»
Του Θοδωρή Γεωργακόπουλου
Δημοσιογράφος, συγγραφέας
Η δράση «Η τσάντα στο σχολείο» ουσιαστικά επιβάλλει σε όλα τα παιδάκια της χώρας να αφήνουν την τσάντα με τα βιβλία και τα πράγματά τους στο σχολείο για ένα Σαββατοκύριακο κάθε μήνα. Ή, για να το πούμε με άλλα λόγια, το Υπουργείο απαγορεύει στα παιδάκια του δημοτικού να πάρουν την τσάντα στο σπίτι τους μία Παρασκευή κάθε μήνα. Εκ πρώτης όψεως ακούγεται παλαβό κι ακατανόητο. Δε βγάζει νόημα. Ωστόσο, η εγκύκλιος περιέχει εκτενή αιτιολόγηση της δράσης, μια αιτιολόγηση που την κάνει να μοιάζει λιγότερο παλαβή και περισσότερο ύποπτη. «Η παραμονή της τσάντας στο σχολείο», λέει η εγκύκλιος, «δεν αποτελεί μια συμβολική παρέμβαση, αλλά επιδιώκεται οι μαθητές και οι μαθήτριες να μην ασχολούνται με την προετοιμασία μαθημάτων κατά τη διάρκεια αυτού του Σαββατοκύριακου». Παρακάτω τονίζεται ότι «η δράση υλοποιείται με σεβασμό στις ανάγκες της παιδικής ηλικίας, με γνώμονα την πολύπλευρη ανάπτυξη των παιδιών της σχολικής ηλικίας (συναισθηματική, κοινωνική και ψυχοκινητική) και με σκοπό να υποστηρίξει ουσιαστικά τον μειωμένο χρόνο δημιουργικής επαφής και επικοινωνίας γονέων-παιδιών» και επιπλέον «η συγκεκριμένη δράση συμβάλλει σε μια γενικότερη επανεκτίμηση της σημασίας και του ρόλου των εργασιών στο σπίτι σε σχέση με τον ελεύθερο χρόνο των μαθητών και των μαθητριών».
Με άλλα λόγια, η συγκεκριμένη δράση δεν αποσκοπεί στο να κρατήσει τις τσάντες κλειδωμένες στα σχολεία ένα Σαββατοκύριακο, αλλά στο να απαγορεύσει στα παιδάκια να διαβάσουν μαθήματα το συγκεκριμένο Σαββατοκύριακο. Και δεν αρκείται στην καθοδήγηση προς τους δασκάλους, για παράδειγμα, να μη δώσουν εργασίες στα παιδάκια εκείνο το συγκεκριμένο Σαββατοκύριακο. Αυτό δεν είναι αρκετό. Η τσάντα κρατείται στο σχολείο ως όμηρος, ώστε κι αν ακόμη περάσει από το μυαλό κανενός παιδιού η ιδέα να ανοίξει ένα βιβλίο έτσι, από μόνο του, ή να πάρει ξέρω γω μια γόμα από την κασετίνα, να μην μπορεί.
Αυτό το αλλοπρόσαλλο μέτρο είναι κατά τη γνώμη μου χαρακτηριστικότερο δείγμα γραφής του Υπουργείου Παιδείας από άλλα, καθώς συνδυάζει μια σειρά από χαρακτηριστικά (προχειρότητα, έλλειψη σχεδιασμού και στρατηγικής, αφηρημένη ιδεοληψία, αβάσιμη αίσθηση αυθεντίας, νοοτροπία κρατισμού και επιβολής, ψήγματα αγαθών προθέσεων, αφέλεια) που φαίνονται και στα υπόλοιπα δείγματα γραφής του συγκεκριμένου Υπουργείου τα τελευταία χρόνια, αλλά πιο αποσπασματικά.
Θα προσέξατε ίσως ότι μέσα στην παρένθεση από πάνω έχω και τις «αγαθές προθέσεις». Η ισορροπία του ελεύθερου χρόνου για τα παιδιά είναι πράγματι πολύ σημαντικό θέμα. Σε άλλες χώρες ο σεβασμός του ελεύθερου χρόνου των παιδιών είναι προτεραιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος, όμως εξασφαλίζεται από τον προσεκτικό σχεδιασμό του προγράμματος σπουδών και όχι από την επιβολή υποχρεωτικού ελεύθερου χρόνου ή την 48ωρη απαγωγή κασετίνων. Αλλά το σημαντικότερο είναι η πεποίθηση που προκύπτει από αυτή τη μικρή, ταπεινή δράση: πως ολόκληρη η ανάπτυξη των παιδιών, ακόμη και εκτός σχολείου, ακόμη και η διαχείριση του ελεύθερου χρόνου τους, είναι αρμοδιότητα του Υπουργείου Παιδείας. Η αντίληψη ότι το κράτος δεν έχει λόγο μόνο στο τι θα μαθαίνουν τα παιδιά στο σχολείο αλλά και στο πότε θα τα μαθαίνουν, καθώς και στο πότε δε θα μαθαίνουν. Αυτή η νοοτροπία αφενός θεωρεί a priori ανίκανους τους γονείς να ρυθμίσουν τι κάνουν τα παιδιά τους, πότε και πόσο παίζουν, και αφετέρου θεωρεί ότι αυτή η ανικανότητα δεν αντιμετωπίζεται, ας πούμε, με ενημερωτικό υλικό ή δράσεις επιμόρφωσης των γονέων, αλλά με την απαγωγή της σχολικής τσάντας, των βιβλίων, των ντοσιέ και της κασετίνας των παιδιών για δυο ημέρες.
Βεβαίως, δεν είναι μια πάρα πολύ σημαντική δράση, γι’ αυτό και πολύς κόσμος δεν την έχει πάρει χαμπάρι. Είναι ένα μικρό πραγματάκι, το οποίο όμως έρχεται και προστίθεται σε μυριάδες άλλα μικρά πραγματάκια που ενισχύουν και μπαλώνουν από παντού το διαχρονικό, στρεβλό, ελληνικό «κάν’ το μόνος σου» κρατικοδίαιτο μοντέλο.
Σχολική τσάντα
21 Ιαν 2018
Στο σπίτι χωρίς τη σχολική τσάντα
Πονάει κεφάλι, κόβει κεφάλι
Του Γιώργου Αλιμπέρτη
Δάσκαλος, sxoleio98.blogspot.com, podilato98.blogspot.com
Σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. Φ.7/219218 /Δ1/13-12-2017 εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας, η σχολική τσάντα των μαθητών του Δημοτικού θα παραμένει για ένα Σαββατοκύριακο τον μήνα στο σχολείο. Ο εκάστοτε Σύλλογος Διδασκόντων θα ορίζει το Σαββατοκύριακο που θα υλοποιείται «η δράση» και θα συντάσσει σχετικό πρακτικό. Αν θέλει, μάλιστα, μπορεί να την επεκτείνει και σε περισσότερα Σαββατοκύριακα του μήνα.
Η εγκύκλιος επισημαίνει ότι η παραμονή της τσάντας στο σχολείο «δεν αποτελεί μια συμβολική παρέμβαση» και δηλώνει ρητά ότι «επιδιώκεται οι μαθητές και οι μαθήτριες να μην ασχολούνται με την προετοιμασία μαθημάτων κατά τη διάρκεια αυτού του Σαββατοκύριακου». Στόχος είναι, αναφέρει, η αναβάθμιση της σχολικής ζωής και η σύνδεσή της με την κοινωνική πραγματικότητα. Προφανώς τον άλλο καιρό, που τα παιδιά παίρνουν την τσάντα τους στο σπίτι και ασχολούνται με τα μαθήματα της επόμενης μέρας, η σχολική ζωή υποβαθμίζεται και οι μαθητές αποσυνδέονται από τη κοινωνική πραγματικότητα (ίσως από την κοινωνική πραγματικότητα της μετριοκρατίας και της ισοπέδωσης προς τα κάτω). Ελπίζω, ωστόσο, να μην υπονοείται ότι τα δεινά της εκπαίδευσης, κάποια από αυτά έστω, προκλήθηκαν από τη μη εφαρμογή της «δράσης» τα προηγούμενα χρόνια.
Ταυτόχρονα, «η δράση υλοποιείται με σεβασμό στις ανάγκες της παιδικής ηλικίας», έχει γνώμονα «την πολύπλευρη ανάπτυξη των παιδιών της σχολικής ηλικίας (συναισθηματική, κοινωνική και ψυχοκινητική)» και έχει επιπλέον σκοπό «να υποστηρίξει ουσιαστικά τον μειωμένο χρόνο δημιουργικής επαφής και επικοινωνίας γονέων-παιδιών». Η περίπτωση τα παιδιά να τρέχουν κάθε μέρα, και τα Σαββατοκύριακα, σε πολύωρες εξωσχολικές δραστηριότητες δεν αναφέρεται, διότι μάλλον είναι σπάνια και πάντως δε συμβάλλει στον «μειωμένο χρόνο δημιουργικής επαφής και επικοινωνίας γονέων-παιδιών». Εξάλλου, η απαιτητική μελέτη που απαιτούν, π.χ., ορισμένα ιδιωτικά φροντιστήρια Αγγλικών, ώστε να φαίνεται η δουλειά τους στους πελάτες-γονείς, σέβεται τις «ανάγκες της παιδικής ηλικίας». Ενδεχομένως, μάλιστα, οι σχετικές διαμαρτυρίες των παιδιών να οφείλονται στη γνωστή οκνηρία και γκρίνια αυτής της «παιδικής ηλικίας», την οποία φαίνεται ότι στο Υπουργείο γνωρίζουν καλά.
Για να σοβαρευτούμε όμως: Η εγκύκλιος αναγράφει και ότι «η συγκεκριμένη δράση συμβάλλει σε μια γενικότερη επανεκτίμηση της σημασίας και του ρόλου των εργασιών στο σπίτι σε σχέση με τον ελεύθερο χρόνο των μαθητών και των μαθητριών, οδηγώντας σε καλύτερη εξισορρόπηση ανάμεσα στις εργασίες που υλοποιούνται στο σχολείο και στις κατ’ οίκον εργασίες». Αυτό είναι όντως ιδιαίτερα σημαντικό, γιατί υπάρχουν δάσκαλοι που δίνουν τις φωτοτυπίες με το... κιλό τόσο καθημερινά όσο και πριν τα Σαββατοκύριακα ή τις διακοπές Χριστουγέννων και Πάσχα.
Το ζήτημα, ωστόσο, είναι λυμένο με τις εγκυκλίους για τις κατ’ οίκον εργασίες, οι οποίες επαναλαμβάνονται στην έναρξη κάθε σχολικής χρονιάς. Εκεί δεν αναγράφεται μόνο ο χρόνος που πρέπει να αφιερώνουν οι μαθητές για τις εργασίες τους, αλλά δηλώνονται και οι προδιαγραφές τους, προκειμένου να είναι παιδαγωγικά ορθές, αποτελεσματικές και να συμφωνούν με τις προαναφερόμενες «ανάγκες της παιδικής ηλικίας». Το μόνο που λείπει βεβαίως είναι ο έλεγχος, με κάποιον τρόπο, στην ποσότητα και ποιότητά τους. Ήδη μερικοί συνάδελφοι σκοπεύουν να φορτώνουν τα παιδιά με δουλειά τις μέρες που θα ακολουθούν την «τσάντα στο σχολείο», παρόλο που το Υπουργείο, ευτυχώς, αναφέρει στην εγκύκλιό του ότι «σε καμία περίπτωση η υλοποίηση της δράσης δεν πρέπει να οδηγήσει σε μετάθεση των κατ’ οίκον εργασιών που συνήθως ανατίθενται το Σαββατοκύριακο στις άλλες μέρες της εβδομάδας».
Η «δράση» μοιάζει να είναι ο ορισμός του λαϊκισμού. Ξεκινά από ένα υπαρκτό και απεχθές πρόβλημα που δημιουργούν κάποιοι συνάδελφοι (την υπέρμετρη επιβάρυνση ακόμη και μαθητών της πρώτης τάξης με πολλές, ποιοτικά προβληματικές ή και με λάθη εργασίες) και καταλήγει σε μια γενίκευση που
δημιουργεί πολλά πρακτικά προβλήματα (άλλα μαθήματα και βιβλία την Παρασκευή, άλλα τη Δευτέρα),
αφήνει τους μαθητές (και τους γονείς τους) αβοήθητους τις άλλες μέρες, στο έλεος αυτής της κακής πρακτικής,
απαξιώνει την παιδαγωγική αξία της μελέτης για την εμπέδωση της γνώσης,
δημιουργεί νέες ισοπεδωτικές αντιδράσεις της κοινωνίας εναντίον μας: από τη μια η «δράση» χαιρετίζεται ως «Happy Fridays» (!), από την άλλη άρχισαν πάλι τα σχόλια για τους δασκάλους που θα «κάθονται» περισσότερο και θα εργάζονται «ακόμη λιγότερο».
Όλα αυτά ακούγονται προσβλητικά για όσους θεωρούμε ότι η δουλειά μας πρέπει να γίνεται στο σχολείο, που μετράμε τον χρόνο που θα χρειαστούν τα παιδιά για τη μελέτη τους και που ερχόμαστε σε αντιπαράθεση με γονείς που ζητούν πακέτα με φωτοτυπίες τις καθημερινές και πολύωρες εργασίες τα Σαββατοκύριακα, ανθρώπους που δεν είναι υποχρεωμένοι να γνωρίζουν παιδαγωγικά ζητήματα, αλλά και που σοκάρονται όταν τους εξηγούμε ότι τον υπόλοιπο χρόνο τα παιδιά πρέπει να παίζουν και να περνούν μαζί τους ποιοτικό χρόνο, εφόσον δεν είναι οι δάσκαλοί τους (δάσκαλο έχουν, χρειάζονται και γονιό).
Την ίδια στιγμή το πρόβλημα παραμένει: η ποσότητα και η ποιότητα των κατ’ οίκον εργασιών δεν αξιολογείται. Είναι γεγονός ότι δυο φορές που δούλεψα στο Ολοήμερο διαφορετικών σχολείων είδα... πράματα και θάματα καθώς μελετούσαν τα παιδιά, αλλά δε χρειάζεται να ανακαλύψουμε τον τροχό. Προτάσεις από ανθρώπους της εκπαίδευσης υπάρχουν (π.χ. εδώ), ενώ η εμπειρία άλλων χωρών είναι πάντοτε στη διάθεσή μας.
Σχολική τσάντα
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
▼ Διαβάστηκαν περισσότερο την τελευταία εβδομάδα
-
Της Μαρίας Κυριακοπούλου Ψυχολόγος, Msc στην Κοινωνική Ψυχολογία Από τη στιγμή που γεννιούνται, και μέχρι την ενηλικίωσή τους, τα παιδιά ...
-
Το όχι στη σωματική επαφή είναι δικαίωμα Μια ζεστή αγκαλιά είναι απόδειξη αγάπης, σου δίνει ζεστασιά και ασφάλεια. Όλοι μας έχουμε ανάγκη... -
Αφορισμοί Η λέξη «μητέρα» είναι ρήμα. Είναι αυτό που κάνεις, όχι απλώς αυτό που είσαι. — Ντόροθι Κάνφιλντ Φίσερ (Dorothy Canfie... -
Από τα λόγια των γονιών στον δάσκαλο «Δάσκαλε το κρέας δικό σου, τα κόκαλα δικά μου» έως σήμερα έχουμε διανύσει μεγάλη απόσταση. Όμως δεν μπ...
-
Από τη Λεξιμάθεια facebook.com/leximathia Εσείς θυμάστε τα καλοκαίρια της παιδικής σας ηλικίας; Τα παγωτά, τις βουτιές, τα παιχνίδια στη... -
Του Λ. Α. Βλαχόπουλου Σχολικός ψυχολόγος Όπως όλα τα συναισθήματα, έτσι και ο θυμός, όταν καταπιέζεται διογκώνεται. Ο διογκωμένος θυμός μ...
-
Από « Το χαμομηλάκι » Δεν μπορούμε ν’ αλλάξουμε το παρελθόν. Μπορούμε όμως ν’ αλλάξουμε το μέλλον! Λαμβάνοντας υπόψη τις τεράστιες ελλεί... -
Του Σάκη Ιωαννίδη Δημοσιογράφος Υπάρχει μια δραστηριότητα που πρέπει να παραμείνει ενεργή με κάθε κόστος. Δε μιλάμε για τα γήπεδα, τα εστ...
