Το καλύτερο δώρο για τα παιδιά

Της Μαρίας Γ. Σαράντη

Κλινική ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια, παιδοψυχολόγος

Τα Χριστούγεννα είναι η χαρακτηριστική γιορτή του χρόνου όπου τα δώρα είναι συνώνυμα με την ίδια τη λέξη. Το καλύτερο δώρο είναι αυτό που το ίδιο το παιδί λαχταρά, αυτό που θα ζητούσε από τον Άγιο Βασίλη! Μόνη προϋπόθεση: να είναι ηλικιακά κατάλληλο και να μπορούν οι γονείς να το παράσχουν οικονομικά.

Τα χρήσιμα δώρα, όπως ρούχα, έχουν αίγλη σε παιδιά στην εφηβεία που θέλουν να δημιουργήσουν μια εικόνα, ενώ σε ένα παιδί πέντε ετών ένα όμορφο παντελονάκι θα έχει μικρότερη σημασία. Ένα παιχνίδι που έχει ζητήσει επίμονα θα του πρόσφερε μεγαλύτερη ικανοποίηση και χαρά. Η αγορά χρήσιμων δώρων είναι ουσιαστική όταν το παιδί τα ζητάει. Χρήσιμο και ευχάριστο δώρο μπορεί να είναι ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής για το μεγαλύτερο παιδί της οικογένειας αλλά για το μικρότερο θα ήταν προτιμότερο κάτι άλλο, που θα μπορούσε να το ευχαριστηθεί.

Ας μην είναι κριτήριο η λογική του γονιού αλλά η επιθυμία του παιδιού. Τα δώρα προκαλούν συναισθήματα από την ώρα που θα τα λάβει ένα παιδί και θα χαρεί μέχρι την ώρα που θα τα φυλάξει ως αγαπημένη παιδική ανάμνηση.

Το καλύτερο δώρο

Πέρα και πάνω από όλα, το καλύτερο δώρο Χριστουγέννων είναι το κλίμα που επικρατεί στο σπίτι, το μοίρασμα των όμορφων συναισθημάτων παράλληλα με τα δώρα, οι καλές οικογενειακές σχέσεις, καθώς και η διάθεση.

Η μυρωδιά από το ψήσιμο των γλυκών, το οικογενειακά στολισμένο σπίτι, τα όμορφα παιχνίδια στο δέντρο, η χριστουγεννιάτικη μουσική, τα δώρα κάτω από το δέντρο που θα είναι έκπληξη, η χαρά των γονιών που είναι μαζί και μοιράζονται τρυφερές οικογενειακές στιγμές, οι συγγενείς και οι φίλοι που έρχονται με καλοσύνη και καλή διάθεση είναι οι παράγοντες βάσει των οποίων το παιδί θα εσωτερικεύσει τι είναι Χριστούγεννα και ο τρόπος με τον οποίο το ίδιο θα επαναλάβει την παράδοση στη δική του οικογένεια μεγαλώνοντας.

Η θαλπωρή, τα φωτάκια, τα γλυκά είναι το περιβάλλον όπου θα ενταχθεί το δώρο. Όλη η προετοιμασία για τις γιορτές είναι μια ιεροτελεστία. Ανήμερα τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά το γιορτινό τραπέζι, το άνοιγμα των δώρων, οι φίλοι και οι συγγενείς, οι φωτογραφίες, μα πάνω από όλα οι αγαπημένοι γονείς είναι ό,τι πιο όμορφο για τις γιορτές στη ζωή ενός παιδιού.

Το ουσιαστικότερο δώρο είναι η δημιουργία ζεστών και τρυφερών αναμνήσεων, η σύνδεση των Χριστουγέννων με συναισθήματα πληρότητας, αγάπης, οικογενειακής ασφάλειας. Το ζητούμενο είναι ο ήρεμος και χαρούμενος ψυχισμός των παιδιών. Η προϋπόθεση γι’ αυτό είναι οι ευχαριστημένοι από τον εαυτό τους και από τη σχέση με τον σύντροφό τους γονείς. Ψάχνοντας για χαρούμενα παιδιά, ουσιαστικά ψάχνουμε ευχαριστημένους από τη ζωή τους γονείς, γονείς που αγαπούν τα παιδιά τους, τον εαυτό τους, τον άνθρωπό τους.

Το καλύτερο δώρο για ένα παιδί είναι η χαρά των γονιών του, το σταθερό ψυχικά περιβάλλον, η ασφάλεια πως θα είναι δίπλα του να το αγαπούν, να το αποδέχονται και να το προστατεύουν ό,τι και να συμβεί, χωρίς κριτική αλλά με πολλή κατανόηση.

Παιχνίδι

ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία (18.12.2010)

Κακοποίηση είναι...

Από τη Συμβουλευτική Επιτροπή για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας στην Οικογένεια

1 Να χτυπάς και να πληγώνεις ένα παιδί, συχνά για δική σου εκτόνωση.

2 Να κακοποιείς ένα παιδί λεκτικά.

3 Να κοροϊδεύεις ένα παιδί.

4 Να καταρρακώνεις την αυτοπεποίθηση ενός παιδιού.

5 Να μην ακούς ένα παιδί.

6 Να μην παρέχεις κατάλληλη φροντίδα σε ένα παιδί στους τομείς φροντίδας, ένδυσης και διατροφής.

7 Να παραμελείς τις συναισθηματικές ανάγκες ενός παιδιού.

8 Να παραμελείς τις ιατροφαρμακευτικές ανάγκες ενός παιδιού.

9 Να παραμελείς τις εκπαιδευτικές ανάγκες ενός παιδιού.

1

0 Να αφήνεις ένα παιδί χωρίς επιτήρηση.

1

1 Να εκμεταλλεύεσαι ένα παιδί.

1

2 Να εκθέτεις ένα παιδί σε πορνογραφικό υλικό και πράξεις.

1

3 Να αγγίζεις ένα παιδί όταν αυτό δε θέλει να το αγγίζουν.

1

4 Να αναγκάζεις ένα παιδί να σε αγγίζει.

Δείτε στη συνέχεια

Κακοποίηση είναι... 1. Κακοποίηση: ούτε μία ούτε δύο 2. Μια κρυφή αλλά αποτελεσματική βία 3. Μια διαφορετική κακομεταχείριση

Κακοποίηση

ΠΗΓΗ: familyviolence.gov.cy

Αντιμετωπίζοντας τις διαφημίσεις

Από το Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών

Τα μικρά παιδιά σήμερα κυριολεκτικά «μεγαλώνουν με την τηλεόραση». Η «ηλεκτρονική μπέιμπι σίτερ» του 21ου αιώνα τούς παρουσιάζει, για να καταναλώσουν, μια πληθώρα προϊόντων. Οι μικροί τηλεθεατές, με τη σειρά τους, κάνουν τη δουλειά του διαφημιστή, προσπαθώντας να πείσουν γονείς και φίλους να αγοράσουν, να αγοράσουν, να αγοράσουν!

Οι διαφημιστές, φυσικά, προσπαθούν μέσω του παιδιού να φτάσουν στο πορτοφόλι των γονιών —και όχι μόνο. Οι τεχνικές του μάρκετινγκ προσπαθούν να δημιουργήσουν εφ’ όρου ζωής καταναλωτές από μικρή ηλικία. Άλλωστε, η διαφήμιση είναι μια επιστήμη που έχει κύριο σκοπό να χρησιμοποιεί τις αδυναμίες των ανθρώπων για να αυξήσει την κατανάλωση. Επιπλέον, παρουσιάζει μια ψευδή εικόνα της πραγματικότητας, η οποία δε γίνεται πάντα αντιληπτή από τα παιδιά.

Πραγματική επίθεση με διαφημιστικά μηνύματα γίνεται στα παιδιά κατά τις περιόδους των εορτών (κυρίως τα Χριστούγεννα). Τα ζωηρά χρώματα και τα ευτυχισμένα πρόσωπα που εμφανίζονται στις διαφημίσεις τα προσελκύουν, ακόμη κι αν τα διαφημιζόμενα προϊόντα είναι πολύ ακριβά και δεν ταιριάζουν στην ηλικία τους.

Η πληθώρα των παιδικών διαφημίσεων αφορά παιχνίδια και τροφές με υψηλό ποσοστό ζάχαρης, άλατος ή λιπαρών. Ερευνητές ισχυρίζονται ότι τα παιδιά δεν μπορούν να καταλάβουν τις τεχνικές της διαφήμισης έως την ηλικία των 10–12 χρόνων.

Γιατί η διαφήμιση είναι επιβλαβής για τα παιδιά

1. Υποδεικνύει λανθασμένες αξίες. Δίνει έμφαση σε τρόπους ζωής που βασίζονται στη στιγμιαία ευχαρίστηση και διαβρώνει την αληθινή αξία της προσπάθειας, της πειθαρχίας, του ενδιαφέροντος και της υπευθυνότητας.

2. Ενθαρρύνει τον παράλογο τρόπο σκέψης. Όταν βλέπουμε καθημερινά το παράλογο, απορρίπτουμε την ορθολογική, κριτική σκέψη.

3. Προτρέπει στην επιπολαιότητα. Ενθαρρύνει τις εγωιστικές τάσεις, ενδυναμώνοντας την επιθυμία για απόκτηση περισσότερων πραγμάτων.

4. Παρουσιάζει μια εσφαλμένη εικόνα των προσωπικών σχέσεων. Η εκμετάλλευση τόσο του γυναικείου όσο και του αντρικού σώματος συμβάλλει στην αυξανόμενη αποτυχία των προσωπικών σχέσεων. Δείχνοντας, π.χ., ότι η αγάπη εξαρτάται από κάποιο προϊόν (αποσμητικό, σαπούνι, οδοντόκρεμα κ.ά.), οδηγεί στην παραπληροφόρηση και στην επικίνδυνη απλοποίηση των σύνθετων διαπροσωπικών σχέσεων.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς

1 Να εξηγήσουν στα παιδιά τις χρησιμοποιούμενες διαφημιστικές μεθόδους: να φανερώσουν την επίδραση της μουσικής υπόκρουσης, κλείνοντας τελείως τον ήχο στην τηλεόραση· να δείξουν πώς ο ειδικός φωτισμός και τα κοντινά πλάνα υπερβάλλουν το μέγεθος και την εμφάνιση του προϊόντος (γι’ αυτό μερικά παιχνίδια δεν είναι τόσο λαμπερά ή τόσο μεγάλα όσο τα βλέπουμε στη διαφήμιση).

2 Να εξηγήσουν την ψυχολογία του μάρκετινγκ και τι επιδιώκει ο διαφημιστής με το μήνυμά του: Γιατί ένας όμορφος νέος, που οδηγεί σπορ αυτοκίνητο, φορά τζιν παντελόνι συγκεκριμένης ακριβής μάρκας; Γιατί ένα όμορφο κορίτσι, που φορά μπικίνι, διαφημίζει ένα πανάκριβο αυτοκίνητο;

3 Να εξηγήσουν πώς πρέπει να αντιλαμβάνεται ο καθένας μας τη φυσική έλξη, τη διασκέδαση, τη φιλία, και ότι οι διαφημιστές χρησιμοποιούν τις επιθυμίες αυτές για να πουλήσουν τα προϊόντα τους. Να διευκρινίσουν ότι αυτές οι επιθυμίες είναι φυσιολογικές, αλλά η εντύπωση που προσπαθούν να μας δημιουργήσουν οι διαφημιστές, ότι αγοράζοντας κάποιο προϊόν τις ικανοποιούμε, είναι εντελώς λανθασμένη.

4 Να δείξουν στα παιδιά την αληθινή σημασία των λέξεων. Τα παιδιά έχουν την τάση να πιστεύουν ό,τι βλέπουν: μια μάρκα προϊόντος είναι «η καλύτερη», «η γλυκύτερη», «η ταχύτερη»... Θα πρέπει να τους δώσουν να καταλάβουν τις πραγματικές διαστάσεις των λέξεων χωρίς υπερβολές.

5 Να μην παρασύρονται από την επιμονή των παιδιών να αγοράσουν αυτό ή εκείνο το προϊόν, αν πιστεύουν ότι δε θα ωφελήσει πραγματικά τις ανάγκες τους.

Το ζήτημα «παιδιά και διαφήμιση» πρέπει να αντιμετωπιστεί ως ένα ζήτημα ηθικής. Τα παιδιά δεν αποτελούν ένα ώριμο τμήμα της αγοράς. Είναι οι πιο άπειροι απ’ όλους τους καταναλωτές, διαθέτουν ελάχιστα και ζητούν τα περισσότερα. Είναι οι πιο κατάλληλοι για να επηρεαστούν. Άρα, τα παιδιά θα πρέπει να αναγνωριστούν ως ειδική κατηγορία ανθρώπων με δικαιώματα και όχι ως μικροί ενήλικοι.

Για τους λόγους αυτούς η ελληνική νομοθεσία απαγορεύει τη μετάδοση διαφημίσεων που απευθύνονται σε παιδιά από 07:00 μέχρι 22:00, ώστε να προστατεύονται.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. καλεί τους καταναλωτές να καταγγέλλουν στο τηλέφωνο 2310233333 περιπτώσεις παραβίασης της παραπάνω νομοθεσίας, καθώς και περιπτώσεις παιδικών διαφημίσεων οι οποίες «ξεφεύγουν» από τα όρια.

Αποφεύγοντας τις τηλεοπτικές παγίδες 1. Αντιμετωπίζοντας την τηλεόραση 2. Αντιμετωπίζοντας τις διαφημίσεις 3. Παιδιά και δελτία ειδήσεων

Καταναλωτική Αγωγή

ΠΗΓΗ: Καταναλωτικά Βήματα (12/2004)

Για ασφαλή πλοήγηση στο διαδίκτυο

Από «Το χαμόγελο του παιδιού»

1 Επιδιώξτε η πλοήγηση στο διαδίκτυο να γίνει οικογενειακή δραστηριότητα.

2 Τοποθετήστε τον Η/Υ σε ένα κεντρικό σημείο του σπιτιού —όχι στο παιδικό δωμάτιο.

3 Συζητήστε με το παιδί τι μπορεί και τι δεν μπορεί να κάνει στο διαδίκτυο. Να είστε λογικοί σε αυτό, προσπαθώντας να καταλάβετε τις ανάγκες, τα ενδιαφέροντα και την περιέργειά του. Τονίστε τους κινδύνους περιήγησης στο διαδίκτυο, ώστε να μπορέσει να τους αντιληφθεί.

4 Ορίστε λογικά χρονικά περιθώρια χρήσης του διαδικτύου, προσπαθώντας να αντισταθμίζεται ο χρόνος που περνά το παιδί εκεί με τον χρόνο που διαθέτει στις σχολικές υποχρεώσεις, καθώς και σε δραστηριότητες αθλητικού και ψυχαγωγικού χαρακτήρα.

5 Περιστασιακά ελέγχετε τις ιστοσελίδες στις οποίες έχει περιηγηθεί.

6 Να έχετε στο μυαλό σας το ενδεχόμενο ότι το παιδί μπορεί να έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο από σπίτια φίλων, βιβλιοθήκες, ίντερνετ καφέ, ακόμη και από το σχολείο του.

7 Να το ενθαρρύνετε να μοιράζεται μαζί σας προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίσει κατά την περιήγησή του στο διαδίκτυο.

8 Ανακαλύψτε ιστότοπους με ενημερωτικό, εκπαιδευτικό και ψυχαγωγικό περιεχόμενο, που ανταποκρίνονται στην ηλικία του παιδιού.

9 Αν το παιδί ανήκει στην ηλικιακή ομάδα 5–8 ετών, καλό θα ήταν να το συντροφεύετε στην πλοήγησή του.

1

0 Αν ασχολείται με δραστηριότητες του διαδικτύου που σας φαίνονται ακατάλληλες, συζητήστε μαζί του προτείνοντας εναλλακτικές λύσεις. Η απαγόρευση είναι συχνά η χειρότερη λύση.

Σύντομες συμβουλές για ασφαλές διαδίκτυο 1. Για ασφαλή πλοήγηση στο διαδίκτυο 2. Ασφάλεια στο διαδίκτυο 3. Ασφαλής χρήση του διαδικτύου

ΠΗΓΗ: hamogelo.gr (28.06.2011)
ΕΙΚΟΝΑ: itsybitsy.ro

Ορθή επιλογή και χρήση της σχολικής τσάντας

Τα παιδιά χρησιμοποιούν την τσάντα κάθε μέρα μεταφέροντας βιβλία, τετράδια, κασετίνες και άλλα πράγματα για το σχολείο τους. Το βάρος της αυξάνεται εύκολα και, εάν δε δοθεί προσοχή στην επιλογή και χρήση της, καραδοκεί ο κίνδυνος για σοβαρά προβλήματα στα παιδιά. Είναι δυνατόν να δημιουργηθούν βλάβες στους μυς και στις αρθρώσεις (που οδηγούν σε σοβαρούς πόνους στην πλάτη), στη μέση, στον λαιμό, στους ώμους, στη σπονδυλική στήλη και στη στάση του σώματός τους.

Τα προβλήματα

1 Όσο πιο βαριά είναι η σχολική τσάντα τόσο πιο πολύ κινδυνεύουν να έχουν πόνους στην πλάτη.

2 Η μεταφορά από τα παιδιά φορτίου που είναι δυσανάλογο για το σώμα και την ηλικία τους είναι αιτία πόνων και σκολίωσης ή κύφωσης λόγω επιβάρυνσης της σπονδυλικής τους στήλης. Τα προβλήματα που δημιουργούνται μπορεί να ταλαιπωρούν το παιδί όταν θα είναι ενήλικος.

3 Οι πόνοι και η σκολίωση της σπονδυλικής στήλης επηρεάζουν τη σωματική διαμόρφωση των παιδιών, που βρίσκονται στην ευαίσθητη περίοδο διάπλασής τους, μειώνουν τις δραστηριότητες και την ποιότητα της ζωής τους.

4 25% των παιδιών παραπονιούνται για πόνους στην πλάτη τους. 25% των παιδιών μπορεί να μειώνουν τις δραστηριότητές τους λόγω αυτών των πόνων και μέχρι 10% μπορεί να παίρνουν φάρμακα για να τους αντιμετωπίσουν.

Τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει η σχολική τσάντα

1 Πρέπει να υπάρχουν δύο ιμάντες, φαρδιοί και με βάτες, για τους ώμους και όχι μόνο ένας που περνά διαγώνια μπροστά από το σώμα του παιδιού.

2 Στο πίσω μέρος (εκείνο που έρχεται σε επαφή με την πλάτη του παιδιού) η ύπαρξη φαρδιάς βάτας κάνει τις τσάντες να είναι πιο αναπαυτικές και προστατεύει από αιχμηρά αντικείμενα.

3 Ο ιμάντας που περνά από τη μέση του παιδιού επιτρέπει καλύτερη πρόσδεση της τσάντας στο σώμα του και καλύτερη κατανομή του βάρους της.

4 Η ίδια η τσάντα δεν επιτρέπεται να είναι βαριά. Δεν πρέπει να ζυγίζει περισσότερο από το 10% του βάρους του παιδιού.

5 Οι σχολικές τσάντες με ρόδες είναι πολύ καλή επιλογή, διότι επιτρέπουν στα παιδιά να μην τις φορτώνονται.

Πώς να τη χρησιμοποιεί το παιδί

1 Τα παιδιά πρέπει να τοποθετούν και τους δύο ιμάντες στους ώμους και όχι μόνο τον ένα. Όταν μεταφέρουν την τσάντα με μόνο έναν ιμάντα, καταπονούν τους μυς και βλάπτουν τη σπονδυλική τους στήλη.

2 Οι ιμάντες πρέπει να είναι καλά τραβηγμένοι, για να κρατούν την τσάντα κοντά στο σώμα του παιδιού. Η τσάντα πρέπει να βρίσκεται περίπου 5 εκατοστά πάνω από τη μέση του.

3 Το περιεχόμενο της τσάντας πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ελαφρύ. Τα αντικείμενα που δεν είναι εντελώς απαραίτητα να αφαιρούνται.

4 Πρέπει να χρησιμοποιούνται όλα τα μέρη της τσάντας. Η κατανομή των βιβλίων σε αυτή να γίνεται ομοιόμορφα, για να υπάρχει ισοζυγισμένη κατανομή του βάρους. Τα πιο βαριά αντικείμενα να είναι στο κέντρο της πλάτης του παιδιού.

5 Τα ατομικά ερμάρια στο σχολείο βοηθούν. Εάν το παιδί φοιτά σε σχολείο που υπάρχουν ατομικά ερμάρια, θα μπορούσε ορισμένα βιβλία να τα έχει διπλά, στο σχολείο και στο σπίτι, για να αποφεύγεται η μεταφορά τους.

6 Όταν τα παιδιά πρέπει να σκύψουν για να μεταφέρουν ή να σηκώσουν μια βαριά τσάντα, να το κάνουν λυγίζοντας και τα δύο γόνατα και όχι κάμπτοντας τη μέση τους.

7 Οι ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών της πλάτης βοηθούν τα παιδιά να μεταφέρουν καλύτερα το βάρος. Οι παιδίατροι ή άλλοι ειδικοί μπορούν να δώσουν σχετικές συμβουλές.

Οι γονείς, επιπλέον, μπορούν...

1 Να ρωτούν τα παιδιά τους αν αισθάνονται πόνο ή άλλες ενοχλήσεις εξαιτίας του βάρους.

2 Να μην παραβλέπουν παράπονα των παιδιών για πόνους στην πλάτη. Είναι καλό να ζητούν τη συμβουλή του παιδιάτρου τους.

3 Να μιλούν με τους δασκάλους και τη διεύθυνση του σχολείου για τρόπους ελάφρυνσης της τσάντας. Η χρήση ατομικών ερμαρίων στο σχολείο θα ήταν δυνατό να συμβάλει στην επίλυση του προβλήματος.

4 Να ανταλλάσσουν απόψεις με άλλους γονείς και να αναλαμβάνουν κοινές δράσεις.

Σχολική τσάντα

ΠΗΓΗ: medlook.net / Laiki Cyprialife

Οφέλη από τη συμβίωση με κατοικίδια

Της Δώρας Παπαγεωργίου

Κλινική ψυχολόγος

Η σχέση του ανθρώπου με τα κατοικίδια ζώα συντροφιάς ξεκίνησε εδώ και πάρα πολλά χρόνια, όταν άρχισε η εξημέρωσή τους. Τα παιδιά τα αγαπούν ιδιαίτερα. Τα κίνητρά τους για απόκτηση ενός ζώου πιθανόν να είναι η παρέα και το παιχνίδι, όμως τα οφέλη από αυτήν τη συμβίωση είναι πολλαπλά σε ψυχοκοινωνικό επίπεδο.



Μέσω των κατοικίδιων καλλιεργούνται στα παιδιά οι αξίες του ανθρωπισμού, της οικολογικής συνείδησης, της ηθικής ευθύνης του αλτρουισμού. Έχουν την ευκαιρία για μάθηση, για ανάπτυξη της συναισθηματικής τους νοημοσύνης, για ανάπτυξη του αισθήματος της ευθύνης και για περισσότερη σωματική άσκηση. Επίσης, έχει παρατηρηθεί ότι έχουν περισσότερη αυτοπεποίθηση και αισθήματα κοινωνικής ευθύνης.

Μερικά οφέλη

1 Τα παιδιά αποκτούν συναισθηματική υποστήριξη και αίσθημα ασφάλειας. Σε σχετική μελέτη βρέθηκε ότι τα βρέφη και τα νήπια που μεγαλώνουν με ζώο συντροφιάς δε γλείφουν τον αντίχειρά τους, κλασικό παράδειγμα συναισθηματικής ανασφάλειας.

2 Μέσω της φροντίδας του ζώου αναπτύσσεται η υπευθυνότητα, η φροντίδα για τους άλλους και η αίσθηση ικανότητας. Το παιδί νιώθει χρήσιμο. Η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμησή του ενδυναμώνονται.

3 Το παιδί που μεγαλώνει με κατοικίδια έχει τη δυνατότητα να μάθει εμπειρικά για τον κύκλο της ζωής (αναπαραγωγή, γέννηση, γηρατειά, ασθένεια, θάνατος). Κατανοεί βιωματικά τις αναλογίες της ανθρώπινης ζωής και της ζωής των ζώων, αποκτώντας μια καλύτερη επαφή με τη δική του φύση και τις υπαρξιακές της διαστάσεις.

4 Για πολλές ψυχολογικές θεωρίες η βιωματική μέθοδος γνώσης, η εμπειρία, ενισχύει ουσιαστικά το άτομο. Αυτά τα παιδιά αντιμετωπίζουν τη ζωή πιο ρεαλιστικά και αντιμετωπίζουν πιο εύκολα τις διάφορες απώλειες.

5 Τα ζώα συντροφεύουν τον άνθρωπο στη μοναξιά του. Σύμφωνα με στοιχεία επιστημονικών μελετών, η θεραπευτική συμβολή των ζώων συντροφιάς σε παιδιά με προβλήματα νοσολογικά, συναισθηματικά και συμπεριφοράς είναι ανεκτίμητη.

6 Τα παιδιά διδάσκονται για τα συναισθήματα των άλλων και για τα δικά τους μέσα από την αλληλεπίδραση. Ένα βασικό χαρακτηριστικό της συναισθηματικής νοημοσύνης σύμφωνα με τον Goleman είναι η «ενσυναίσθηση», δηλαδή η ικανότητα του ατόμου να αντιλαμβάνεται και να κατανοεί τα συναισθήματα του άλλου. Ο σκύλος, επειδή είναι ένα ζώο πολύ επικοινωνιακό, προσφέρει μια εξαιρετική ευκαιρία για την ανάπτυξη αυτής της ικανότητας.

7 Η παιδική ωμότητα απέναντι στα ζώα προμηνύει ενήλικη επιθετικότητα και εγκληματικότητα. Ένα από τα χειρότερα πράγματα που μπορεί να συμβούν σε ένα παιδί σε σχέση με τη μετέπειτα ενήλικη ζωή του είναι να βασανίσει ή να σκοτώσει ένα ζώο και να μην υποστεί τις συνέπειες. Μαθαίνοντας από νωρίς στο παιδί τον σεβασμό προς τα ζώα, του προσφέρουμε ένα πολύτιμο εφόδιο για έναν σωστό τρόπο συμπεριφοράς ενάντια στη βία.

Ο ρόλος των γονιών

Οι γονείς διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην επιτυχία αυτής της διαδικασίας. Πριν την απόφαση για απόκτηση ενός ζώου στο σπίτι, θα πρέπει να λάβουν υπόψη

• την επιλογή του ζώου,
• την προστασία των παιδιών από τις μολύνσεις που πιθανόν να υποστούν,
• την ηλικία των παιδιών,
• τον χώρο που διαθέτουν, καθώς και
• την προθυμία και συμμετοχή των ίδιων στη φροντίδα των ζώων.

Κατοικίδια

ΠΗΓΗ: paidiatros.com
ΕΙΚΟΝΑ: creaturesinfo.com

Οδηγός για την παιδική τηλοψία

Κλείστε την τηλεόραση και ανοίξτε τη γνώση! Αυτή είναι σε γενικές γραμμές η σύσταση για τους γονείς από πρόσφατη έρευνα του δόκτορα Δημήτρη Χρηστάκη, διευθυντή του Κέντρου Παιδικής Υγείας, Συμπεριφοράς και Ανάπτυξης στο Ινστιτούτο Παιδικών Ερευνών του Σιάτλ και καθηγητή στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον.

Όταν η τηλεόραση είναι ανοιχτή, έστω και ως υπόβαθρο στο οικιακό περιβάλλον, είναι σαν να ράβεται το στόμα των γονέων και των παιδιών. Αποτέλεσμα; «Προβλήματα στην πρόοδο του γλωσσικού αισθητηρίου, που επηρεάζουν ακόμη και την ανάπτυξη του εγκεφάλου», μας λέει ο δόκτωρ Χρηστάκης, αναπτύσσοντας ένα σενάριο οικιακού τρόμου.

Η έρευνα διεξήχθη από τον Ιανουάριο ώς τον Ιούνιο του 2006 και συμμετείχαν 329 πιτσιρίκια από 2 μηνών έως 4 ετών. Με ένα ειδικό γκατζετάκι που φόραγαν στα ρούχα τους καταμετρήθηκαν οι λέξεις τόσο των ίδιων όσο και των γονιών τους, είτε με κλειστή είτε με ανοιχτή την τηλεόραση.

«Κανονικά οι ενήλικοι χρησιμοποιούν περίπου 941 λέξεις την ώρα», συνεχίζει ο δόκτωρ Χρηστάκης. «Στη μελέτη μας καταγράψαμε από 500 έως 900 λέξεις λιγότερες ανά ώρα εκ μέρους τους όταν η τηλεόραση ήταν ανοιχτή. Είναι, δηλαδή, σαν να βουλώνουν εντελώς το στόμα τους οι μεγάλοι!»

Μάλιστα! Αλλά θα μπορούσε κανείς να αντιτάξει ότι όσα δε λένε οι γονείς τα λένε οι ήρωες της τηλεόρασης, που στις περισσότερες των περιπτώσεων δε βάζουν γλώσσα μέσα. «Δεν αξίζουν τίποτε οι λέξεις της TV», απαντά ο δόκτωρ Χρηστάκης. «Ακόμη και αν βιντεοσκοπήσει κανείς έναν γονέα και ρίξει το βίντεο στην τηλεόραση, πάλι το παιδί θα μάθει πολύ λιγότερα από το αν υπήρχε ζωντανή παρουσία του πατέρα του ή της μητέρας του».

Η τηλεόραση όχι μόνο δεν μπορεί να αναπληρώσει τους γονείς, αλλά περιορίζει δραστικά τις συζητήσεις μέσα στο σπίτι: Κάθε ώρα μπροστά στην τηλεόραση «σημαίνει μείον 770 λέξεις για τα παιδιά, και σε αυτή την ηλικία τέτοιου είδους απώλειες μπορούν να αποβούν καθοριστικές για το μέλλον».

Οι εντολές του δόκτορα Χρηστάκη για την παιδική τηλοψία

Μωρά

• Αποφύγετε την τηλεόραση για τα παιδιά κάτω των 2 ετών. Επιλέξτε αντ’ αυτής δραστηριότητες που ενισχύουν τα γλωσσικά αισθητήρια, όπως είναι η κουβέντα, το διάβασμα, το τραγούδι και η μουσική.

Παιδιά άνω των 2 ετών

• Εφόσον επιτρέψετε την TV, επιλέξτε τα σωστά προγράμματα. Μην εμπιστεύεστε αναπόδεικτους ισχυρισμούς ότι κάποιες εκπομπές ή κάποια DVD έχουν «εκπαιδευτικό» χαρακτήρα. Ακόμη και τα «ειδικά φτιαγμένα» καρτούν μπορεί να είναι βίαια.
• Η καθημερινή παρακολούθηση δεν πρέπει να ξεπερνάει τις δύο ώρες.
• Κατά τη διάρκεια των γευμάτων η TV πρέπει να παραμένει στο off.
• Οργανώστε «μέρες άνευ μίντια», με άλλου είδους δραστηριότητες.
• Μη χαρίζετε στο παιδί επιπλέον ώρα μπροστά στην τηλεόραση ως ανταμοιβή.
• Όταν δε βλέπετε κάποιο συγκεκριμένο πρόγραμμα, κλείστε την TV. Μην την αφήνετε να λειτουργεί ως υπόβαθρο.
• Δείτε τηλεόραση παρέα με το παιδί σας. Μιλήστε μαζί του για όσα βλέπετε.
• Οι δέκτες μακριά από την κρεβατοκάμαρα.

Τηλεόραση

ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία (08.11.2009) / Χρήστος Ξανθάκης

Τα παιδιά που δεν αγαπάμε

Του Διονύση Βενιεράτου

Αναπληρωτής καθηγητής Ιατρικής

«Τα παιδιά είναι ό,τι πολυτιμότερο έχουμε: το μέλλον και η ελπίδα της κοινωνίας και αξίζουν όλη την αγάπη και τη φροντίδα μας»· «Οι δαπάνες για την Παιδεία αποτελούν την καλύτερη επένδυση»...

Αυτές οι κοινότοπες και ανούσιες μεγαλοστομίες έρχονται σε κραυγαλέα αντίθεση με την πραγματικότητα που βιώνουν τα ίδια τα παιδιά, που τις ακούνε πλέον «βερεσέ». Το ότι εξεγείρονται είναι μια ένδειξη ότι δεν τα αποβλακώσαμε εντελώς. Όταν πάλι εξεγείρονται με λάθος τρόπο (ανόητες «καταλήψεις» και καταστροφές), είναι απόδειξη ότι δεν τους μάθαμε πώς να αντιδρούν εποικοδομητικά.

Όταν το παιδί γεννηθεί, φροντίζουμε στοιχειωδώς για την υγεία του αλλά ανεπαρκώς για την πνευματική του ανάπτυξη, εγκαταλείποντάς το στο έλεος τηλεοπτικών υποπροϊόντων, εις βάρος της πραγματικής επικοινωνίας μαζί του και ενθάρρυνσης της (καθοριστικής σημασίας) παιδικής περιέργειας για γνώση.

Στο σχολείο, με ευθύνη των αναρμόδιων «αρμοδίων» του υπουργείου Παιδείας και ανεκπαίδευτων εκπαιδευτικών, παιδιά και οικογένειες εξουθενώνονται σε ατέλειωτη καταναγκαστική, άχαρη και ανούσια «πνευματική» εργασία, στην οποία τα παιδιά «μαθαίνουν» πολλά για την επόμενη μέρα, για να τα ξεχάσουν αμέσως τη μεθεπόμενη. Οι βασικές γνώσεις χάνονται στον ωκεανό τής μη αφομοιώσιμης άχρηστης πληροφορίας.

Επιπλέον, το σχολείο δε διαπαιδαγωγεί, δε διαπλάθει έντιμους χαρακτήρες, σωστούς πολίτες, άτομα με υγιή κοινωνικότητα. Ούτε μαθαίνει στα παιδιά να αποφεύγουν τους υπαρκτούς κινδύνους της σύγχρονης κοινωνίας: τα τροχαία, τα ναρκωτικά, τον χουλιγκανισμό. Καταφέρνει όμως να τα κάνει να περιφρονούν ό,τι ωραίο προσφέρει η κοινωνία (γνήσια τέχνη, επιστημονική γνώση) και να μισήσουν το βιβλίο. Και φυσικά το ίδιο το σχολείο.

Τα παιδιά και οι έφηβοι εργάζονται απάνθρωπα σκληρά για το απόλυτο τίποτε. Οι κατά τεκμήριο καλύτεροι πρώην μαθητές, και νυν φοιτητές της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, αγνοούν τι είναι θερμότητα, τι είναι η φωτιά, τι είναι τα σύννεφα, γιατί ο ουρανός είναι γαλάζιος κ.ο.κ. Απορίες που διατύπωναν ως νήπια δεν κατάφεραν να λύσουν ούτε ως φοιτητές μετά από ατέλειωτες ώρες μελέτης και φροντιστηρίων. Αγνοούν στοιχειώδεις γνώσεις ανατομίας, φυσιολογίας, νοσολογίας, νομικής, φιλοσοφίας, ιστορίας. Δεν αφομοιώνουν αποτελεσματικά τα επιστημονικά δεδομένα, διότι έχουν μάθει μόνο να αποστηθίζουν.

Εκπαίδευση

ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία (10.12.2009)

Για τη σωστή διατροφή των παιδιών

Του Πωλ Φαρατζιάν

Κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος, επιστημονικός συνεργάτης Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Το τι τρώνε τα παιδιά είναι μια μεγάλη περιπέτεια. Μεγαλύτερη όμως είναι το τι θέλουν να τρώνε και με ποια κριτήρια διαμορφώνουν τις γαστρονομικές τους προτιμήσεις. Φυσικά, η ευθύνη των γονιών μοιάζει με τους συμβολισμούς των βιταμινών που πρέπει να παίρνουν τα παιδιά: ξεκινά από το Α και σταματά στο Ω...

Τα παιδιά πρέπει να υιοθετήσουν υγιεινές και ισορροπημένες διατροφικές συνήθειες. Η επιστροφή των οικογενειακών γευμάτων αποτελεί αντίδοτο που βοηθά τις αρχές των παιδιών γύρω από τη διατροφή, διότι λειτουργούν ως ασπίδα κατά της παιδικής παχυσαρκίας.

Μια από τις σημαντικότερες επιδράσεις σε ένα παιδί ή έφηβο είναι αυτή του γονέα. Οι γονείς μεταφέρουν με το παράδειγμά τους συμπεριφορές σε θέματα διατροφής και οφείλουν να προσφέρουν στο παιδί ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο, χρησιμοποιώντας τη μεγάλη επιρροή που ασκούν σε αυτό. Η ευθύνη τους δεν περιορίζεται στην υγιεινή και την ασφάλεια του φαγητού, αλλά συμπεριλαμβάνει την ποικιλία, την ποσότητα, το ωράριο των γευμάτων και πολύ περισσότερο την ατμόσφαιρα που υπάρχει γύρω από το τραπέζι και το γεύμα. Είναι λογικό ότι όταν τα παιδιά γευματίζουν οικογενειακά, οι γονείς μπορούν ευκολότερα να ελέγξουν την ποιότητα και την ποσότητα των τροφών.

Ο δεκάλογος για τη σωστή διατροφή των παιδιών

1 Καταναλώστε φρούτα, λαχανικά και τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες με τα γεύματα ή στα σνακ σας. Προκαλέστε τα παιδιά να σας μιμηθούν.

2 Ψωνίστε φαγητό και τρόφιμα μαζί τους και εξηγήστε την προέλευση κάθε τροφίμου.

3 Γίνετε δημιουργικοί στην κουζίνα και «χρίστε» τα παιδιά βοηθούς μαγείρους. Ετοιμάστε ένα φαγητό με 30% λιγότερες θερμίδες συγκριτικά με το έτοιμο.

4 Ανταμείψτε τα παιδιά για τη συμβολή τους στην κουζίνα και τις επιτυχίες τους.

5 Επιδιώξτε τα οικογενειακά γεύματα, φροντίζοντας το κλίμα γύρω από το τραπέζι να είναι ευχάριστο.

6 Προγραμματίστε το εβδομαδιαίο μενού της οικογένειας με ποικιλία τροφών, προκειμένου τα παιδιά να εξοικειώνονται με διαφορετικές γεύσεις.

7 Περιορίστε τον χρόνο παρακολούθησης τηλεόρασης. Η χρήση της να μη γίνεται για περισσότερες από 2 ώρες την ημέρα. Επίσης αποφύγετε το οικογενειακό γεύμα να γίνεται με αναμμένη τηλεόραση.

8 Να είστε σωματικά ενεργοί. Ενθαρρύνετε τη φυσική δραστηριότητα. Περπατήστε, τρέξτε και παίξτε μαζί με τα παιδιά, αντί να κάθεστε στο περιθώριο.

9 Γίνετε ένα καλό υγιεινό πρότυπο. Σερβίρετε φαγητά που αρέσουν στα παιδιά και δοκιμάστε νέες γεύσεις όταν είναι πολύ πεινασμένα.

1

0 Εμπιστευτείτε το ένστικτο της πείνας του παιδιού. Μην επιμένετε να τελειώσει το πιάτο εάν δεν το επιθυμεί. Διδάξτε του να σερβίρεται μόνο του, βάζοντας τη σωστή ποσότητα φαγητού.

Διατροφή

ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία (31.12.2009) / Μαίρη Πίνη

Αποφεύγοντας τις τηλεοπτικές παγίδες

Το να απαγορεύσει κανείς σήμερα στα παιδιά να βλέπουν τηλεόραση θα ήταν, εκτός από απάνθρωπο και αντικοινωνικό, πρακτικά αδύνατο. Εξάλλου, δεν είναι πάντα αρνητική η περιορισμένη και ελεγχόμενη χρήση αυτής της σύγχρονης εκδοχής της «μηχανής των θαυμάτων». Για παράδειγμα, ενώ η τηλεόραση δε βοηθά καθόλου ένα τρίχρονο παιδί να αναπτύξει τις γλωσσικές του ικανότητες, για ένα παιδί επτά ή οκτώ χρόνων μπορεί τα κατάλληλα προγράμματα να αποδειχτούν εξαιρετικά ωφέλιμα.

Μερικά τηλεοπτικά προγράμματα είναι όντως εξαιρετικά, φτιαγμένα από ανθρώπους που γνωρίζουν τις ιδιαίτερες ανάγκες των παιδιών σε κάθε ηλικία, αν και, ομολογουμένως, αυτό συμβαίνει σπανιότατα. Σε κάθε περίπτωση, είναι σοβαρή απερισκεψία, αν όχι ασυγχώρητη ελαφρότητα, το να επιτρέπουμε στα παιδιά να βλέπουν σχεδόν τα πάντα. Δεδομένου μάλιστα ότι γνωρίζουμε ελάχιστα για τους μηχανισμούς εσωτερίκευσης και επεξεργασίας ενός φαινομενικά «αθώου» ή «διασκεδαστικού» θεάματος, καλό θα ήταν να ελέγχουμε πάντα τι ακριβώς βλέπουν.

Ωστόσο, τα συνήθη σφάλματα που οι ειδικοί συνιστούν στους γονείς να αποφεύγουν είναι τα παρακάτω:

1 Σε καμία περίπτωση δε θα πρέπει να επιτρέπεται στα παιδιά να βλέπουν τηλεόραση πριν φύγουν για το σχολείο. Η τηλεόραση δημιουργεί ψυχική ένταση και τα αναστατώνει, γεγονός που τα καθιστά αρνητικά στη σχολική μαθησιακή διαδικασία.

2 Ποτέ να μην ανοίγει η τηλεόραση στη διάρκεια της ημέρας αν δεν υπάρχει κάποιο ενδιαφέρον πρόγραμμα. Οι ήχοι και οι εικόνες που έρχονται από την οθόνη είναι ένα συνεχές κάλεσμα που τραβά την προσοχή των παιδιών και δεν τους επιτρέπει να συγκεντρωθούν σε αυτό που κάνουν.

3 Μην έχετε πολλές τηλεοπτικές συσκευές στο σπίτι —και οπωσδήποτε ποτέ στα παιδικά δωμάτια. Όποτε είναι ανοιχτή η τηλεόραση μονοπωλεί το ενδιαφέρον όλων, δεν μπορούμε ούτε να συζητήσουμε ούτε να ακούσουμε τον άλλο. Όσο για την τηλεόραση στο παιδικό δωμάτιο, αυτό απλά θα πρέπει να θεωρείται έγκλημα!

4 Μην επιτρέπετε ποτέ στη γυναίκα που φυλάει το παιδί όταν λείπετε να βλέπει τηλεόραση μαζί του.

5 Μην υποχωρείτε ποτέ, όσες πιέσεις κι αν δέχεστε από το παιδί για να δει κάτι που θεωρείτε ότι είναι ακατάλληλο. Δυστυχώς, πρέπει με κάθε τρόπο να γίνει σαφές ότι εσείς αποφασίζετε για το τι μπορεί να βλέπει και τι όχι.

6 Ποτέ μην αφήνετε για μεγάλο χρονικό διάστημα ένα παιδί μόνο του μπροστά στην τηλεόραση.

Όπως ακριβώς η απεξάρτηση από τα ναρκωτικά ή το τσιγάρο είναι πάντα μια πολύ επώδυνη και χρονοβόρα διαδικασία, η σταδιακή απεξάρτηση από την τηλεόραση θα μπορούσε να αρχίσει συμφωνώντας εκ των προτέρων ότι δύο ημέρες την εβδομάδα η τηλεόραση θα μένει πάντα κλειστή!

Δείτε στη συνέχεια

Αποφεύγοντας τις τηλεοπτικές παγίδες 1. Αντιμετωπίζοντας την τηλεόραση 2. Αντιμετωπίζοντας τις διαφημίσεις 3. Παιδιά και δελτία ειδήσεων

Τηλεόραση

ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία (28.06.2008) / Σπύρος Μανουσέλης

Για να μην έχουν το πάνω χέρι

Σύμφωνα με μια πολύ πρόσφατη στατιστική έρευνα, κάθε παιδάκι που γεννιέται το περιμένουν εννέα ενήλικοι. Γοητευμένοι από τη φρεσκάδα του, τη χαρά της ζωής και πρόθυμοι, λιγότερο ή περισσότερο συνειδητά, να προσφέρουν ως αντάλλαγμα για το ελιξίριο της νιότης που διαθέτει το μικρό ενδοτικότητα, ελαστικούς κανόνες και συνενοχή. Με δυο λόγια, τα παιδιά σήμερα είναι προικισμένα με μια δύναμη μαγική που δεν υπήρχε σε εποχές με λιγότερη υπογεννητικότητα.

Μπορούν να υποχρεώσουν το περιβάλλον τους και, κυρίως, την οικογένειά τους να προσαρμοστεί στις ανάγκες τους, ενώ επί εκατομμύρια χρόνια τα παιδιά ήταν εκείνα που προσαρμόζονταν στους ήδη καθιερωμένους κανόνες. Είναι όμως πράγματι πιο ευτυχισμένα αυτά τα παντοδύναμα παιδιά, στα οποία προσφέρονται τα πάντα και στα οποία οφείλονται τα πάντα; Και πώς μπορούν κάποιοι γονείς που αρνούνται μεν την αυταρχικότητα, αλλά δε συμφωνούν και με την υπερβολική ενδοτικότητα, να αποφεύγουν καθημερινά τις παγίδες που τους στήνουν τα παιδιά και να κάνουν σωστά το έργο τους;

Σύμφωνα με την άποψη των ψυχολόγων και των ψυχοθεραπευτών-συμβούλων οικογένειας, ένα ανυπάκουο παιδί που θέλει να γίνεται πάντα το δικό του, το οποίο με το καλό ή με το κακό καταφέρνει να παίρνει αυτό που θέλει, δυσκολεύεται να δημιουργήσει σχέσεις με τους συνομηλίκους του, γιατί θέλει πάντα να νικάει. Έτσι, έχει πάντα προβλήματα στα σπορ ή στα ομαδικά παιχνίδια. Καμιά φορά παρουσιάζει δυσκολίες ακόμη και στη μάθηση. Δεν έχει την επιθυμία να μαθαίνει γιατί θεωρεί ότι τα ξέρει όλα —κι αν δεν τα ξέρει, δεν πειράζει.

Ασφαλώς τα πράγματα ξεκίνησαν πολύ πριν το παιδί κλείσει τα τρία. Για να γίνει αυτό που είναι, θα πρέπει να βρήκε πρόσφορο έδαφος στο σπίτι. Αυτό συνήθως σημαίνει γονείς πάντοτε έτοιμους να ικανοποιήσουν τους επιθυμίες του, με τις πιο παράλογες δικαιολογίες.

Οδηγίες για γονείς

Δεν υπάρχει μια σωστή ώρα για να βάζετε τα παιδιά στο κρεβάτι ούτε ανώτατος αριθμός από καραμέλες που πρέπει να τρώνε την ημέρα. Κάθε οικογένεια έχει τους δικούς της κανόνες, που εξαρτώνται από τον τρόπο ζωής της και τις πεποιθήσεις της. Ωστόσο, οι κανόνες είναι κανόνες και για να λειτουργήσουν πρέπει να δημιουργηθούν βάσει συγκεκριμένων οδηγιών, όπως αυτές που ακολουθούν:

1 Οι κανόνες πρέπει να αποφασίζονται από τους γονείς, γιατί σκοπός τους είναι να απελευθερώσουν το παιδί από την ευθύνη των αποφάσεων.

Παράδειγμα: Ένα παιδάκι τριών ετών δεν ξέρει τι ώρα πρέπει να πάει για ύπνο, για τον απλούστατο λόγο ότι δε θέλει να πάει ποτέ.

2 Οι γονείς πρέπει να συμφωνούν για τους κανόνες είτε απολύτως είτε μέσω συμβιβασμού μεταξύ τους, ο οποίος δε θα αναθεωρηθεί ποτέ.

Παράδειγμα: Η μαμά θυμώνει όταν η μικρή Χριστίνα βγάζει τα παπούτσια της στο τραπέζι. Του μπαμπά τού είναι αδιάφορο. Η τελική απόφαση είναι η Χριστίνα να μη βγάζει τα παπούτσια στο τραπέζι.

3 Αφού οριστούν οι κανόνες, είναι αμετάκλητοι και οι γονείς πρέπει να φροντίζουν να γίνονται σεβαστοί σε κάθε περίπτωση. Εξαιρέσεις στους κανόνες επιτρέπονται μόνο μετά από αρκετά χρόνια εφαρμογής τους. Το παιδί δέχεται ευκολότερα έναν κανόνα που έχει καθιερωθεί.

Παράδειγμα: Αν έχει αποφασιστεί ότι ο Γιαννάκης πηγαίνει για ύπνο γύρω στις 9, θα πάει ακόμη κι αν έχουν έρθει κάποιοι φίλοι για φαγητό ή είναι Σάββατο.

4 Παρ’ όλα αυτά οι κανόνες πρέπει να αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου και να προσαρμόζονται στις ανάγκες της ανάπτυξης του μικρού.

Παράδειγμα: Καθώς μεγαλώνει ο Γιαννάκης, η ώρα του ύπνου θα ρυθμίζεται από τις υποχρεώσεις του στο σχολείο ή στο σπίτι, με την προϋπόθεση ότι θα πρέπει να κοιμάται τουλάχιστον 9 ώρες.

Πειθαρχία

ΠΗΓΗ: Το παιδί μου κι εγώ (09/1999)

Για μια υγιή σχέση με το παιδί

Της Μυρσίνης Κωστοπούλου

Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Η σχέση του κάθε παιδιού με τον γονιό του είναι μια σχέση μοναδική. Όταν η άνευ όρων αγάπη κυριαρχεί, όχι ως επιταγή αλλά ως βίωμα, τότε αποτελεί μια ασπίδα προστασίας απ’ όσα απειλούν τα παιδιά σήμερα.

Ταυτόχρονα, εάν η αγάπη συνοδεύεται από υγιείς και εποικοδομητικές γονεϊκές στάσεις και συμπεριφορές, τότε η ομαλή ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού ευνοείται. Άλλωστε, σαν συγκοινωνούντα δοχεία, οι απόψεις, οι επιθυμίες και οι φόβοι των ίδιων των γονιών διαπερνούν τον παιδικό ψυχισμό.

Πρόκειται για μια σιωπηλή και συνάμα παντοδύναμη επιρροή από τον γονιό προς το παιδί. Έτσι λοιπόν, για εσάς τους γονείς, προτείνουμε:

1. Μάθετε για τον κόσμο των παιδιών

Διαβάστε, ενημερωθείτε και συζητήστε με άλλους γονείς και ειδικούς για την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού από τη γέννησή του έως την έναρξη του σχολείου. Αυτό θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε και να ανταποκριθείτε καλύτερα στους ταχείς ρυθμούς της ανάπτυξής του και στις νέες ανάγκες που συνεχώς προκύπτουν.

2. Εμπλακείτε συναισθηματικά κάθε στιγμή μαζί του

Προσπαθήστε να είστε παρόντες στις συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού κάθε στιγμή, είτε σας το ζητά ρητά είτε όχι. Η πολλή αγάπη ποτέ δεν έβλαψε.

3. Επιβραβεύστε την προσπάθειά του

Παρατηρήστε τα στάδια ανάπτυξης του παιδιού και τις θετικές του συμπεριφορές, επιβραβεύοντάς το για την προσπάθειά του να κατακτήσει μια νέα δεξιότητα (π.χ. ομιλία, δημιουργία σχέσεων με συνομήλικα παιδιά), ανεξάρτητα από την έκβαση. Η επιβράβευση ενισχύει τη θετική συμπεριφορά.

4. Γίνετε θετικό μοντέλο συμπεριφοράς

Αν η δική σας συμπεριφορά επισκιάζεται από συναισθήματα φόβου, απειλής και ανασφάλειας, το πιθανότερο είναι να τα μεταφέρετε και στο παιδί σας, το οποίο είναι ιδιαίτερα ευάλωτο στις επιρροές του περιβάλλοντος τα πρώτα χρόνια της ζωής του.

5. Σεβαστείτε την προσωπικότητά του

Κάθε παιδί είναι μοναδικό. Αναγνωρίστε και εκτιμήστε τις ιδιαιτερότητές του, τις ανάγκες του, τις ενδεχόμενες δυσκολίες που μπορεί να παρουσιάσει, τις προτιμήσεις και τις επιλογές του. Αφήστε το ελεύθερο να εκφραστεί, δίχως ασυνείδητα να επιθυμείτε να διαμορφώσετε το δικό σας «ιδεώδες παιδί».

6. Μην το τιμωρείτε

Άλλο «ελέγχω» και άλλο «καθοδηγώ και πειθαρχώ». Η τιμωρία λέει στο παιδί τι δεν πρέπει να κάνει, δίχως να του μαθαίνει τι είναι καλό να κάνει, καλλιεργώντας του την υποταγή και όχι την ελευθερία της σκέψης.

7. Δημιουργήστε υγιή όρια

Οι προσδοκίες, οι απαιτήσεις και το πρόγραμμα που θέλετε να καθιερώσετε με το παιδί δεν πρέπει να αλλάζουν ανάλογα με τη διάθεσή σας. Όσο πιο σταθεροί είστε και όσο πιο δομημένο είναι το περιβάλλον στο οποίο το παιδί ζει τόσο πιο εύκολα εκείνο θα μάθει τι να περιμένει από εσάς αλλά και από τη ζωή του.

Διαπαιδαγώγηση

ΠΗΓΗ: Τα Νέα (27.11.2008)

Το στρες σε παιδιά και εφήβους

Της Μαρίας Καραστάθη-Παναγιώτου

Διδάκτωρ σχολικής ψυχολογίας

Το στρες είναι μια πολυδιάστατη έννοια που χρησιμοποιείται ευρύτατα τόσο από επιστήμονες όσο και από μη ειδικούς για να περιγράψουν ευρέως τις ποικίλες εκφάνσεις του. Είναι μια αντίδραση του οργανισμού στα διάφορα ερεθίσματα (περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οργανικά) στην προσπάθειά του να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις του εκάστοτε περιβάλλοντος, που συνεχώς μεταβάλλεται.

Οι ερευνητές είναι σαφείς: Το στρες μειώνει την ανοσοποιητική ικανότητα του ανθρώπινου οργανισμού και τον καθιστά περισσότερο ευπαθή σε μεταδοτικές ασθένειες όπως η γρίπη, η ηπατίτιδα Β και τα κοινά κρυολογήματα. Και ο μηχανισμός είναι γνωστός: Οι ορμόνες του στρες αλλάζουν τη σύνθεση και έκλυση των κυτοκινών (ενώσεις που ρυθμίζουν την ανοσοποιητική αντίδραση) και μειώνουν το επίπεδο των αντισωμάτων.

Στρες στην παιδική ηλικία

Οτιδήποτε προκαλεί αλλαγή στη ζωή ενός παιδιού προκαλεί και στρες. Σοβαρές αλλαγές, αλλά και άλλοι λόγοι για τους οποίους ένα παιδί μπορεί να αισθανθεί στρες, θεωρούνται:

• Θάνατος ενός γονιού ή άλλου προσφιλούς προσώπου.
• Διαζύγιο, χωρισμός και οικογενειακοί καβγάδες.
• Έναρξη σε παιδικό σταθμό, νηπιαγωγείο ή σχολείο.
• Αλλαγή σπιτιού, σχολείου.
• Οικονομικές δυσκολίες.
• Αρρώστιες, τραυματισμοί.
• Παρατεταμένη κόπωση (οφειλόμενη σε έλλειψη ύπνου ή άλλους λόγους).
• Κακοποίηση (σωματική, ψυχολογική, σεξουαλική).
• Βία μέσα στην οικογένεια αλλά και στην ευρύτερη κοινότητα.
• Φυσικές καταστροφές (σεισμοί, πλημμύρες, πυρκαγιές).
• Σχολικά προβλήματα, πιέσεις και φόβος αποτυχίας.
• Διάφορα στοιχεία της διαδικασίας της μάθησης.

Οι αντιδράσεις του παιδιού στο στρες ποικίλλουν ανάλογα με το στάδιο της ανάπτυξής του, την ικανότητά του να το χειρίζεται, την ένταση και τη διάρκεια του στρες. Από τις πιο σαφείς ενδείξεις ότι ένα παιδί βιώνει στρες είναι οι αλλαγές στη συμπεριφορά του και η διαδικασία της παλινδρόμησης. Επανεμφανίζονται, δηλαδή, συμπεριφορές που χαρακτηρίζουν μικρότερες ηλικίες, όπως ενούρηση, ανώριμη ομιλία κλπ. Το παιδί μπορεί να αποσυρθεί από δραστηριότητες τις οποίες συνήθιζε να απολαμβάνει, να παραπονιέται για πονοκεφάλους, πόνους στο στομάχι, να παρουσιάζει διαταραχές ύπνου (εφιάλτες, ακόμη και υπνοβασία). Άλλα παιδιά που υποφέρουν από στρες δείχνουν φοβισμένα, ανασφαλή και δυσκολεύονται να αποχωριστούν τη μητέρα τους. Άλλα, πάλι, κάτω από τις ίδιες συνθήκες γίνονται πολύ επιθετικά και μη συνεργάσιμα.

Πώς αντιμετωπίζεται το στρες στα παιδιά

Γενικά, βοηθούμε τα παιδιά να αποκτήσουν το υπόβαθρο και τις δεξιότητες που είναι απαραίτητα για να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες ή τις αντιξοότητες στη ζωή τους. Μερικές τέτοιες στρατηγικές είναι:

1 Προσπαθούμε να προφυλάσσουμε τα παιδιά από τρόπους σκέψης με υψηλά επίπεδα στρες και να τα προστατεύουμε από στρεσογόνες καταστάσεις, χωρίς να εκδηλώνουμε υπερπροστατευτική συμπεριφορά.

2 Διατηρούμε ένα οργανωμένο σπίτι, με ρουτίνες και συμπεριφορές που αυξάνουν το αίσθημα ασφάλειας.

3 Δείχνουμε ευαισθησία στα αισθήματα του παιδιού ενώ, συγχρόνως, παρέχουμε ή δημιουργούμε ευκαιρίες να εκφράζεται ελεύθερα.

4 Έχουμε ρεαλιστικές απαιτήσεις και προσδοκίες από το παιδί.

5 Βεβαιωνόμαστε ότι τα καταφέρνει ικανοποιητικά στο σχολείο. Το βοηθάμε αν χρειαστεί.

6 Δίνουμε μηνύματα αγάπης και τρυφερότητας (φιλί, αγκαλιά, επιβεβαιωτικό άγγιγμα).

7 Αφιερώνουμε καθημερινά λίγο χρόνο ατομικά σε κάθε παιδί μας.

8 Συμπεριλαμβάνουμε διασκέδαση, παιχνίδι, γέλιο, χιούμορ στη ζωή του παιδιού και όλης της οικογένειας.

9 Διδάσκουμε στο παιδί διαχείριση του θυμού και δεξιότητες για επίλυση προβλημάτων και εσωτερικών συγκρούσεων (το σχολείο μπορεί από την πλευρά του να παίξει κι αυτό τον δικό του ρόλο).

1

0 Ενθαρρύνουμε υγιείς συνήθειες φαγητού και ύπνου, καθώς και ευκαιρίες για φυσική δραστηριότητα και δημιουργική έκφραση.

1

1 Επιβλέπουμε και περιορίζουμε την τηλεόραση, τα βιντεοπαιχνίδια, τη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών.

1

2 Διδάσκουμε τεχνικές χαλάρωσης, όπως βαθιές αναπνοές και ασκήσεις.

Το υπερβολικό στρες που αισθάνεται το παιδί επηρεάζει αρνητικά όλη του την ανάπτυξη —γνωστική, συναισθηματική και κοινωνική. Οι σχολικές επιδόσεις επιδεινώνονται. Όποια και αν είναι τα συμπτώματα του στρες στο παιδί, σκόπιμο είναι οι γονείς να μην τα αγνοούν ελπίζοντας ότι θα εξαφανιστούν από μόνα τους, αλλά να συμβουλεύονται ειδικούς, ιδιαίτερα όταν το παιδί δεν μπορεί να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της καθημερινής του ζωής.

Στρες στην εφηβεία

Η εφηβεία θεωρείται από τις πιο στρεσογόνους περιόδους της ζωής του ανθρώπου, με τις περισσότερες, πολυπλοκότερες και πιο σημαντικές αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα και στην προσωπικότητα του ατόμου, που από παιδί γίνεται ενήλικος. Ο έφηβος πασχίζει να κατανοήσει όλες αυτές τις δραστικές αλλαγές (στο σώμα, τα συναισθήματα, τις σκέψεις, τη συμπεριφορά, τις προσδοκίες των άλλων, τις κοινωνικές σχέσεις —ιδιαίτερα με το άλλο φύλο κλπ.) και να προσδιορίσει την καινούργια του ταυτότητα. Πολύ συχνά τα μηνύματα από τον εσωτερικό αλλά και τον εξωτερικό κόσμο του εφήβου είναι ασαφή, διφορούμενα και δημιουργούν σύγχυση, καθώς και αισθήματα ματαίωσης.

Είναι και δεν είναι παιδιά, είναι και δεν είναι ενήλικοι. Έχουν περισσότερες ευθύνες και ελευθερία απ’ ό,τι όταν ήταν παιδιά, αλλά έχουν λιγότερες ευθύνες και ελευθερία απ’ ό,τι οι ενήλικοι.

Μερικά από τα σημάδια του στρες στον έφηβο είναι:

• Αντικοινωνική συμπεριφορά (επιθετικότητα, βανδαλισμοί, κλοπή, ψέματα, εθισμός σε χημικές ουσίες).
• Επαναστατική συμπεριφορά στο σπίτι και στο σχολείο (εριστικότητα, άρνηση συνεργασίας).
• Οργανικά συμπτώματα (πονοκέφαλοι, στομαχόπονοι κλπ.).
• Αδιαφορία για το σχολείο, δυσκολίες στη συγκέντρωση και στη μάθηση, συχνές απουσίες και χαμηλές επιδόσεις.
• Αλλαγές στις συνήθειες φαγητού και ύπνου.
• Απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που μέχρι πρόσφατα ευχαριστιόταν.
• Μοναξιά, απομόνωση, καταθλιπτικές τάσεις (σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας).

Πώς αντιμετωπίζεται το στρες στους εφήβους

Γονείς, εκπαιδευτικοί και γενικά όλοι οι ενήλικοι μπορούν να βοηθήσουν τους εφήβους να κάνουν το φορτίο τους πιο ελαφρύ:

1 Τους ενθαρρύνουμε να μιλούν γι’ αυτά που συμβαίνουν μέσα τους. Δείχνουμε συμπόνια, ακούμε χωρίς κριτική στάση και αποφεύγουμε σχόλια που μειώνουν τη σπουδαιότητα του προβλήματος, όπως «θα το ξεπεράσεις» ή «δεν είναι σπουδαίο». Σ’ αυτό το συμπέρασμα μπορεί να φτάσουν οι ίδιοι, εν καιρώ, όταν τους ακούμε προσεκτικά και τους στηρίζουμε.

2 Συγκεντρωνόμαστε στη θετική επικοινωνία και σχέση μαζί τους, ώστε να νιώθουν άνετα να ζητούν τη βοήθεια ή την παρέμβασή μας όταν τη χρειάζονται.

3 Διατηρούμε οργάνωση, σταθερότητα και προβλεψιμότητα στην οικογενειακή μας ζωή.

4 Ενθαρρύνουμε τη συμμετοχή σε δραστηριότητες αθλητικές, καλλιτεχνικές, κοινωνικές και πολιτιστικές, που τους δίνουν χαρά και ικανοποίηση.

5 Δίνουμε το καλό παράδειγμα στην αντιμετώπιση των δυσκολιών στη δική μας ζωή και στην αποτελεσματική διαχείριση του στρες.

6 Τους διδάσκουμε (καλύτερα ακόμη από την παιδική ηλικία) ασφαλείς τρόπους εκδήλωσης του θυμού τους, καθώς και τρόπους χαλάρωσης.

7 Παρέχουμε εξωσχολική βοήθεια για τη βελτίωση των σχολικών επιδόσεων.

Είναι πολύ σημαντικό να βοηθάμε τους νέους να αντιμετωπίζουν το στρες και να βρίσκουν υγιείς διεξόδους στα προβλήματά τους, γιατί είναι πολύ εύκολη η κατάληξη στα ναρκωτικά, το αλκοόλ, την κατάθλιψη ή άλλες αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές.

Ψυχική υγεία

ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία (20.02.2001)

Τι κακομαθαίνει τα παιδιά

Της Μυρσίνης Κωστοπούλου

Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Πίσω από ένα κακομαθημένο παιδί βρίσκεται πάντα η σκιά ενός γονιού που δε θέτει όρια στο μεγάλωμά του. Τα όρια και οι κανόνες συμπεριφοράς δεν είναι προϊόν γενετικής προδιάθεσης, αλλά αποτέλεσμα του πλαισίου μέσα στο οποίο το παιδί γεννιέται και μεγαλώνει. Κατ’ αρχάς, λοιπόν, τα παιδιά είναι αθώα!

Ας δούμε όμως τι λάθη προκύπτουν μέσα από τις γονεϊκές διαδικασίες μάθησης, οι οποίες διαμορφώνουν εντέλει την προσωπικότητα του παιδιού:

1. Ο εγωκεντρισμός (ως μοτίβο ύπαρξης και διεκδικητικότητας)

Ένας εγωκεντρικός γονιός συχνά δημιουργεί αντίστοιχα αισθήματα στο παιδί του («όντας το επίκεντρο του κόσμου, έχω ό,τι θέλω»). Την πεποίθηση αυτή εύκολα υιοθετεί ένα μικρό παιδί, όμως η καθήλωση στον παιδικό εγωκεντρισμό προμηνύει έναν μελλοντικά απαιτητικό και ανικανοποίητο ενήλικο.

2. Μη θεσμοθέτηση ορίων

Τα όρια δηλώνουν σχέση και εγγύτητα (με σεβασμό και ξεκάθαρες διαχωριστικές γραμμές) ανάμεσα στον συμβολικό χώρο και τις ανάγκες του εαυτού και του άλλου. Οι γονείς συχνά τα καταπατούν.

3. Άνευ όρων χατίρια

Μεγάλη παγίδα ενός γονιού κουρασμένου από μια δύσκολη μέρα και με χαμηλή ανοχή στην γκρίνια και τις παράλογες απαιτήσεις του παιδιού είναι τα πολλά «ναι». Με ένα «ναι» γλιτώνεις μια σύγκρουση, αλλά στην πραγματικότητα χτίζεις τη λάθος προσδοκία στο παιδί, μαθαίνοντάς το ότι μπορεί να έχει ό,τι θέλει προκειμένου να είναι ικανοποιημένο. Δυστυχώς αυτό το μάθημα λειτουργεί και αντίστροφα: «αν δεν έχω ό,τι θέλω» (όπως συμβαίνει συνήθως στην αληθινή ζωή), «τότε δεν είμαι ευτυχισμένος».

Πώς μαθαίνεις, λοιπόν, σε ένα παιδί να ωριμάσει σε έναν κόσμο γεμάτο αντιξοότητες και αντιφάσεις, αν δεν του δείχνεις πώς να αντέχει τη στέρηση, τη ματαίωση και την ανοχή σε αυτό που δεν έχει;

4. Δώρα δίχως προϋποθέσεις

Το δώρο έχει αξία όταν ακολουθεί ένα επίτευγμα ή μια προσπάθεια που το παιδί έκανε. Λειτουργεί ως ενισχυτής καλής συμπεριφοράς. Όταν όμως εδραιώνεται ως καθημερινός τρόπος έκφρασης προσοχής και αγάπης, το παιδί ξεχνά ότι η προσπάθειά του για κάτι μπορεί να του αποφέρει ένα μπράβο, καθότι η επιβράβευση υπάρχει κάθε στιγμή και χωρίς λόγο.

5. Παθητικότητα / υποχωρητικότητα

Τα διπλά μηνύματα («μη φας παγωτό» αλλά, αν το παιδί κλαίει, «φάε, εντάξει») μπερδεύουν το παιδί, του στερούν τη δυνατότητα να μπορεί να προβλέπει κάθε στιγμή αυτό που το περιμένει και το μαθαίνουν ότι με λίγο παράπονο ή γκρίνια μπορεί να ελέγχει τον γονιό, να τον κάνει να υποχωρεί και να καταφέρνει αυτό που θέλει —πόσο απατηλή προσδοκία για τη μετέπειτα ζωή του, μια ζωή όπου η ματαίωση καραδοκεί και εκ των πραγμάτων δεν μπορείς να έχεις τον έλεγχο!

Διαπαιδαγώγηση

ΠΗΓΗ: Τα Νέα (18.03.2010)

Ο δωδεκάλογος της σωστής τηλεθέασης

Από την ΕΚΠΟΙΖΩ

1 Τοποθετήστε την τηλεόραση στο σαλόνι και όχι στο παιδικό δωμάτιο. Έτσι ελέγχετε καλύτερα την ποιότητα και την ποσότητα των προγραμμάτων αλλά και την απόσταση της οθόνης από τα μάτια των παιδιών.

2 Διαμορφώστε οικογενειακό πρόγραμμα τηλεόρασης. Φτιάξτε το πρόγραμμά σας σε εβδομαδιαία βάση, λαμβάνοντας υπόψη τον φόρτο εργασίας των παιδιών.

3 Παρακολουθήστε τηλεόραση μαζί με τα παιδιά. Έτσι η παθητική τηλεθέαση μετατρέπεται σε μια οικογενειακή δραστηριότητα.

4 Όχι παθητικότητα μπροστά στην τηλεόραση. Ασκήστε κριτική και συζητήστε με τα παιδιά ό,τι παρακολουθείτε στη μικρή οθόνη.

5 Κάντε κριτική στην τηλεόραση, δημιουργώντας αντιήρωες, επαινώντας το καλό και στιγματίζοντας το κακό.

6 Αξιοποιήστε σωστά αυτό που βλέπετε. Ας γίνει το τηλεοπτικό πρόγραμμα αφορμή για να ανατρέξετε σε κάποιο βιβλίο ή σε κάποια εγκυκλοπαίδεια.

7 Ασκείτε κριτική στις ειδήσεις. Κριτικάρετε την ποιότητα και την ποσότητα των ειδήσεων και κάντε σύγκριση για το πώς παρουσιάζεται η ίδια είδηση από την τηλεόραση και τις εφημερίδες.

8 Κάντε κριτική ακόμη και στις διαφημίσεις.

9 Μάθετε να απαγορεύετε και να κλείνετε την τηλεόραση, εξηγώντας στα παιδιά ότι δεν πρέπει να παρακολουθούν σκηνές βίας, τρόμου ή γυμνού.

1

0 Πέστε στο παιδί πως υπάρχει κάτι καλύτερο να κάνει, όπως το να παίξει με τους φίλους του.

1

1 Μην ανταμείβετε το παιδί με περισσότερη τηλεόραση.

1

2 Όσο αυξημένες και αν είναι οι υποχρεώσεις σας, μην ξεχνάτε το παιδί μπροστά στη μικρή οθόνη.

Τηλεόραση

ΠΗΓΗ: Παλαιό ενημερωτικό φυλλάδιο της ΕΚΠΟΙΖΩ

Μόνο είκοσι λεπτά την ημέρα

Όλοι θέλουμε τα παιδιά μας να γίνουν έξυπνοι, καλοί και ευτυχισμένοι άνθρωποι. Τι μπορούμε να κάνουμε από τώρα γι’ αυτό; Πολλά! Αρκεί να αφιερώνουμε λίγα λεπτά την ημέρα για να διαβάζουμε ένα βιβλίο στα παιδιά μας.

Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, το να διαβάζεις δυνατά στο παιδί το βοηθά:

1 Να αναπτύξει την ικανότητά του να χρησιμοποιεί τη γλώσσα, να εξασκεί τη μνήμη και να εμπλουτίζει τη φαντασία του.

2 Να καλλιεργήσει την κριτική σκέψη και τη δημιουργική αναζήτηση.

3 Να οικοδομήσει μια δυνατή σχέση με τους γονείς του.

4 Να εξασφαλίσει μια ισορροπημένη συναισθηματική ανάπτυξη.

5 Να καλλιεργήσει τις ηθικές αξίες του.

6 Να βελτιώσει την ικανότητά του να συγκεντρώνεται.

7 Να μελετά με μεγαλύτερη ευκολία τα μαθήματά του στο σχολείο και να αποκτήσει μεγαλύτερη θέληση για μάθηση.

8 Να διευρύνει τον πνευματικό του ορίζοντα.

9 Να εντάξει το διάβασμα στις καθημερινές του συνήθειες.

Είναι, τελικά, η καλύτερη επένδυση για το μέλλον του παιδιού!

Τα οφέλη ανά ηλικία

Καλό θα ήταν να διαβάζουμε στο παιδί 20 λεπτά την ημέρα κάθε μέρα:

Διαβάζοντας νανουρίσματα σε ένα μωρό, του προσφέρουμε νοητικά ερεθίσματα και το βοηθάμε να συνδέσει το διάβασμα με συναισθήματα χαράς ευχαρίστησης και ασφάλειας.

Διαβάζοντας σε ένα παιδί, από τα πρώτα κιόλας χρόνια της ζωής του, το βοηθάμε να αναπτύξει την περιέργεια που έχει για τον κόσμο και να κατανοήσει καλύτερα τον εαυτό του και τους άλλους.

Διαβάζοντας μαζί με έναν έφηβο, τον βοηθάμε να αντιμετωπίσει και να ξεπεράσει πολλά προβλήματα της ηλικίας του.

Λογοτεχνία – Φιλαναγνωσία

ΠΗΓΗ: psichogios.gr

Παιδική κατάθλιψη

Της Λίζας Βάρβογλη

Ψυχολόγος, συγγραφέας

Ο Εθνικός Οργανισμός Ψυχικής Υγείας των ΗΠΑ δίνει το ακόλουθο ερωτηματολόγιο για αφύπνιση των γονιών σχετικά με τα συμπτώματα παιδικής κατάθλιψης:

• Αλλαγή στην προσωπικότητα με αυξημένο θυμό, εκνευρισμό και κακοκεφιά.
• Επίμονη λύπη και απελπισία.
• Απομάκρυνση από φίλους και δραστηριότητες που προξενούσαν ευχαρίστηση.
• Αυξανόμενος εκνευρισμός ή ταραχή.
• Αποφυγή σχολείου, πτώση απόδοσης.
• Αλλαγές στις συνήθειες φαγητού και ύπνου.
• Αναποφασιστικότητα, έλλειψη προσοχής, διαταραχές μνήμης.
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση, ενοχές.
• Συχνές σωματικές ενοχλήσεις (πονοκέφαλοι, κοιλόπονος).
• Έλλειψη ενθουσιασμού, μειωμένη ενέργεια και κίνητρα δράσης.
• Χρήση ουσιών.
• Σκέψεις σχετικά με θάνατο και αυτοκτονία.

Ψυχική υγεία

ΠΗΓΗ: Το Βήμα (12.01.2003)

Πότε αδιαφορούν για τα μαθήματα

Από συνέντευξη του Λάκη Κουρετζή

Εμπνευστής και δημιουργός του θεατρικού παιχνιδιού στην Ελλάδα, διευθυντής και βασικός εμψυχωτής στο Εργαστήρι Παιδαγωγικής Θεάτρου – Θεατρικό Παιχνίδι

— Πού αποδίδετε την αδιαφορία πολλές φορές των παιδιών για τα μαθήματα;

— Δεν τους προσφέρονται στο σχολείο τα ερεθίσματα για να μπορέσουν να εκφράσουν, όχι με μια αυστηρά κατευθυνόμενη διδασκαλία, αλλά με μια ελεύθερη δημιουργική έκφραση, τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά τους, να μπορούν να προβαίνουν σε δημιουργικές συλλήψεις. Γι’ αυτό χρειάζεται κάποιες φορές ο δάσκαλος να μη ρωτάει διαρκώς το παιδί τι ξέρει, αλλά να το ρωτάει και τι νιώθει. Να του δώσει να καταλάβει ότι επειδή σήμερα θυμήθηκε την τάδε ημερομηνία ή την τάδε χρονολογία δε σημαίνει ότι κατέκτησε και τη μάθηση.

Πρέπει να είναι και παιδαγωγοί οι δάσκαλοι και να μπορούν να διευρύνουν τις διδακτικές μεθοδολογίες, ώστε να κάνουμε τη διδακτέα ύλη ευχάριστη. Δεν μπορεί ο δάσκαλος να κάνει απλά καλό μάθημα. Δεν είναι αρκετό το παιδί να δέχεται μόνο πληροφορίες, τις οποίες ούτως ή άλλως σήμερα μπορεί να τις πάρει από οπουδήποτε.

Σχολικά μαθήματα

ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία (10.08.2004) / Ναυσικά Καραγιαννίδη

Παιχνίδια για κάθε ηλικία (2)

Από «Το χαμόγελο του παιδιού»

Το παιχνίδι λειτουργεί ως μέσο προβολής της φαντασίας του παιδιού και το βοηθάει να οργανώσει την κοινωνική του ζωή. Μέσα από το παιχνίδι εξερευνά το σώμα του, τις σχέσεις του με τους γονείς, τους συνομηλίκους και τον κόσμο γύρω του. Αναπτύσσει κοινωνικές δεξιότητες και τρόπους σκέψης, μαθαίνει πώς να αντιμετωπίζει τα συναισθήματά του, βελτιώνει τις σωματικές του ικανότητες και ανακαλύπτει τον εαυτό του και τις ικανότητές του.

Γι’ αυτόν τον λόγο είναι σημαντικό να επιλέγετε παιχνίδια που προάγουν τη δημιουργικότητα και τη φαντασία και όχι απλώς εκείνα που προβάλλονται στις διαφημίσεις. Στην επιλογή του παιχνιδιού θα πρέπει να λάβετε υπόψη σας και την ηλικία του παιδιού:

Βρέφη

Προτιμούν πάνινα ή μαλακά πλαστικά παιχνίδια σε έντονα χρώματα, που βγάζουν μουσική.

Παιδιά προσχολικής ηλικίας

Τους αρέσουν παιχνίδια που τα βοηθούν να αναπτύξουν την πρωτοβουλία και τη δημιουργικότητά τους (εικονογραφημένα βιβλία, συναρμολογούμενα παιχνίδια, παιχνίδια κατασκευών με τουβλάκια, αυτοκινητάκια).

Παιδιά σχολικής ηλικίας

Προτιμούν τα επιτραπέζια, σετ με χειροτεχνίες και κατασκευές και ηλεκτρονικά παιχνίδια. Τα τελευταία, από τη μια μεριά αναπτύσσουν τις γνωστικές ικανότητες του παιδιού, όπως την προσοχή, τη συγκέντρωση, τη μνήμη, τη δημιουργική σκέψη, καθώς επίσης συμβάλλουν στην απόκτηση αυτοεκτίμησης και κοινωνικοποίησης, από την άλλη μεριά όμως μπορεί να αυξήσουν την επιθετικότητα στη συμπεριφορά και στα συναισθήματα, όταν το παιδί καλείται να εκτελεί βίαιες πράξεις. Ενημερωθείτε για παιχνίδια που υπάρχουν στο εμπόριο και δεν περιέχουν βία, όπως παιχνίδια στρατηγικής με ιστορικό περιεχόμενο ή δημιουργία εικονικών κατασκευών.

Έφηβοι

Δείχνουν προτίμηση στα οργανωμένα ομαδικά παιχνίδια, όπου δοκιμάζουν τις ικανότητές τους, συγκρίνουν τον εαυτό τους με τους συνομηλίκους και παίρνουν μια θέση ανάμεσά τους.

Η δική σας παρουσία μέσω της συζήτησης κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού μπορεί να λειτουργήσει ως φίλτρο για τις εμπειρίες που αποκομίζουν από κάθε παιχνίδι.

Παιχνίδια για κάθε ηλικία (1) Παιχνίδια για κάθε ηλικία (2)

Παιχνίδι

ΠΗΓΗ: hamogelo.gr (29.06.2011)

Το νέο «ξύλο»

Η επιστήμη έχει καταλήξει με πολυάριθμες μελέτες και οι περισσότεροι γονείς έχουν συμμορφωθεί: το ξύλο στα παιδιά είναι αντιπαιδαγωγικό. Τι συμβαίνει όμως με τις φωνές και τα ουρλιαχτά, που για πολλούς έχουν αντικαταστήσει ως παιδαγωγική μέθοδος τις παραδοσιακές ξυλιές στον πισινό;

«Έχω δουλέψει με εκατοντάδες γονείς και μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι τα ουρλιαχτά είναι το νέο ξύλο», δηλώνει η ειδικός Έιμι ΜακΚρίντι. «Καθώς οι γονείς έχουν καταλάβει ότι το ξύλο δεν είναι κοινωνικώς αποδεκτό, υψώνουν τη φωνή για να επιβληθούν στα παιδιά τους. Έπειτα αισθάνονται ένοχοι και ο φαύλος κύκλος αρχίζει ξανά», προσθέτει.

Οι ψυχολόγοι και οι ψυχίατροι επισημαίνουν ότι ο σωφρονισμός διά της υψωμένης φωνής πρέπει σε γενικές γραμμές να αποφεύγεται.

Στην καλύτερη περίπτωση η μέθοδος είναι αναποτελεσματική: όσο περισσότερο και συχνότερα φωνάζουν οι γονείς τόσο τα παιδιά εθίζονται και δεν υπακούν.

Στη χειρότερη μπορεί το παιδί να πάψει να αισθάνεται χαρούμενο και ευτυχισμένο ή να χάσει την αυτοεκτίμησή του.

«Δεν είναι οι φωνές που κάνουν τη διαφορά, αλλά ο τρόπος που ερμηνεύονται», εξηγεί ο Ρόναλντ Ρόχνερ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Κονέκτικατ. «Αν ο γονιός είναι απλά φωνακλάς, οι συνέπειες είναι μικρές», προσθέτει. Αν όμως οι φωνές συνοδεύονται από οργή, προσβολές ή ακόμη και σαρκασμό, μπορεί να εκληφθούν από το παιδί ως σημάδι απόρριψης. Η συμβουλή που δίνει ο καθηγητής στους γονείς είναι να μην ουρλιάζουν στα παιδιά τους. Όπως επισημαίνει, «είναι ένας παράγοντας κινδύνου για την οικογένεια».

Οι συμβουλές των ειδικών

1. Οι κανόνες. Δώστε ένα σύστημα κανόνων στα παιδιά, αλλά μην απαιτείτε να κάνουν πάντα τις σωστές επιλογές.

2. Οι διαπραγματεύσεις. Οι γονείς δεν είναι μηχανές σωστών αποφάσεων. Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις για όλα τα θέματα δε βοηθούν κανένα από τα δυο «στρατόπεδα».

3. Οι φωνές. Δεν εκπαιδεύουν και δεν είναι αποτελεσματικές. Όποτε τα νεύρα σας φτάνουν στο «κόκκινο», μετράτε μέχρι το πέντε ή πηγαίνετε σε κάποιο άλλο δωμάτιο για να ηρεμήσετε.

4. Το χιούμορ. Αποδραματοποιήστε την κατάσταση χρησιμοποιώντας χιούμορ και εκδηλώστε τον θυμό σας χωρίς ουρλιαχτά.

Ενώ εσύ μου φώναζες... 1. Όχι στη λεκτική βία 2. Το νέο «ξύλο»

Πειθαρχία

ΠΗΓΗ: Τα Νέα (26.10.2009)
ΕΙΚΟΝΑ: hotcore.info

Οργάνωση και λειτουργία των δημοτικών σχολείων

Αποσπάσματα από το Π.Δ. 201/98

Άρθρο 3

3. Η διδασκαλία των μαθημάτων αρχίζει στις 11 Σεπτεμβρίου και λήγει στις 15 Ιουνίου του επόμενου έτους. Την ίδια ημερομηνία αποστέλλονται οι τίτλοι σπουδών των μαθητών της ΣΤ΄ τάξης για την εγγραφή τους στα γυμνάσια και χορηγούνται οι τίτλοι προόδου.

4. Το διδακτικό έτος χωρίζεται σε τρία τρίμηνα:

• Α΄ τρίμηνο: από 11 Σεπτεμβρίου μέχρι 10 Δεκεμβρίου
• Β΄ τρίμηνο: από 11 Δεκεμβρίου μέχρι 10 Μαρτίου
• Γ΄ τρίμηνο: από 11 Μαρτίου μέχρι 15 Ιουνίου

7. Όταν η 15η Ιουνίου είναι Σάββατο ή Κυριακή, τα μαθήματα λήγουν την προηγούμενη Παρασκευή. Την ημέρα αυτή χορηγούνται και οι τίτλοι σπουδών.

Άρθρο 4

1. Τα σχολεία Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης δε λειτουργούν:

α) Τα Σάββατα και τις Κυριακές.

β) Την 28η Οκτωβρίου (εθνική εορτή).

γ) Τη 17η Νοεμβρίου, ημέρα κατά την οποία γίνονται εκδηλώσεις για την επέτειο του Πολυτεχνείου, τον αντιδικτατορικό αγώνα και την Εθνική Αντίσταση σε όλα τα σχολεία μέσα στο πρωινό ωράριο εργασίας, στις οποίες παίρνει μέρος όλο το διδακτικό προσωπικό. Όταν η 17η Νοεμβρίου είναι Σάββατο ή Κυριακή, οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται την προηγούμενη Παρασκευή.

δ) Από 24 Δεκεμβρίου μέχρι και 7 Ιανουαρίου (διακοπές Χριστουγέννων).

ε) Την 30ή Ιανουαρίου, εορτή των Τριών Ιεραρχών. Την ημέρα αυτή γίνεται εκκλησιασμός και πραγματοποιούνται σχετικές εκδηλώσεις, στις οποίες παίρνει μέρος όλο το διδακτικό προσωπικό. Σε περίπτωση που η 30ή Ιανουαρίου είναι Σάββατο ή Κυριακή οι εκδηλώσεις γίνονται την προηγούμενη Παρασκευή, τις δύο πρώτες ώρες και το θέμα του εκκλησιασμού ρυθμίζεται μετά από συνεννόηση με τους υπεύθυνους του ιερού ναού, σύμφωνα με την παρ. 9 του άρθρου 13 του παρόντος Π.Δ.

στ) Την Καθαρή Δευτέρα.

ζ) Την 25η Μαρτίου (εθνική εορτή).

η) Από τη Μ. Δευτέρα μέχρι και την Παρασκευή της Διακαινησίμου (διακοπές Πάσχα).

θ) Την 1η Μαΐου.

ι) Την εορτή του Αγίου Πνεύματος.

ια) Από 22 Ιουνίου μέχρι και 31 Αυγούστου (θερινές διακοπές).

ιβ) Την ημέρα της εορτής του Πολιούχου της έδρας του σχολείου και της τοπικής εθνικής εορτής.

2. Οι εκδηλώσεις για την επέτειο της εθνικής εορτής της 28ης Οκτωβρίου πραγματοποιούνται στις 27 Οκτωβρίου, ημέρα κατά την οποία τιμάται και η ελληνική σημαία, και για την επέτειο της εθνικής εορτής της 25ης Μαρτίου στις 24 του ίδιου μήνα. Σε περίπτωση που η 28η Οκτωβρίου και η 25η Μαρτίου είναι Κυριακή ή Δευτέρα, οι εκδηλώσεις γίνονται την προηγούμενη Παρασκευή.

3. Τα σχολεία παίρνουν μέρος στις παρελάσεις και στον γενικό εορτασμό των εθνικών και τοπικών εορτών σύμφωνα με το πρόγραμμα της Νομαρχίας ή της Δημοτικής Αρχής. Ο σημαιοφόρος με τη σημαία του σχολείου και οι παραστάτες παρίστανται στη δοξολογία. Κατά την κρίση του συλλόγου διδασκόντων, και εφόσον οι συνθήκες το επιτρέπουν, την ημέρα αυτή μπορεί να γίνει εκκλησιασμός των μαθητών ή αντιπροσωπεία τους να πλαισιώσει τον σημαιοφόρο και τους παραστάτες. Οι συνοδοί των μαθητών και οι υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί για τις παραπάνω εκδηλώσεις ορίζονται με απόφαση του συλλόγου διδασκόντων.

4. Έκτακτες εορταστικές εκδηλώσεις πραγματοποιούνται με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων ή του οικείου Νομάρχη όταν πρόκειται για εκδήλωση τοπικού ενδιαφέροντος.

Άρθρο 13

5. Πρωινή προσευχή — Σημαιοστολισμός

α) Πριν από την έναρξη των μαθημάτων πραγματοποιείται κοινή προσευχή των μαθητών και του διδακτικού προσωπικού στο προαύλιο του σχολείου με ευθύνη των εκπαιδευτικών που εφημερεύουν. Σε περίπτωση δυσμενών καιρικών συνθηκών η προσευχή πραγματοποιείται στην αίθουσα κάθε τάξης. Οι εκπαιδευτικοί συμμετέχουν υποχρεωτικά στην πρωινή προσευχή και στον εκκλησιασμό και επιβλέπουν το τμήμα τους. Η συμμετοχή και των μη ορθόδοξων εκπαιδευτικών είναι απαραίτητη για την επιτήρηση των μαθητών τους. Η συμμετοχή των ετερόδοξων μαθητών στην πρωινή προσευχή γίνεται σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο εδάφιο δ της παραγράφου 10 αυτού του άρθρου.

6. Ενδυμασία μαθητών

Για τους μαθητές και τις μαθήτριες του δημοτικού σχολείου δεν προβλέπεται ομοιόμορφη ενδυμασία, η δε εμφάνισή τους στις παρελάσεις ή άλλες σχολικές εκδηλώσεις με ομοιόμορφη ενδυμασία γίνεται ύστερα από απόφαση του σχολικού συμβουλίου.

8. Παιδαγωγικός έλεγχος διαγωγής του μαθητή δημοτικού σχολείου

α) Κανένας χαρακτηρισμός που αφορά τη διαγωγή των μαθητών δεν καταχωρείται στο βιβλίο Μητρώου και Προόδου και στα άλλα βιβλία και υπηρεσιακά έγγραφα.

β) Προβλήματα συμπεριφοράς αποτελούν αντικείμενο συνεργασίας μεταξύ του διευθυντή και των εκπαιδευτικών με τους γονείς και τους σχολικούς συμβούλους, για την καλύτερη δυνατή παιδαγωγική αντιμετώπιση του θέματος. Σε κάθε περίπτωση, και πριν από οποιαδήποτε απόφαση, λαμβάνεται σοβαρά υπόψη η βασική αρχή του σεβασμού της προσωπικότητας και των δικαιωμάτων του παιδιού.

γ) Οι σωματικές ποινές δεν επιτρέπονται.

δ) Η αλλαγή περιβάλλοντος του μαθητή είναι μέτρο παιδαγωγικού ελέγχου και μπορεί να γίνει με απόφαση του συλλόγου διδασκόντων, όταν πρόκειται για αλλαγή τμήματος, ή με τη συναίνεση του γονέα, όταν πρόκειται για αλλαγή σχολείου.

9. Εκκλησιασμός

Ο εκκλησιασμός των μαθητών κατά σχολείο ή τάξη πραγματοποιείται με απόφαση του συλλόγου διδασκόντων και με τη συνοδεία των εκπαιδευτικών στις παρακάτω περιπτώσεις:

α) Την εορτή των Τριών Ιεραρχών και τις εθνικές εορτές, σύμφωνα με το άρθρο 4 αυτού του Προεδρικού Διατάγματος.

β) Την ημέρα του Πολιούχου, όταν οι τοπικές συνθήκες του εορτασμού το επιτρέπουν.

γ) Μία φορά τον μήνα σε εργάσιμη ημέρα, τις δύο πρώτες ώρες, μετά από συνεννόηση με τους υπεύθυνους του ιερού ναού και εφόσον εξασφαλίζονται οι απαραίτητες προϋποθέσεις για ασφαλή μετάβαση των μαθητών.

δ) Εκτάκτως μέχρι τρεις φορές το διδακτικό έτος, όταν κρίνεται σκόπιμο από τον σύλλογο διδασκόντων, σε ώρες λειτουργίας ή μη του σχολείου.

10. Οι μη ορθόδοξοι μαθητές

α) Μαθητές που ανήκουν σε άλλο δόγμα ή άλλο θρήσκευμα δε συμμετέχουν στον εκκλησιασμό, εφόσον οι γονείς τους το ζητήσουν με γραπτή δήλωση. Όταν ένας από τους γονείς ανήκει σε άλλο δόγμα ή θρησκεία, για να γίνει απαλλαγή χρειάζεται κοινή δήλωση των γονέων. Αν οι γονείς είναι διαζευγμένοι, ισχύει η δήλωση του γονέα που έχει την επιμέλεια, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 8 αυτού του Π.Δ.

Οι γονείς των μη ορθόδοξων μαθητών ενημερώνονται έγκαιρα για την ημέρα και την ώρα του εκκλησιασμού, ώστε αυτοί να οδηγηθούν στο σχολείο μετά τη λήξη του. Όταν ο εκκλησιασμός γίνεται έκτακτα ή δεν ειδοποιούνται οι γονείς και κηδεμόνες των παραπάνω μαθητών, η απασχόληση και η επιτήρησή τους γίνεται με ευθύνη του σχολείου.

Οι προαναφερόμενοι μαθητές συμμετέχουν στον εορτασμό των εθνικών επετείων και στις άλλες εκδηλώσεις του σχολείου.

β) Οι παραπάνω μαθητές απαλλάσσονται από το μάθημα των Θρησκευτικών και με απόφαση του συλλόγου διδασκόντων ορίζεται ο τρόπος απασχόλησής τους, εντός ή εκτός της αίθουσας ή σε άλλη αίθουσα, την ώρα της διδασκαλίας του μαθήματος αυτού.

γ) Αν οι γονείς τους επιθυμούν να αναγράφεται στα επίσημα έγγραφα ή βιβλία του σχολείου ότι ακολουθούν άλλο δόγμα ή θρησκεία, πρέπει να προσκομίσουν πιστοποιητικό Μητρώου ή Δημοτολογίου, στο οποίο να αναφέρεται ότι ακολουθούν το συγκεκριμένο δόγμα.

δ) Οι παραπάνω μαθητές, εφόσον προσέρχονται στο σχολείο πριν γίνει η πρωινή προσευχή, παρευρίσκονται με το τμήμα που ανήκουν στον χώρο της συγκέντρωσης χωρίς να συμμετέχουν στην προσευχή, τηρώντας απόλυτη ησυχία, σεβόμενοι τους δασκάλους και τους συμμαθητές τους που προσεύχονται.

Σχολική λειτουργία

ΠΗΓΗ: Προεδρικό Διάταγμα 201/98 (ΦΕΚ 161 Α΄/13.07.1998)

Συμβουλές για γονείς και παιδιά

Από «Το χαμόγελο του παιδιού»

Οι γονείς πρέπει

1 Να μην αφήνουν τα παιδιά προσχολικής ηλικίας χωρίς επίβλεψη ενηλίκου τόσο στο σπίτι όσο και σε δημόσιους χώρους.

2 Να τους μαθαίνουν ότι δεν πρέπει να μιλάνε σε «ξένους».

3 Να γνωρίζουν τους φίλους των παιδιών τους και τις οικογένειές τους.

4 Να ξέρουν πάντοτε πού και με ποιον είναι τα παιδιά τους.

5 Στα εμπορικά κέντρα να ορίζουν με τα παιδιά ένα σημείο συνάντησης σε περίπτωση που χαθούν.

6 Να διδάσκουν στα παιδιά να λένε «όχι» σε ό,τι τα τρομάζει και να απομακρύνονται από αυτό.

7 Να τα προετοιμάζουν για την προστασία τους με τέτοιον τρόπο, ώστε να μην τα φοβίζουν.

Τα παιδιά πρέπει

1 Να γνωρίζουν το ονοματεπώνυμό τους και αυτό των γονέων τους, τη διεύθυνση κατοικίας και το τηλέφωνό τους. Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας μπορούν να έχουν μαζί τους ένα χαρτί με τις απαραίτητες πληροφορίες.

2 Όταν είναι μόνα τους στο σπίτι, να κλειδώνουν, να μην ανοίγουν σε αγνώστους και να γνωρίζουν πώς να απαντούν στο τηλέφωνο.

3 Να μπορούν να αναγνωρίζουν ανθρώπους με στολή, ώστε να μπορούν να ζητήσουν βοήθεια.

Διαπαιδαγώγηση

ΠΗΓΗ: hamogelo.gr (28.06.2011)
ΕΙΚΟΝΑ: ckk-miteinander.be

Της συνέβη το σχολείο

Της Κατερίνας Σχινά

Δημοσιογράφος, κριτικός λογοτεχνίας, μεταφράστρια

Γνωρίζω ένα κοριτσάκι από τη στιγμή που γεννήθηκε —θα μπορούσε να είναι το παιδί του καθενός μας. Ως νήπιο ήταν το θαύμα που είναι όλα τα παιδιά: η φαντασία της έχτιζε φαντασμαγορίες, η γλώσσα της ήταν μια λαγαρή επινόηση ανάμεσα στην ονοματοποιία και τη μεταφορά, τα αντικείμενα ήταν ένα μυστήριο προς διερεύνηση, η φύση ένα λούνα παρκ γεμάτο εκπλήξεις. Έγραφε ιστοριούλες με «ονειροδιάδρομους και παιχνιδοπλατείες» αχαλίνωτα, επινοώντας τοπία και δράσεις· έστηνε σύντομα θεατρικά στιγμιότυπα με πρωταγωνιστή τον εαυτό της και θέμα μια δεύτερη, παράλληλη, απείρως πλούσια ζωή. Ζωγράφιζε καλύτερα από τον Ντιμπιφέ και τραγουδούσε σαν αηδονάκι.

Δέκα χρόνια αργότερα είναι μια κατάκοπη έφηβη, σφραγισμένη από την ανία. Δουλεύει ώρες πολλές, χωρίς το αντάλλαγμα που της είχαν υποσχεθεί: τη γνώση. Παράτησε τα τραγούδια και τις ζωγραφιές, έχει χρόνια ολόκληρα να γράψει έστω και μια αράδα, αδιαφορεί για τα βιβλία που κάποτε τη θάμπωναν. Κοινωνικοποιείται μέσω του MSN. Βαριέται αφόρητα το σχολείο και το μόνο που την κινητοποιεί κάθε πρωί είναι η υποχρέωση ότι το πληκτικό οκτάωρο στα θρανία θα κυλήσει, τουλάχιστον, ανάμεσα στους φίλους της.

Τι συνέβη σ’ αυτό το παιδί και διέκοψε τόσο απότομα τη συνομιλία με το θαύμα; Η ορμονική αναστάτωση της εφηβείας; Ο αποχαιρετισμός στην παιδική ηλικία και η εγκατάλειψη της πρωταρχικής πίστης στο μαγικό; Ή απλώς η συνειδητοποίηση των ευθυνών που το βαραίνουν ώσπου να καταφέρει να περάσει στο πανεπιστήμιο, όπου και θα «ξεκουραστεί» απολαμβάνοντας επί τετραετία, κατά μέσο όρο, τους καρπούς των κόπων της προετοιμασίας για την εισαγωγή, χωρίς να αποκομίσει από τις ανώτατες σπουδές του παρά ελάχιστα;

Νομίζω πως αυτό που της συνέβη ήταν, απλούστατα, το σχολείο. Εγκλωβισμένη στους τέσσερις τοίχους, καταδικασμένη να αποστηθίζει, χωρίς κανένας να της υποδεικνύει τη χαρά τού να μαθαίνεις, αποθαρρημένη από εξουθενωμένες δασκάλες που θεωρούσαν ακόμη και την παραμικρή παρέκκλιση από το πρόγραμμα μέγιστη παράβαση. Από το Νηπιαγωγείο ακόμη ξέχασε να παίζει· έπρεπε να διαβάζει, να μαθαίνει γλώσσες, ακόμη κι ένα όργανο, έστω και με το ζόρι. Όσο για τον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο του Σαββατοκύριακου, αυτόν θα τον εξαντλούσε στο εξής στους ανεκδιήγητους «παιδότοπους» όπου σύρονται τα παιδιά, εκνευρισμένα ή ανόρεχτα, υπό τον καταναγκασμό μιας υστερικής «ψυχαγώγησης».

Αλλιώς θα το ’θελε το σχολείο της η μικρή μου φίλη. Έναν τόπο χαράς, όπου θα διδασκόταν από την πρώτη μέρα το πώς και το γιατί της γνώσης. Όπου θα καταλάβαινε γρήγορα ότι η μάθηση είναι απόλαυση, ότι ο κόσμος γίνεται πιο θαυμαστός όταν κατανοούμε τους μηχανισμούς του. Ότι η Ιστορία δεν είναι διαδοχή χρονολογιών ή απομνημόνευση νεκρών ονομάτων, αλλά περιέργεια για όλες τις όψεις της ζωής των ανθρώπων που έζησαν στο παρελθόν· και ότι όσο περισσότερα γνωρίζουμε για τις πολλαπλές και σύνθετες όψεις του παρελθόντος τόσο μπορούμε να κατανοήσουμε την πολυπλοκότητα του παρόντος και να παρέμβουμε σ’ αυτό, για να το αλλάξουμε ή να το διαφυλάξουμε. Ότι η καλλιτεχνική έκφραση είναι πολλαπλή και σεβαστή· ότι η δημιουργικότητα δεν αντιμετωπίζεται με καχυποψία, αλλά ενθαρρύνεται και επιβραβεύεται.

Γι’ αυτό και η διαβόητη «συζήτηση για την Παιδεία» δε θα έπρεπε να εξαντλείται στην αναμόρφωση του Λυκείου, στον τρόπο εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, στο άσυλο. Θα έπρεπε να αρχίζει από το Νηπιαγωγείο, να επιμένει στο Δημοτικό, να εμβαθύνει στο καθημαγμένο Γυμνάσιο. Έτσι, δε θα έφταναν τα παιδιά οιονεί αναλφάβητα στις εισαγωγικές εξετάσεις ούτε θα μελαγχολούσαν πάνω από τα τετράδιά τους, μηχανιστικά διεξερχόμενα την «ύλη», στερεύοντας από ενθουσιασμό, φτάνοντας να εχθρεύονται τη γνώση, επειδή κανένας δεν τους έδειξε πως μόνο αυτή μπορεί να εγγυηθεί την εσωτερική τους απελευθέρωση.

Εκπαίδευση

ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία (30.01.2009)

Το βάρος της σχολικής τσάντας

Από το Υπουργείο Παιδείας

Με αφορμή ερωτήματα που διατυπώνονται σχετικά με το βάρος της σχολικής τσάντας των μαθητών του Δημοτικού Σχολείου, σας γνωρίζουμε ότι το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο με την υπ’ αριθμ. 3/2008 Πράξη του εισηγείται ορισμένα μέτρα για την αντιμετώπιση του παραπάνω θέματος:

1 Κατά την κρίση του δασκάλου, ορισμένα βιβλία ή τετράδια εργασιών να παραμένουν στο σχολείο, κάτω από το θρανίο εκάστου μαθητή ή σε ειδικές κλειστές προθήκες, κυρίως στην περίπτωση που η αίθουσα υποδέχεται τμήμα του Ολοήμερου σχολείου ή στην περίπτωση που το σχολείο λειτουργεί πρωί απόγευμα (διπλοβάρδια).

2 Βιβλία που θα μπορούσαν να παραμείνουν στο σχολείο: Τα βιβλία Γραμματικής, βιβλίο μαθητή Φυσικών, Εικαστικών, Φυσικής Αγωγής, Μουσικής, Λεξικών, τα Ανθολόγια, καθώς και τα τετράδια εργασιών ορισμένων μαθημάτων, όπως Γεωγραφίας, Ιστορίας κλπ.

3 Ορισμένα τετράδια μαθητών, όπως το τετράδιο Ορθογραφίας.

Σχολική τσάντα

ΠΗΓΗ: Εγκύκλιος Φ.12/472/40340/Γ1/15.04.2008

Για καλύτερη επικοινωνία με το μικρό παιδί

Του Στέλιου Παπαβέντση

Παιδίατρος, pediatros-thes.gr

Οι παρακάτω κανόνες, εάν εφαρμοστούν με συνέπεια και δημιουργικά στην καθημερινή επικοινωνία με το παιδί προσχολικής ηλικίας, έχουν πολύ θετική επίδραση στη γλωσσική ανάπτυξή του. Η ανάπτυξη σωστού λόγου είναι από τις σημαντικότερες παραμέτρους που καθορίζουν τη μελλοντική επιτυχία του παιδιού στο σχολείο και ίσως αργότερα στην κοινωνία.

1. Αργή, απλή και τονισμένη ομιλία στο επίπεδο του παιδιού

Όταν μιλάμε σε ένα νήπιο, προφέρουμε τις λέξεις αργά και καθαρά. Προσπαθούμε να τονίζουμε το ίδιο όλες τις συλλαβές, ώστε να μην ακούει το παιδί μέρος μόνο της λέξης. Πάντα προσπαθούμε να το κοιτάμε στα μάτια. Είναι σημαντικό να βεβαιωθούμε πως και εκείνο μας βλέπει την ώρα που μιλάμε και παρατηρεί τα χείλη μας, τις εκφράσεις μας.

Οι προτάσεις μας καλό είναι να έχουν μια λέξη παραπάνω από τις προτάσεις που μπορεί να φτιάξει το παιδί. Εάν το 18 μηνών μικρό προφέρει μερικές απλές λέξεις, προσπαθούμε να του μιλάμε με απλές προτάσεις που έχουν δύο λέξεις, όπως «έλα εδώ». Το φυσιολογικό παιδί στα 3 του χρόνια χρησιμοποιεί καλά προτάσεις με τρεις λέξεις —συνήθως υποκείμενο, ρήμα, αντικείμενο. Εμπλουτίστε την κουβέντα, βάζοντας επίθετα ή αντωνυμίες και φτιάχνοντας προτάσεις με τέσσερις λέξεις.

2. Δείξτε ενδιαφέρον και ενθουσιασμό

Το μη λεκτικό περίβλημα της ομιλίας μας έχει σημασία. Στα μικρά παιδιά αυθόρμητα μιλάμε πιο ζωντανά, με μια δραματοποίηση στη χροιά της φωνής, με χρωματικές αντιθέσεις και έμφαση στον τονισμό.

3. Κατανοήστε την προσοχή που μπορεί να δώσει ένα παιδί σε κάθε ηλικία

Συχνά εκνευριζόμαστε με τις απότομες μεταπτώσεις του ενδιαφέροντος που δείχνει το παιδί. Πριν ακόμη πιάσει κάτι, σπεύδει να ασχοληθεί με κάτι άλλο. Είναι καλό να συνειδητοποιήσουμε πόσο διαφορετικό εύρος προσοχής έχουν τα μικρά παιδιά:

Τα βρέφη εστιάζουν σε κάτι στιγμιαία κατά τους πρώτους έξι μήνες, για μερικά δευτερόλεπτα τους επόμενους έξι. Αποσπώνται απ’ ό,τι κάνουν πολύ εύκολα αν υπάρχουν πολλά ερεθίσματα στο περιβάλλον τους.

Αργότερα, η προσοχή των μικρών παιδιών είναι άκαμπτη σε εκείνο που κάνουν κάθε στιγμή. Δυσκολεύονται να αφοσιωθούν σε κάτι για παραπάνω από μερικά λεπτά, μπορούν συνήθως να παρακολουθήσουν ένα πράγμα τη φορά και αλλάζουν ενδιαφέρον πολύ γρήγορα (για τα δικά μας κριτήρια).

Μόνο μετά τον τέταρτο χρόνο της ζωής αποκτούν συνήθως την ικανότητα να εστιάζουν σε ένα παιχνίδι για παραπάνω από μερικά λεπτά και να παρακολουθούν δύο ή περισσότερα πράγματα ταυτόχρονα.

4. Ακολουθήστε την κατεύθυνση της προσοχής του παιδιού

Το μικρό παιδί ασχολείται κυρίως με το τώρα και δε θα σας ακούσει ιδιαίτερα αν του μιλάτε για ό,τι έγινε χθες ή όσα θα γίνουν αύριο. Αν εστιάζει την προσοχή του σε ένα παιχνίδι, π.χ. ένα αυτοκινητάκι, ακολουθήστε το και μιλήστε γι’ αυτό, τι ήχο κάνει, αν έχει πόρτα κλπ. Αφήστε σ’ αυτό την πρωτοβουλία. Όταν θέλετε να τραβήξετε την προσοχή του σε κάτι, κατεβείτε στο επίπεδό του, βεβαιωθείτε ότι σας κοιτάει, πείτε το όνομά του και έπειτα αυτό που θέλετε. Προσπαθήστε να δείτε τον κόσμο από τη δική του οπτική γωνία, με τα δικά του μάτια. Παρατηρήστε το για λίγο και φανταστείτε τι βλέπει, τι σκέφτεται, πώς το εκφράζει.

Σε γενικές γραμμές κάντε ένα βήμα πίσω: μην προτρέχετε να επιβάλλετε τη βούλησή σας και τον κόσμο σας. Μπείτε στον δικό του κόσμο, αφήστε το να πάρει πρωτοβουλία και απλώς εμπλουτίστε με τον λόγο σας τη διαδρομή. Τα μικρά παιδιά μαθαίνουν εύκολα ό,τι ανακαλύπτουν μόνα τους και δύσκολα ό,τι τους επιβάλλουμε.

5. Δώστε χρόνο και ευκαιρία στο παιδί να σκεφτεί και να αποκριθεί

Κάντε ένα ενδιαφέρον πείραμα: μαγνητοφωνήστε για δέκα λεπτά την επικοινωνία σας με το παιδί. Αν, ακούγοντας την κασέτα, διαπιστώσετε ότι μιλάτε μόνο εσείς και εκείνο έχει αρθρώσει από καθόλου έως μερικές μόνο λέξεις, ίσως χρειάζεται να ξανασκεφτείτε τον τρόπο που επικοινωνείτε μαζί του. Πολλοί γονείς δίνουν συνεχώς μια σειρά από παροτρύνσεις, προσταγές και ερωτήσεις, χωρίς να σταματούν για να του δώσουν χρόνο να σκεφτεί και να αρθρώσει μια απάντηση. Άλλοι πάλι προτρέχουν να εκστομίσουν τη σωστή λέξη, να προσφέρουν έτοιμες απαντήσεις, με αποτέλεσμα το παιδί να μη νιώθει καν την ανάγκη να μιλήσει.

Ανάλογα με το στάδιο ωρίμανσης, τα μικρά παιδιά χρειάζονται περισσότερο χρόνο από εσάς για να μιλήσουν. Σεβαστείτε αυτήν τους την ανάγκη, δείξτε ότι προσέχετε υπομονετικά όσο περιμένετε την απάντηση, συνεχίζοντας να τα κοιτάτε με ενδιαφέρον.

6. Δώστε έμφαση στην επανάληψη

Το νήπιο έχει ανάγκη να ακούσει το ίδιο πράγμα πολλές φορές. Έχει σημασία να ακούσει πάλι και πάλι την ίδια λέξη, σε διαφορετική στιγμή και πλαίσιο, για να την αφομοιώσει.

7. Σχολιάστε και περιγράψτε ό,τι κάνει και κάνετε τώρα

Περιγράψτε τι κάνει και τι κάνετε κάθε στιγμή. Τα μικρά ζουν μόνο στο τώρα. Αν μαγειρεύετε, μιλήστε του για τα υλικά που χρησιμοποιείτε. Αν είστε στον δρόμο, προσέξτε πού κοιτάει και περιγράψτε την εικόνα. Αν παίζει με ένα κουκλόσπιτο και ανεβάζει το κουκλάκι από τη σκάλα, διανθίστε τη σκηνή με ανάλογο «λεκτικό» περίβλημα. Η τεχνική αυτή θυμίζει κάπως την αναμετάδοση ενός ποδοσφαιρικού αγώνα. Κάθε στιγμή, κάθε δραστηριότητα ρουτίνας, όσο φαινομενικά βαρετή κι αν είναι, μπορεί να γίνει ευκαιρία για λεκτικά ερεθίσματα και γλωσσική πρόοδο του παιδιού.

8. Επεκτείνετε αυτό που λέει κάθε φορά

Συμπληρώστε και εμπλουτίστε καθετί που λέει. Αν σας ζητάει να το πάτε βόλτα λέγοντας «άτα», απαντήστε του: «Θέλεις να πας βόλτα;». Το 18μηνο μικρό βρήκε μια πλαστική φράουλα στο πάτωμα. Πηγαίνει προς το ντουλάπι και φωνάζει «φαγητά», δείχνοντας. Καταλαβαίνετε πως θέλει να βάλει τη φράουλα στο καλαθάκι με τα άλλα πλαστικά τρόφιμα που βρίσκεται μέσα στο ντουλάπι. Πείτε του: «Βέβαια, να βάλουμε τη φράουλα στο καλαθάκι με τα άλλα φαγητά! Έχεις δίκιο. Να και μια μπανάνα. Να βάλουμε κι αυτή μέσα».

9. Αφήστε κενό στην πρότασή σας για να το συμπληρώσει

«Αυτό είναι ένα...», «Κοίτα, μια...», «Δώσε μου το...». Αφήστε κάτι να λείπει, μια λέξη να εννοείται και δώστε χρόνο στο παιδί να τη βρει. Κοιτάξτε το στα μάτια εύθυμα περιμένοντας, κεντρίστε το να αποκριθεί. Αν δείτε στο πρόσωπό του να αναπτύσσεται ντροπή, θυμός ή άγχος, πείτε του τη λέξη απλά, χωρίς να εστιάσετε στη σιωπή του. Χρησιμοποιήστε αν χρειάζεται χειρονομίες, εκφράσεις, δείξτε εκείνο που θέλετε να σας ονοματίσει. Προσοχή, να καταφεύγετε σ’ αυτή την τεχνική με μέτρο. Αν δοθεί η εντύπωση του καταναγκασμού, το παιδί θα αποσυρθεί, θα διακόψει την επικοινωνία.

10. Μάθετέ του να περιμένει τη σειρά του

Ένα σημαντικό στοιχείο μιας συζήτησης είναι να ξέρει κανείς πότε να μιλήσει, να περιμένει τη σειρά του. Οι γονείς μπορούν να διδάξουν αυτήν τη δεξιότητα με το προσωπικό τους παράδειγμα, όταν ακούν υπομονετικά για όση ώρα χρειάζεται την απάντηση του νηπίου, και με τον έπαινο, όταν το μικρό αποκρίνεται σωστά.

11. Εμπλουτίστε καθημερινές πράξεις ρουτίνας με λόγο

Καθετί που κάνετε μέσα στην ημέρα μαζί με το παιδί είναι ευκαιρία για μάθηση και συνομιλία. Καθημερινές δουλειές, όπως το μαγείρεμα, το πλύσιμο, το σιδέρωμα, το σούπερ μάρκετ, μπορούν να γίνουν πιο ενδιαφέρουσες, λιγότερο βαρετές και για σας και για το παιδί, προσφέροντας ταυτόχρονα τροφή για την ανάπτυξή του. Το κλειδί είναι να βάζετε το μικρό ενεργά μέσα σε ό,τι κάνετε, να μην απομονώνετε τον δικό σας «μεγάλο» κόσμο μακριά από τον δικό του «μικρό» κόσμο.

12. Βάλτε το νήπιο να συμμετάσχει σε ό,τι κάνετε

Το νήπιο μαθαίνει κάθε στιγμή και ευκαιριακά. Οποιοδήποτε γεγονός της ημέρας μπορεί να γίνει ευκαιρία για σωστή κουβέντα και μάθηση. Στο σούπερ μάρκετ δώστε του πράγματα να κάνει, αφήστε το να συμμετάσχει. Ονομάστε τα αντικείμενα που βλέπετε. Στην πραγματικότητα, το μυστικό για να μπορέσετε να κάνετε οτιδήποτε είναι να βάλετε το μικρό να συμμετέχει σε αυτό! Διαφορετικά θα βρεθείτε διαρκώς αντιμέτωποι με τον αρνητισμό, την γκρίνια και την αταξία του.

13. Παίξτε με τους ήχους, τους φθόγγους, τις λέξεις

Δείξτε του ότι είναι ελεύθερο να πειραματιστεί με τη γλώσσα, να τη γνωρίσει μέσα από λάθη. Παροτρύνετέ το να αυτοσχεδιάσει, να φτιάξει ένα στιχάκι ή τραγουδάκι από μια συλλαβή. Έτσι του τονίζετε τον αυθορμητισμό, την αυτοπεποίθηση, του δίνετε εφόδια να ανακαλύψει μόνο του πτυχές του κόσμου —και της γλώσσας. Μη φοβάστε να ακουστείτε «ανόητοι», να κάνετε γελοίους ήχους ή να πείτε αδόκιμες λέξεις και φράσεις.

14. Όχι στον καταιγισμό ερωτήσεων

Τα νήπια, ιδιαίτερα κάτω των τριών χρόνων, είναι μπερδεμένα. Μόλις ξεκίνησαν να γνωρίζουν τον κόσμο, μα πολλά πράγματα είναι ακόμα πρωτόφαντα, συνιστούν γρίφο. Μπερδεύονται να οριοθετήσουν τον ίδιο τους τον εαυτό. Επιπλέον δυσκολεύονται ακόμη να εκφραστούν με τις λέξεις. Αν φανταστείτε για λίγο τον ψυχισμό τους, θα καταλάβετε γιατί το να τα ρωτάμε συνέχεια δεν είναι και τόσο καλή ιδέα. Όσο περισσότερες ερωτήσεις τους απευθύνουμε τόσο πιο έντονα θα εναντιωθούν, θα βρεθούν σε σύγχυση, θα κόψουν τις γέφυρες της επικοινωνίας. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα αν οι ερωτήσεις είναι κυρίαρχες στον λόγο μας, τους προσφέρουν επιλογές που δεν ξέρουν να χειριστούν, προέρχονται από πολλά άτομα ταυτόχρονα ή από άτομα λιγότερο οικεία. Οι πολλές ερωτήσεις είναι ένας σίγουρος τρόπος να οδηγήσουμε σε πρώιμο τέλος τη συνομιλία μας με ένα νήπιο.

Μόνο αργότερα, συνήθως στα 3–5 χρόνια, όταν αρχίσει να κάνει από μόνο του ερωτήσεις (τα ατέλειωτα γιατί και πώς), μπορούμε να ενσωματώσουμε στον λόγο μας ερωτήσεις —και πάλι με τρόπο φυσιολογικό, μη απαιτητικό, όπως μιλάμε με έναν ενήλικο και όχι εν είδη καταιγισμού.

15. Προτιμήστε τις ανοιχτές από τις κλειστές ερωτήσεις

«Τι είναι αυτό;», «Τι θέλεις;», «Τι χρώμα είναι το μπλουζάκι;», «Πόσο χρονών είσαι;» «Αγαπάς τον παππού σου;», «Θέλεις να παίξουμε;», «Είναι καλό;», «Σ’ αρέσει;»... Δεκάδες παρόμοιες κλειστές ερωτήσεις ταλαιπωρούν κάθε μέρα τα μικρά παιδιά κάτω των τριών χρονών. Δεν προσθέτουν τίποτα ενδιαφέρον για το παιδί, είναι καταναγκαστικές ή χιλιοειπωμένες, δέχονται μόνο μια μονολεκτική απάντηση, συνήθως «ναι» ή «όχι», προκαλούν αντίδραση και εναντίωση, κλείνουν αντί να ανοίγουν την κουβέντα μαζί τους.

Είναι πολύ προτιμότερο να μετατρέπετε τις ερωτήσεις σας σε ανοιχτές, οι οποίες παροτρύνουν το παιδί να σκεφτεί, να απαντήσει με πολλές λέξεις και να συνεχίσει την κουβέντα. Για παράδειγμα: «Ωραία, μπήκε ο πειρατής στο δωμάτιο. Τώρα πώς θα ανοίξει την πόρτα;» ή «Είναι επικίνδυνο να κατέβεις τη σκάλα μόνος σου. Γιατί; Ξέρεις;».

16. Ποτέ μην το κριτικάρετε αν πει κάτι λάθος

Ένα μικρό βλέπει με έξαψη τη μαμά του να βάζει το καρότσι του στο πορτ μπαγκάζ του αυτοκινήτου. «Άτα!», αναφωνεί. Μην του πείτε «Δεν είναι άτα αλλά βόλτα». Αυτό θα το αποθαρρύνει, θα του χαμηλώσει την αυτοπεποίθηση στις γλωσσικές του ικανότητες και θα το αποτρέψει από το να σας μιλάει ελεύθερα. Πείτε του μπράβο για την προσπάθεια και επαναλάβετε τη λέξη σωστά ειπωμένη. Αναγνωρίστε την αξία της απάντησής του, έστω και λανθασμένης, και παρακινήστε το, βοηθήστε το δίνοντάς του στοιχεία, ώστε να βρει τη σωστή απάντηση. Τα θετικά σχόλια είναι πολύ σημαντικά για να ανθίσει η ομιλία του.

17. Αποφύγετε το πατρονάρισμα και τον εκπαιδευτικό τόνο

Τα παιδιά ξέρουν να διαβάζουν τον εμφανώς διδακτικό, «στημένο» τόνο. Τα περισσότερα αντιδρούν με αρνητισμό και τελικά δε μαθαίνουν εκείνο που θέλετε. Επίσης μαθαίνουν καλύτερα όχι με τη δική σας καθοδήγηση αλλά όταν εξερευνούν μόνα τους τα πράγματα, με δικό τους κίνητρο. Όσα και να τους πείτε για τους δεινόσαυρους, δε θα μάθουν τίποτα αν δεν πιάσουν στα χέρια τους ένα πλαστικό δεινοσαυράκι από δικό τους ενδιαφέρον και δεν κάνουν τις ερωτήσεις που αυτά θέλουν. Μπορείτε να τα παροτρύνετε, να προσφέρετε λύσεις όταν ζητούν βοήθεια, αλλά όχι να τα καθοδηγήσετε. Τα νήπια διαισθάνονται τον εκπαιδευτικό τόνο ως τεχνητό, αφύσικο, έξω από τις άμεσες παραστάσεις που τα αφορούν και τελικά απωθούνται από αυτόν.

18. Μιλήστε για σκέψεις και συναισθήματα

Διερευνήστε και εκφράστε συναισθήματα δικά σας και του παιδιού. Μιλήστε με ειλικρίνεια για ιδέες και σκέψεις: Σίγουρα θα εκπλαγείτε από τις ώριμες απαντήσεις του. Είναι καλό να εξοικειώνεται με την ανθρώπινή μας υπόσταση, πέρα από το καθαρό γονεϊκό μας πρόσωπο.

19. Δώστε τροφή στη φαντασία

Τα παραμύθια προσφέρουν στο παιδί υλικό για να κεντρίσει τη φαντασία του. Όταν φτάσει στο στάδιο της μαγικής σκέψης, γύρω στα 2–4 χρόνια, μπείτε στη δική του λογική. Μη φοβάστε ότι θα ακουστείτε παράλογοι, ονειροπόλοι, μη πραγματιστές. Μιλήστε του για νεράιδες, για δράκους και για όλα εκείνα τα μοτίβα που βρίσκονται κρυμμένα σε όλα τα καλά παραμύθια, φανταστικά μα πολύ χρήσιμα για να κατανοήσουν την πραγματικότητα.

20. Χρησιμοποιήστε άφθονο παιχνίδι προσποίησης

Το κουκλοθέατρο —ή και το θέατρο σκιών— είναι ένας εκπληκτικός, έξυπνος τρόπος για να ανάψετε τη φαντασία του παιδιού, να εμπλουτίσετε το λεξιλόγιό του αλλά και να «αναπαραστήσετε» προβλήματα και καθημερινές καταστάσεις. Στην τελευταία περίπτωση, δημιουργώντας για παράδειγμα μια σκηνή με μια προστριβή ανάμεσα σε αδερφάκια, βοηθάτε να εκτονωθούν άσχημα συναισθήματα των παιδιών, βλέπετε βαθύτερα μέσα στην ψυχή τους και προσφέρετε έδαφος για ανακωχή.

21. Βιβλίο, αυτό το υπέροχο μέσο επικοινωνίας

Ένα από τα ιδιαίτερα πολύτιμα δώρα που μπορούμε να κάνουμε στο παιδί είναι να του εμφυσήσουμε αγάπη για τα βιβλία από πολύ νωρίς, πριν τα πρώτα του γενέθλια. Περιεργαζόμενοι ένα παιδικό βιβλιαράκι γεμάτο εικόνες μαζί με το παιδί, πετυχαίνουμε πάρα πολλά:

• Περνάμε όμορφες, χαλαρές στιγμές —ιδιαίτερα πριν τον ύπνο.
• Δημιουργούμε όμορφες συνήθειες που θα αντέξουν στο μέλλον.
• Χτίζουμε τη σχέση μας με το παιδί.
• Του δίνουμε άπειρα λεκτικά ερεθίσματα.
• Το προσκαλούμε να εκφράζει αυτά που σκέφτεται και αισθάνεται.
• Προάγουμε την κοινωνική και συναισθηματική του ανάπτυξη και αναπτύσσουμε τη φαντασία του.

22. Το παιδί μαθαίνει καλύτερα καινούργιες λέξεις όταν χρησιμοποιεί όλες τις αισθήσεις του

Όταν το παιδί προσπαθεί να εκφράσει κάτι ζωντανό, χειροπιαστό και παραστατικό, μαθαίνει πιο γρήγορα. Η λέξη «αγελάδα» θα του εντυπωθεί σιγά σιγά αν τη βλέπει στη ζωγραφιά ενός βιβλίου, κάπως πιο γρήγορα αν στο βιβλίο υπάρχει αληθινή εικόνα αγελάδας, ακόμη πιο σύντομα αν ο μπαμπάς, την ώρα που διαβάζει το βιβλίο, του κάνει παραστατικά «μουου...», άμεσα αν την παρατηρήσει από κοντά σε μια φάρμα. Θα μάθει γρήγορα τα ονόματα των φρούτων, αν πειραματιστεί και βυθίσει τα χεράκια του στα πραγματικά.

23. Μουσική και χορός

Η μουσική επηρεάζει θετικά την ψυχοκινητική ανάπτυξη πριν από τη γέννηση ακόμα. Ενθαρρύνοντας στο μικρό τη μουσική και κινητική έκφραση, ενθαρρύνουμε ταυτόχρονα τρόπους επικοινωνίας με άλλους ανθρώπους και την εξωστρέφεια.

24. Επαφή με μεγαλύτερο κύκλο ανθρώπων: δώρο στην επικοινωνία

Κάθε επιπλέον μέλος σε μια οικογένεια εμπλουτίζει το γλωσσικό περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει ένα παιδί. Ο παραδοσιακά πολυκύτταρος οργανισμός της ελληνικής οικογένειας, με τις γιαγιάδες, τους παππούδες, τους θείους, τα ξαδέρφια, αποτελεί μια πολυτέλεια που συχνά λείπει από τις οικογένειες δυτικών κοινωνιών. Προσθέτει ζωτικότητα στη ζωή του παιδιού, αρκεί όλοι οι ενήλικες να επικοινωνούν με τους σωστούς τρόπους που αναφέρονται παραπάνω και να αφήνουν το παιδί να εκφραστεί το ίδιο και να απαντήσει.

Είναι αλήθεια ότι τα νήπια περνούν ιδιαίτερα δημιουργικές στιγμές και απορροφούν γνώσεις και εμπειρίες όταν συναναστρέφονται μεγαλύτερα παιδιά σχολικής ηλικίας, αδέρφια ή μη. Ίσως έχετε αισθανθεί κι εσείς την ξεχωριστή χημεία που αναπτύσσεται ανάμεσα σε ένα δίχρονο και ένα δεκάχρονο παιδί. Προσφέροντας ευκαιρίες για παιχνίδι με μεγαλύτερα παιδιά, δίνετε στο μικρό ερεθίσματα για γλωσσική ανάπτυξη και για μια άλλου τύπου επικοινωνία.

25. Οικογένεια γύρω από το τραπέζι: δώρο στην επικοινωνία

Όλα τα μέλη μιας οικογένειας μαζεύονται για φαγητό γύρω από το τραπέζι. Συζητούν, ανταλλάσσουν τις εμπειρίες της ημέρας, ενώνονται με μια μαγική χημεία. Αυτή η υπέροχη, παραδοσιακή συνήθεια, ιδιαίτερα αγαπητή σε μεσογειακούς λαούς και απούσα σε βόρειους, είναι μια δυνητικά πλούσια εμπειρία επικοινωνίας και για τα μικρά παιδιά. Τρώτε μαζί με το μικρό, αδράξτε την ευκαιρία για τη χαρά, την εξερεύνηση, την κουβέντα που προσφέρει το τραπέζι και η διαδικασία του φαγητού.

Διαπαιδαγώγηση

ΠΗΓΗ: dietup.gr